Hiện đại hóa công tác quản lý thuế

Hiện nay cơ quan thuế đang quản lý hơn 1 triệu doanh nghiệp, hơn 300.000 tổ chức, hơn 2 triệu cá nhân, hộ kinh doanh và hơn 80 triệu mã số thuế cá nhân. Thủ tục hành chính thuế thường xuyên được rà soát, cắt giảm, đơn giản hóa; ở thời điểm cao nhất là 435 thủ tục hành chính đã giảm xuống còn 304 thủ tục hành chính vào năm 2021.

Đầu năm 2025, còn 219 thủ tục hành chính và ngành thuế vẫn đang tiếp tục kiến nghị cắt giảm, đơn giản hóa khoảng 44% thủ tục hành chính trong năm nay. Bên cạnh đó, yêu cầu đổi mới phương thức quản lý thuế phải bắt kịp với tình hình phát triển kinh tế-xã hội như: Bùng nổ kinh tế số, thương mại điện tử xuyên biên giới, những mô hình kinh doanh mới.

Các đại biểu trải nghiệm những công nghệ quản lý thuế mới nhất tại hội chợ chuyển đổi số của ngành thuế (tháng 9-2025). Ảnh: VĂN HÙNG

Theo Cục trưởng Cục Thuế Mai Xuân Thành, thời gian qua, ngành thuế đã thực hiện chuyển đổi số mạnh mẽ, xây dựng hệ thống công nghệ thông tin hiện đại, ứng dụng trí tuệ nhân tạo, dữ liệu lớn và cung cấp hàng loạt các dịch vụ thuế điện tử tiên tiến như: Hóa đơn điện tử, hóa đơn điện tử khởi tạo từ máy tính tiền, ứng dụng Etax Mobile, Cổng thông tin dành cho nhà cung cấp nước ngoài, Cổng thông tin dành cho hộ, cá nhân kinh doanh thương mại điện tử, ứng dụng AI (trí tuệ nhân tạo) hỗ trợ người nộp thuế, ứng dụng hoàn thuế thu nhập cá nhân tự động... Đến nay có hơn 99% doanh nghiệp sử dụng dịch vụ khai thuế, nộp thuế điện tử; 100% doanh nghiệp sử dụng hóa đơn điện tử và gần 7 triệu người sử dụng phần mềm kê khai, nộp thuế Etax Mobile.

Với định hướng từ ngày 1-1-2026 xóa bỏ hoàn toàn thuế khoán đối với hộ kinh doanh để chuyển đồng bộ sang cơ chế tự khai, tự nộp, ngành thuế kỳ vọng sẽ tạo lập môi trường kinh doanh bình đẳng, thúc đẩy phát triển, đóng góp tích cực cho ngân sách nhà nước. Để mang lại dịch vụ tốt nhất cho người dân và doanh nghiệp, mới đây, Cục Thuế đã chính thức công bố Cổng thông tin thuế hỗ trợ doanh nhân và ban hành bộ 3 cuốn sổ tay thuế điện tử dành cho chủ doanh nghiệp, kế toán trưởng và hộ, cá nhân kinh doanh. Bộ sổ tay được tích hợp AI (trí tuệ nhân tạo) hỗ trợ hỏi - đáp thông minh, giúp tra cứu, áp dụng chính sách và thủ tục hành chính thuế nhanh chóng, thuận tiện.

Theo Cục Thuế, công tác chuyển đổi số ngành thuế đã từng bước ứng dụng các công nghệ mới như AI, xây dựng các cơ sở dữ liệu lớn (Bigdata) thông qua chia sẻ, kết nối dữ liệu với các bộ, ngành và các công cụ hỗ trợ người nộp thuế theo hình thức mới (như trợ lý ảo, chatbot). Tuy nhiên, ngành thuế cũng xác định, bước vào giai đoạn hiện nay, ngành đang đối mặt với những yêu cầu và thách thức rất lớn: Yêu cầu về công tác thu ngân sách Nhà nước ngày càng cao để đáp ứng nhu cầu phát triển kinh tế - xã hội và đảm bảo cân đối tài chính ngân sách quốc gia; sự tăng trưởng về số lượng người nộp thuế theo từng năm cũng như mở rộng về quy mô, phạm vi hoạt động của người nộp thuế.

Bối cảnh mới đặt ra những đòi hỏi cao, cấp thiết đối với ngành thuế. Do vậy, Bộ trưởng Bộ Tài chính Nguyễn Văn Thắng đề nghị ngành thuế tập trung vào một số nhiệm vụ trọng tâm sau: Chủ động rà soát, đề xuất sửa đổi các văn bản pháp luật về quản lý thuế để đảm bảo tính đồng bộ, minh bạch, công bằng, dễ hiểu, dễ thực hiện. Việc này không chỉ nhằm huy động nguồn lực hợp lý cho ngân sách mà còn tạo môi trường kinh doanh thuận lợi, khuyến khích đổi mới sáng tạo và khắc phục những điểm nghẽn thể chế còn tồn tại. Ngành thuế cần kiên quyết thực hiện cắt giảm, đơn giản hóa quy trình, thủ tục hành chính thuế, đảm bảo mọi thủ tục được đơn giản, rõ ràng, dễ tiếp cận, dễ thực hiện. Phấn đấu 100% thủ tục hành chính thuế được thực hiện trực tuyến, liên thông, toàn trình trên môi trường số. Mục tiêu không chỉ là giảm thời gian, chi phí tuân thủ cho doanh nghiệp và người dân, mà còn nâng cao mức độ hài lòng, củng cố niềm tin và sự đồng thuận xã hội đối với cơ quan thuế...

Phó cục trưởng Cục Thuế Mai Sơn cho hay: "Chúng tôi nhận thức rõ rằng, dù đã rất nỗ lực, ngành thuế vẫn còn những điểm cần tiếp tục khắc phục. Chính vì vậy, việc thiết kế lại mô hình quản lý thuế hiện đại, gắn với hạ tầng dữ liệu và công nghệ số là bước đi quan trọng để nâng cao hiệu quả quản lý. Đồng thời kết nối đồng bộ với cơ sở dữ liệu quốc gia, hướng tới chia sẻ dữ liệu lớn (big data) giữa các cơ quan nhà nước. Mục tiêu cuối cùng không chỉ là phục vụ tốt hơn cho công tác quản lý thuế, mà còn là tạo lập môi trường kinh doanh công bằng, minh bạch, nuôi dưỡng nguồn thu bền vững, góp phần cho các mục tiêu lớn của đất nước như an sinh xã hội, phát triển hạ tầng và củng cố quốc phòng".

Nhân viên Công ty Cổ phần MISA tư vấn hộ kinh doanh về phần mềm kê khai nộp thuế cài đặt trên điện thoại thông minh.

Chia sẻ về ứng dụng công nghệ trong quản lý thuế, bà Bùi Thị Trang, Giám đốc Khối Giải pháp Bán lẻ, Công ty Cổ phần MISA cho biết, để hộ kinh doanh có thể tự giác thực hiện nghĩa vụ thuế, điều quan trọng là họ phải hiểu rõ mình cần làm gì, việc đó phải dễ thực hiện, đồng thời biết được lợi ích khi làm đúng và rủi ro khi làm sai. Công nghệ chính là yếu tố giúp hộ kinh doanh có thể dễ dàng tuân thủ nghĩa vụ thuế một cách tự nhiên.

"Bên cạnh đó, AI và chatbot cũng đang đóng vai trò quan trọng trong việc hỗ trợ, tư vấn chính sách thuế. Ngay trên nền tảng phần mềm, MISA đã tích hợp chatbot thông minh, cho phép người dùng dễ dàng hỏi – đáp, tra cứu hướng dẫn về khai thuế, hóa đơn, nộp thuế. Nếu như trước đây cán bộ thuế và chúng tôi phải đi truyền thông, hướng dẫn trực tiếp nhiều lần thì nay người dùng chỉ cần “chat” (trao đổi tin nhắn) với hệ thống là có thể nắm được quy trình cần thực hiện", bà Bùi Thị Trang cho biết thêm.