Hiện đại hóa để giáo dục đại học Việt Nam vươn tầm quốc tế

Sinh viên Trường Đại học Khoa học Xã hội và Nhân văn (Đại học Quốc gia TPHCM) học tập tại thư viện. Ảnh: HCMUSSH.

Đổi mới đào tạo, hướng đến hội nhập quốc tế

Nghị quyết 71-NQ/TW của Bộ Chính trị nhấn mạnh yêu cầu hiện đại hóa, nâng tầm giáo dục đại học, tạo đột phá trong phát triển nhân lực chất lượng cao và hội nhập quốc tế.

Trên tinh thần đó, Trường Đại học Khoa học Xã hội và Nhân văn (Đại học Quốc gia TPHCM) xác định rõ định hướng đổi mới chương trình đào tạo theo hướng liên ngành, ứng dụng và hội nhập toàn cầu.

Theo GS.TS Ngô Thị Phương Lan, Hiệu trưởng nhà trường, một trong những ưu tiên hàng đầu là quốc tế hóa chương trình đào tạo, phát triển các chương trình đào tạo liên ngành, liên trường.

"Nhà trường mở các ngành học mới kết hợp giữa kiến thức khoa học xã hội và nhân văn với các lĩnh vực khác nhằm tạo ra nguồn nhân lực có kiến thức đa diện, linh hoạt, thích ứng với nhu cầu xã hội như ngành Kinh doanh thương mại Hàn Quốc, Quản trị chất lượng giáo dục, Công nghệ giáo dục; sắp tới sẽ mở thêm ngành Tiếng Trung thương mại,...", GS Lan cho biết.

GS.TS Ngô Thị Phương Lan - Trường Đại học Khoa học Xã hội và Nhân văn (Đại học Quốc gia TPHCM). Ảnh: HCMUSSH.

Cùng với việc phát triển chương trình đào tạo, trường cũng chú trọng đào tạo kỹ năng mềm. Sinh viên được rèn luyện năng lực tư duy phản biện, giải quyết vấn đề, làm việc nhóm, đặc biệt là khả năng ngoại ngữ.

Đây được xem là hành trang để sinh viên trở thành “công dân toàn cầu”. Không chỉ học trong lớp, sinh viên còn được tham gia nhiều hoạt động ngoại khóa, giao lưu văn hóa với sinh viên quốc tế. “Chúng tôi muốn các em sau khi tốt nghiệp có thể tự tin hội nhập, làm việc trong môi trường toàn cầu hóa,” GS Lan nhấn mạnh.

Một điểm mới khác là việc tích hợp công nghệ và chuyển đổi số vào chương trình học. Trường đã bổ sung các học phần liên quan đến trí tuệ nhân tạo, phân tích dữ liệu, truyền thông số nhằm trang bị kỹ năng số cho sinh viên.

Điều này giúp sinh viên không chỉ tiếp cận kiến thức hiện đại mà còn có khả năng sử dụng thành thạo các công cụ công nghệ - điều kiện không thể thiếu trong môi trường lao động hiện nay.

GS.TS Ngô Thị Phương Lan trong một buổi lễ ký kết hợp tác với đại học nước ngoài về giảng dạy, nghiên cứu. Ảnh: HCMUSSH.

Gắn kết với doanh nghiệp, phát triển nguồn nhân lực chất lượng cao

Trong bối cảnh hội nhập và cạnh tranh quốc tế, việc gắn kết đào tạo với nhu cầu doanh nghiệp là một yêu cầu tất yếu. GS.TS Ngô Thị Phương Lan cho rằng lĩnh vực Khoa học Xã hội và Nhân văn hiện có cả thuận lợi và thách thức.

"Các vị trí việc làm liên quan đến các vấn đề về quan hệ xã hội, chuẩn mực xã hội, đạo đức, tâm lý, giao tiếp, chiều sâu tâm hồn, nhu cầu cá nhân và xã hội ngày càng có nhu cầu cao trong bối cảnh xã hội số. Điều này tạo cơ hội lớn cho sinh viên KHXH&NV, đặc biệt là các ngành thuộc lĩnh vực báo chí - truyền thông, tâm lý, nghệ thuật, văn hóa, văn học, xã hội học, du lịch, ngôn ngữ, nhân học...", GS Lan phân tích.

Tuy nhiên, khó khăn cũng không nhỏ. Vị hiệu trưởng cho hay, trong khi xã hội đang phát triển theo định hướng kỹ thuật - công nghệ, vốn đem đến những kết quả nhanh, rõ ràng và nổi bật, thì các ngành khoa học xã hội thường bị xem nhẹ, chưa được quan tâm đầu tư đúng mức.

“Việc tìm kiếm và duy trì mối quan hệ hợp tác lâu dài với doanh nghiệp đôi khi còn gặp nhiều trở ngại do những chính sách ưu tiên phát triển các ngành khoa học kỹ thuật, kinh tế của quốc gia, của vùng. Đây là thách thức lớn, đòi hỏi nhà trường phải đổi mới mạnh mẽ để chương trình đào tạo bám sát nhu cầu xã hội hơn,” GS Lan nói.

Để khắc phục, nhà trường đã triển khai nhiều mô hình hợp tác. Doanh nghiệp không chỉ là nơi tiếp nhận sinh viên thực tập mà còn trực tiếp tham gia vào quá trình đào tạo. Nhà trường mời chuyên gia từ doanh nghiệp phản biện chương trình đào tạo, giảng dạy chuyên đề, tổ chức hội nghị nhà tuyển dụng định kỳ.

Bên cạnh đó, nhà trường tổ chức các chuyến tham quan, học tập thực địa, ký kết thỏa thuận các chương trình thực tập và trải nghiệm chuyên sâu tại các doanh nghiệp đối tác, giúp sinh viên được cọ xát với môi trường làm việc thực tế, đồng thời gia tăng cơ hội được tuyển dụng sau thực tập.

Đặc biệt, GS.TS Ngô Thị Phương Lan cho biết, Luật Nhà giáo tạo cơ chế thu hút, huy động chuyên gia ngoài lực lượng nhà giáo tham gia vào quá trình đào tạo. Nghị quyết 71 cũng nhấn mạnh sự cần thiết phải huy động người giỏi tham gia giảng dạy, huấn luyện trong các cơ sở giáo dục, đặc biệt là việc xây dựng chính sách phù hợp để thu hút nhân tài từ bên ngoài hệ thống nhà giáo.

Mục tiêu của việc này là nâng cao chất lượng đào tạo, gắn kết lý thuyết với thực tiễn và tạo ra một hệ sinh thái giáo dục năng động, có sự tham gia của nhiều chuyên gia giỏi trong các lĩnh vực.

Sinh viên Trường Đại học Khoa học Xã hội và Nhân văn (Đại học Quốc gia TPHCM) giao lưu văn hóa học thuật tại Malaysia. Ảnh: HCMUSSH.

Trong định hướng tương lai, nhà trường tiếp tục củng cố mối liên kết ba bên: Nhà trường - Doanh nghiệp - Sinh viên; cùng các tổ chức hàng đầu trong và ngoài nước nhằm tạo ra một “hệ sinh thái” hợp tác lâu dài.

Nhà trường khuyến khích giảng viên và sinh viên thực hiện các đề tài nghiên cứu có tính ứng dụng hoặc dựa trên các vấn đề thực tiễn của doanh nghiệp và xã hội, từ đó biến kết quả nghiên cứu thành các sản phẩm, dịch vụ có giá trị.

Đồng thời, phát triển mạnh mẽ và chuyên nghiệp hơn đội ngũ cố vấn học tập, mentor định hướng để tư vấn và định hướng nghề nghiệp sớm, sâu cho sinh viên; giúp các em lựa chọn môn học, dự án thực tế phù hợp với định hướng nghề nghiệp của bản thân trong quá trình học đại học.

Lễ trao bằng tốt nghiệp tháng 6/2025 của Trường Đại học Khoa học Xã hội và Nhân văn (Đại học Quốc gia TPHCM). Ảnh: HCMUSSH.

"Để sinh viên sau khi ra trường có thể tăng cơ hội tuyển dụng và cạnh tranh quốc tế, bên cạnh một nền tảng kiến thức chuyên môn vững chắc, chúng tôi đặc biệt chú trọng trang bị cho sinh viên tư duy liên ngành, năng lực ngoại ngữ và khả năng vận dụng sáng tạo trong công việc.

Với sự đầu tư và định hướng đúng đắn, sinh viên của nhà trường không chỉ có kiến thức vững vàng mà còn sở hữu những kỹ năng cần thiết để trở thành những công dân toàn cầu, đóng góp tích cực vào sự phát triển của khu vực Đông Nam Bộ", Hiệu trưởng Trường Đại học Khoa học Xã hội và Nhân văn, nói.

Thùy Linh