Hiện tượng 'hố tử thần' tại xã Châu Hồng (Quỳ Hợp, Nghệ An): Cty Tân Hoàng Khang liên quan gì hay không?

Người dân kéo vào hầm khai thác của Cty Tân Hoàng Khang để yêu cầu tìm ra nguyên nhân.

Hệ thống đường hầm “xe tải đi lại được”?

Theo các báo cáo của UBND xã Châu Hồng, tình trạng sụt lún đã xảy ra 3 năm gần đây. Hiện đã có 20% số hộ dân tại xã bị ảnh hưởng, 299 giếng nước của người dân, trạm y tế, trường học bị khô cạn, ruộng đồng không thể canh tác với diện tích lớn, 13 "hố tử thần" xuất hiện…

Trước tình hình đó, UBND tỉnh đã giao Sở NN&PTNT có trách nhiệm tìm ra nguyên nhân và đưa ra hướng xử lý đảm bảo an toàn cho tính mạng, tài sản của người dân. Tuy nhiên, do sự chậm trễ trong việc tham mưu tìm hướng xử lý, Sở NN&PTNT đã bị Chủ tịch UBND tỉnh phê bình trong chuyến thị sát mới đây tại xã Châu Hồng.

Một số người dân cho rằng nguyên nhân sụt lún ngày càng nghiêm trọng chính là do hoạt động khai thác quặng dưới lòng đất gây nên đứt quãng mạch nước ngầm. Lo lắng, bất an và cho rằng cơ quan chức năng địa phương chưa vào cuộc kịp thời, hàng trăm người dân từng bức xúc xông vào khu vực khai thác của Cty Tân Hoàng Khang tại Thung Lùn để “tìm ra sự thật”. Tại đây, một số nhân chứng cho rằng phát hiện hệ thống đường hầm dài hun hút, xe tải lớn có thể đi lại dễ dàng trong đó; hai bên đường hầm là nhiều đường ống kẹp chạy sâu vào phía trong. Qua tìm hiểu thì các đường ống này có thể là ống bơm nước, đường thoát khí, dây kỹ thuật, đường điện...

“Hố tử thần” xuất hiện liên tục khắp trên địa bàn xã Châu Hồng khiến đời sống người dân đảo lộn.

Một điều đáng chú ý khác, mới đây, trong khi huyện Quỳ Hợp đang ký hợp đồng nhờ Liên đoàn địa chất Bắc Trung bộ điều tra khảo sát tìm nguyên nhân thì có đối tượng đã lén lút lấp các hố sụt lún tại xã Châu Hồng. Dư luận địa phương cho rằng đây là hành vi xóa dấu vết vi phạm. Về vấn đề này, đích thân Chủ tịch UBND tỉnh Nghệ An mới đây đã có ý kiến giao cơ quan chức năng làm rõ.

Thực tế Cty Tân Hoàng Khang bơm hút bao nhiêu nước?

Gần đây, nhằm ngăn ngừa tình trạng sụt lún, huyện Quỳ hợp ban hành văn bản tạm dừng khai thác và sử dụng nước ngầm trên địa bàn xã Châu Hồng. Riêng Cty Tân Hoàng Khang trước đó bị UBND tỉnh Nghệ An ra quyết định xử phạt gần 280 triệu đồng với 2 lỗi vi phạm, trong đó có hành vi không thực hiện đúng một trong các nội dung của Quyết định phê duyệt báo cáo đánh giá tác động môi trường (ĐTM).

Cụ thể, năm 2022, Cty này đã xả nước thải bơm từ hầm lò vào hệ thống bể lắng tuần hoàn, sau đó bơm nước thải từ bể lắng tuần hoàn vào hang cát-tơ (xả ra môi trường).

Liên quan đến việc khai thác quặng của Cty Tân Hoàng Khang, ông Lê Đức Ánh, Phó GĐ Sở Công Thương cho biết: Hồ sơ thiết kế kỹ thuật của Cty Tân Hoàng Khang được nộp tại Sở và có bổ sung mở rộng đường hầm khai thác vào khoảng năm 2015. “Mọi hoạt động khai thác đều phải tuân theo hồ sơ thiết kế đã được phê duyệt, nếu khai thác sai thiết kế thì DN phải chịu trách nhiệm. Theo hồ sơ cốt cao cửa lò xuyên vỉa là +300m, đường lò xuyên vỉa dài 540m. Hiện tại đường lò xuyên vỉa mới khoảng 460m”. Ngoài ra, ông Ánh còn chia sẻ: "Khu vực khai thác phải khô ráo, vì vậy luôn phải hút nước".

Bên trong một đường hầm khai thác của Cty Tân Hoàng Khang.

Theo Quyết định phê duyệt Báo cáo ĐTM thì mỗi ngày Cty Tân Hoàng Khang chỉ được phép bơm hút 5,6m3 nước/h. Nhưng một số người dân địa phương cho rằng, Cty Tân Hoàng Khang hút quá mức cho phép trên 200m3/h.

Vấn đề này được một chuyên gia chia sẻ: “Nếu trong quá trình khai thác vượt quá mức phê duyệt thì Cty phải khai báo và phải có sự chấp thuận của cơ quan có thẩm quyền. Ngoài lượng nước hút làm khô mỏ, còn phải có nước để tuyển quặng. Khi thành lập đoàn liên ngành kiểm tra thì toàn bộ lượng nước phục vụ khai thác quặng phải được đoàn làm rõ".

Quá trình PV tìm hiểu sự việc, người dân địa phương cho rằng gần nơi sụt lún còn có Cty Duyên Hoàng khai thác quặng thiếc. Tuy nhiên, Cty này đã ngừng khai thác cách đây 2 năm.

Quang Trung - Quang Vinh