Hiểu đầy đủ về 'người có chức vụ' theo quy định của Bộ luật Hình sự

Mới đây, TAND Tối cao đã công bố dự thảo Nghị quyết của Hội đồng thẩm phán TAND Tối cao về hướng dẫn áp dụng một số quy định của Bộ luật Hình sự (BLHS) trong xét xử tội phạm tham nhũng và tội phạm khác về chức vụ (thay thế Nghị quyết 03/2020/NQ-HĐTP).

Hình minh họa.

Hướng dẫn về "người có chức vụ"

Theo đó, dự thảo đã hướng dẫn chi tiết về "người có chức vụ".

Cụ thể, hiện nay, khoản 2 Điều 352 BLHS 2015 (sửa đổi, bổ sung năm 2017) quy định: Người có chức vụ là người do bổ nhiệm, do bầu cử, do hợp đồng hoặc do một hình thức khác, có hưởng lương hoặc không hưởng lương, được giao thực hiện một nhiệm vụ nhất định và có quyền hạn nhất định trong khi thực hiện công vụ, nhiệm vụ.

Hướng dẫn cho quy định này, Nghị quyết 03/2020/NQ-HĐTP quy định người có chức vụ là những người được quy định tại khoản 2 Điều 3 của Luật Phòng, chống tham nhũng.

Nay dự thảo không dẫn chiếu đến Luật Phòng, chống tham nhũng mà quy định chi tiết người có chức vụ quy định tại khoản 2 Điều 352 BLHS bao gồm:

Cán bộ, công chức, viên chức;

Sĩ quan, quân nhân chuyên nghiệp, công nhân, viên chức quốc phòng trong cơ quan, đơn vị thuộc Quân đội nhân dân; sĩ quan, hạ sĩ quan nghiệp vụ, sĩ quan, hạ sĩ quan chuyên môn kỹ thuật, công nhân công an trong cơ quan, đơn vị thuộc Công an nhân dân;

Người đại diện phần vốn nhà nước tại doanh nghiệp;

Người giữ chức danh, chức vụ quản lý trong doanh nghiệp, tổ chức;

Những người khác được giao thực hiện nhiệm vụ, công vụ và có quyền hạn trong khi thực hiện nhiệm vụ, công vụ đó.

Dự thảo nêu “người khác được giao thực hiện nhiệm vụ, công vụ là người có phát sinh mối quan hệ lao động với bên giao thực hiện nhiệm vụ, công vụ đó theo quy định của pháp luật” với 2 ví dụ:

Ví dụ 1: Nguyễn Văn A là nhân viên của Công ty B (ký hợp đồng lao động). A được giao nhiệm vụ bảo vệ Công ty. Quá trình thực hiện nhiệm vụ A đã vào kho hàng lấy 100 chiếc điện thoại với tổng trị giá 200 triệu đồng. A là người lao động, Công ty B là người sử dụng lao động, nên có phát sinh mối quan hệ lao động. Trường hợp này, Nguyễn Văn A bị truy cứu trách nhiệm hình sự về tội tham ô tài sản, nếu có đủ yếu tố cấu thành tội phạm.

Ví dụ 2: Nguyễn Văn A là nhân viên của Công ty B (ký hợp đồng lao động). A được giao nhiệm vụ giao hàng cho khách và thu tiền. Quá trình thực hiện nhiệm vụ, A đã thu tiền của khách với tổng trị giá 500 triệu đồng nhưng không nộp về Công ty B. Trường hợp này, Nguyễn Văn A bị truy cứu trách nhiệm hình sự về tội tham ô tài sản, nếu có đủ yếu tố cấu thành tội phạm.

2 ví dụ hướng dẫn “do một hình thức khác”

Khoản 2 Điều của 352 BLHS hiện hành quy định: Người có chức vụ là người do bổ nhiệm, do bầu cử, do hợp đồng hoặc do một hình thức khác, có hưởng lương hoặc không hưởng lương, được giao thực hiện một nhiệm vụ nhất định và có quyền hạn nhất định trong khi thực hiện công vụ, nhiệm vụ.

Dự thảo nêu “Do một hình thức khác” quy định tại khoản 2 Điều của 352 BLHS, là trường hợp không phải do bổ nhiệm, do bầu cử, do tuyển dụng, do hợp đồng nhưng được giao thực hiện nhiệm vụ và có quyền hạn trong khi thực hiện nhiệm vụ đó.

Ví dụ 1: Nguyễn Văn A là tình nguyện viên tham gia chương trình cứu trợ người dân bị thiên tai do Ủy ban Mặt trận Tổ quốc tỉnh X tổ chức. A được giao tiếp nhận và phân phối hàng cứu trợ (tiền mặt, gạo, quần áo...) do tổ chức, cá nhân quyên góp. Lợi dụng nhiệm vụ được giao, A đã chiếm đoạt hàng cứu trợ với tổng trị giá là 50 triệu đồng. Trường hợp này, Nguyễn Văn A bị truy cứu trách nhiệm hình sự về tội tham ô tài sản, nếu có đủ yếu tố cấu thành tội phạm.

Ví dụ 2: Nguyễn Văn A không phải thành viên của Ban quản lý chợ B (thuộc Công ty TNHH C) nhưng được cử hỗ trợ trông xe và thu phí gửi xe vào dịp Tết Nguyên đán. Lợi dụng nhiệm vụ được giao A đã chiếm đoạt 10 triệu đồng tiền thu vé mà không nộp về Ban quản lý chợ B. Trường hợp này, Nguyễn Văn A bị truy cứu trách nhiệm hình sự về tội tham ô tài sản, nếu có đủ yếu tố cấu thành tội phạm...

YẾN CHÂU