Hiểm họa xe tự chế vẫn rình rập

Nhiều vụ tai nạn thương tâm

Khoảng 13h ngày 13/3, tại con ngõ trong khu dân cư thuộc xã La Phù, huyện Hoài Đức, Hà Nội, một chiếc xe ba bánh tự chế bất ngờ va chạm với xe đạp do một học sinh điều khiển khiến em này tử vong.

Hiện trường vụ tai nạn giao thông giữa xe ba bánh tự chế và xe máy tại Hà Đông, Hà Nội khiến 1 người bị thương ngày 15/3.

Chỉ 2 ngày sau đó, tại đường Hoàng Công (quận Hà Đông, Hà Nội) xảy ra vụ tai nạn giữa xe ba bánh tự chế và xe máy khiến người điều khiển xe máy bị thương.

Cũng tại quận Hà Đông, ngày 19/2, tại đoạn đường thuộc khu đô thị Văn Phú, xe ba bánh tự chế chở phế thải xây dựng va chạm với ô tô con khiến xe này lật nghiêng, còn ô tô bị vỡ nát phần đầu, nổ túi khí.

Thông tư liên tịch số 32/2007 của Bộ Công an và Bộ GTVT (nay là Bộ Xây dựng) quy định rõ, từ ngày 1/1/2008 các loại xe ba bánh tự chế bị cấm lưu hành, trừ phương tiện của thương binh, xe tự chế dành cho người tàn tật phải có đăng ký biển kiểm soát.

Nghị định 100/2019 cũng cấm lưu thông với xe tự chế. Tuy nhiên đến nay, loại xe này vẫn ngang nhiên lưu hành.

Theo lãnh đạo Phòng Chất lượng xe cơ giới, Cục Đăng kiểm VN, xe ba bánh tự chế là xe tự sản xuất, do đã bị cấm từ năm 2008 nên cũng không có quy định để chứng nhận chất lượng an toàn kỹ thuật (ATKT) phương tiện cũng như cấp đăng ký, biển số để kiểm soát.

Hầu hết các xe ba bánh tự chế chở hàng hóa lưu thông hiện nay không đáp ứng đủ điều kiện về ATKT để tham gia giao thông.

Cố tình vi phạm dù biết sai

TS Nguyễn Minh Hiếu, Trường Đại học GTVT cho biết, hiện nay chỉ với khoảng 20 triệu đồng đã có thể mua được một xe 3 bánh động cơ 100 phân khối để vận chuyển hàng hóa. Đây là nguyên nhân khiến nhiều người dù biết sai vẫn vi phạm.

"Thậm chí, thời gian qua còn có tình trạng lợi dụng chính sách cho phép thương binh được sở hữu và sử dụng xe ba bánh phục vụ nhu cầu đi lại của bản thân để sử dụng xe trá hình chở hàng hóa.

Không ít người dân vẫn có nhu cầu sử dụng phương tiện này để vận chuyển hàng hóa ở các ngõ nhỏ khu vực thành phố hay tại các vùng nông thôn tỉnh miền Trung, Tây Nguyên, Tây Bắc do tiện lợi di chuyển, tiết kiệm chi phí", ông Hiếu nêu thực tế.

Thiếu tá Hoàng Văn Bình, Đội phó Đội CSGT số 6, Phòng CSGT Công an TP Hà Nội cho biết, thời gian qua, xe ba bánh (gồm xe thương binh, xe tự chế chở hàng) lưu thông khá phổ biến tại Hà Nội.

Với các xe thương binh, lực lượng chức năng chủ yếu tuyên truyền, giáo dục; riêng các xe tự chế chở hàng đều được kiểm tra, xử lý nghiêm, với vi phạm phổ biến như: Không đảm bảo ATKT; xe cũ nát; xe tự chế không có đăng ký, chứng nhận chất lượng; chở quá tải, quá khổ.

"Các xe tự chế vi phạm sẽ bị tạm giữ chờ phương án tịch thu, tiêu hủy. Tuy nhiên, do liên quan đến kinh phí cẩu kéo cũng như diện tích bãi lưu giữ nên việc xử lý vẫn rất khó khăn", thiếu tá Bình nói.

Cần mạnh tay xử lý

Cũng theo thiếu tá Bình, để quản lý phương tiện này, lực lượng chức năng cần tiếp tục kiểm kê, phân loại, từ đó có biện pháp xử lý nghiêm các xe thương binh trá hình và xe tự chế.

Mặt khác, cần sự phối hợp chặt chẽ từ cơ sở (UBND, công an cấp xã) trong việc rà soát, kiểm tra, xử lý triệt để các cơ sở sản xuất, lắp ráp xe tự chế cũng như người dân sử dụng loại xe này trên địa bàn. Đồng thời, có giải pháp an sinh xã hội hợp lý để thương binh chuyển đổi việc làm.

TS Khương Kim Tạo, nguyên Phó chánh Văn phòng Ủy ban ATGT Quốc gia lại cho rằng, chính sách cấm lưu thông xe ba bánh nhằm hạn chế ô nhiễm môi trường, mỹ quan đô thị cũng như đảm bảo ATGT. Do đó, khi còn quy định cấm, lực lượng chức năng cần ra quân quyết liệt xử lý, theo đúng tinh thần của Nghị định 168/2024.

"Đồng thời, với những người lao động nghèo sử dụng xe ba bánh để lao động, chính quyền cũng nên xem xét có chính sách hỗ trợ chuyển nghề, tạo điều kiện cho người dân có cuộc sống ấm no trên tinh thần thượng tôn pháp luật", ông Tạo nói.

Yến Chi