Hiện đại hóa hệ thống nhà chờ xe buýt
Hầu hết các nhà chờ xe buýt tại Hà Nội chưa được đầu tư đồng bộ, khiến cho hành khách phải đội nắng, đội mưa khi chờ xe buýt. Cùng với việc tiếp cận không thuận lợi, đây là một trong những nguyên nhân khiến cho người dân chưa mặn mà với vận tải hành khách công cộng. Từ thực tế này, Sở Giao thông vận tải Hà Nội đã đề xuất xây dựng hệ thống nhà chờ hiện đại theo hình thức xã hội hóa tại khu vực nội thành.
Hầu hết các nhà chờ xe buýt tại Hà Nội chưa được đầu tư đồng bộ, khiến cho hành khách phải đội nắng, đội mưa khi chờ xe buýt. Cùng với việc tiếp cận không thuận lợi, đây là một trong những nguyên nhân khiến cho người dân chưa mặn mà với vận tải hành khách công cộng. Từ thực tế này, Sở Giao thông vận tải Hà Nội đã đề xuất xây dựng hệ thống nhà chờ hiện đại theo hình thức xã hội hóa tại khu vực nội thành.
Theo Sở Giao thông vận tải (GTVT) Hà Nội, khu vực nội thành hiện có hơn 1.000 điểm dừng đón trả khách cho xe buýt, nhưng chỉ hơn 300 điểm được đầu tư nhà chờ có mái che. Việc đầu tư các nhà chờ này trong thời gian qua hầu hết được thực hiện theo hình thức xã hội hóa, các nhà đầu tư tự bỏ vốn để đầu tư và được khai thác để quảng cáo trên hệ thống nhà chờ, có trách nhiệm duy tu, bảo dưỡng, bảo đảm mỹ quan đô thị, chất lượng theo thiết kế được cơ quan có thẩm quyền duyệt.
Tuy nhiên, việc đầu tư và quản lý hệ thống nhà chờ hiện nay đã nảy sinh một số hạn chế, bất cập. Hình thức đầu tư nhỏ lẻ, không đồng bộ về mẫu mã thiết kế. Việc quản lý, khai thác sau đầu tư chưa được thực hiện thường xuyên dẫn đến mất mỹ quan, ảnh hưởng chất lượng phục vụ hành khách. Hình thức, mô hình quảng cáo chưa có sự thống nhất giữa các nhà chờ. Các dữ liệu thông tin, tiện ích phục vụ hành khách tại các nhà chờ gồm: hệ thống chiếu sáng, bảng thông tin lộ trình tuyến, kiểm soát dừng đỗ xe buýt... chưa đồng bộ, hiện đại.
Đây chính là căn cứ để Sở GTVT Hà Nội xây dựng và đề xuất thực hiện dự án “Xây dựng đồng bộ nhà chờ xe buýt trên địa bàn thành phố và các biển quảng cáo trên dải phân cách tại 12 quận theo hình thức đối tác công tư”. Theo đó, dự án dự kiến xây dựng đồng bộ khoảng 600 nhà chờ xe buýt tiên tiến với nhiều trang thiết bị công nghệ hiện đại đi kèm, phục vụ người dân tiếp cận sử dụng và lắp đặt khoảng 1.200 biển thông tin đô thị tại dải phân cách giữa có bề rộng lớn hơn 2 m trên các tuyến đường. Các nhà chờ được nghiên cứu theo mô hình ở một số nước châu Âu, sẽ được tích hợp bản đồ du lịch để thuận lợi cho người dân và du khách tiện tra cứu, sử dụng. Tổng vốn đầu tư khoảng 1.000 tỷ đồng, trong đó tổng mức đầu tư cho phần xây lắp, thiết bị ban đầu cho 600 nhà chờ xe buýt và 1.200 biển thông tin đô thị là khoảng 270 tỷ đồng.
Theo Phó Giám đốc Sở GTVT Hà Nội Ngô Mạnh Tuấn, kinh phí đầu tư ban đầu, cũng như kinh phí để duy tu, khai thác vận hành hệ thống các nhà chờ, biển thông tin đô thị trong suốt thời gian thực hiện hợp đồng do nhà đầu tư tự bố trí 100%. Nhà đầu tư hoàn vốn bằng cách kết hợp khai thác dịch vụ quảng cáo tại các hạng mục công trình đã đầu tư, cụ thể: quảng cáo một phần trong nhà chờ; một mặt của biển thông tin đô thị. Thời gian hoàn vốn khoảng 20 năm. Loại hình hợp đồng dự kiến là BOO (xây dựng - sở hữu - kinh doanh).
Về ý kiến cho rằng, dự án có tổng mức đầu tư 1.000 tỷ đồng là quá cao, ông Ngô Mạnh Tuấn giải thích, đây là tổng vốn đầu tư phục vụ toàn bộ thời gian hoạt động của dự án (dự kiến 20 năm). Thực tế tổng chi phí ban đầu để đầu tư cho 600 nhà chờ xe buýt và 1.200 biển thông tin đô thị mới chỉ gần 300 tỷ đồng (qua tính toán sơ bộ thì chi phí đầu tư ban đầu cho 600 nhà chờ là khoảng 210 tỷ đồng, tương ứng khoảng 350 triệu đồng/nhà chờ); phần kinh phí còn lại (khoảng 700 tỷ đồng) để phục vụ công tác duy tu, duy trì, quản lý, khai thác và vận hành 600 nhà chờ xe buýt và 1.200 biển thông tin đô thị trong thời gian 20 năm.
Phân tích thêm về việc đầu tư theo hình thức đối tác công tư, Phó trưởng phòng Kế hoạch - Tài chính Sở GTVT Hà Nội Phan Trường Thành cho rằng, trong điều kiện ngân sách nhà nước còn hạn chế, việc đầu tư theo hình thức này là phù hợp, huy động được các nguồn lực ngoài xã hội vào việc đầu tư phát triển hệ thống kết cấu hạ tầng giao thông công cộng của thành phố. “Việc thực hiện theo hình thức đối tác công tư sẽ thu hút sự quan tâm của các nhà đầu tư nước ngoài với công nghệ hiện đại. Trong quá trình vận hành khai thác, đối với các trang thiết bị và công nghệ cao nhập khẩu từ nước ngoài, thành phố sẽ được hỗ trợ chuyển giao công nghệ cũng như tổ chức nghiên cứu để sản xuất ở Việt Nam, tạo điều kiện cho người dân tiếp cận các ứng dụng khoa học kỹ thuật tiên tiến, hiện đại của thế giới”, ông Phan Trường Thành nói. Việc nhà đầu tư thực hiện quản lý, bảo trì, bảo dưỡng thường xuyên đi liền với việc thực hiện kinh doanh quảng cáo một phần diện tích để thu hồi vốn đầu tư sẽ tăng cường hiệu quả và cung cấp kịp thời dịch vụ quản lý cơ sở hạ tầng.
Ông Ngô Mạnh Tuấn cho biết, sau khi Sở Kế hoạch và Đầu tư lấy ý kiến các ngành, nếu được thành phố chấp thuận, danh mục dự án sẽ được công bố và đấu thầu công khai để lựa chọn nhà đầu tư, kể cả nhà đầu tư quốc tế.
