Hiệu quả cuộc vận động thực hiện nếp sống văn minh trong việc tang ở thành phố Đông Hà
Qua 4 năm triển khai thực hiện Đề án số 01/ĐA-MTTQ, ngày 12/2/2020 của Ủy ban MTTQ Việt Nam thành phố Đông Hà về 'Nâng cao chất lượng công tác tuyên truyền, vận động Nhân dân thực hiện nếp sống văn minh trong việc tang trên địa bàn thành phố Đông Hà', đến nay đề án đã đạt được nhiều kết quả tích cực.
Trên cơ sở các văn bản lãnh đạo, chỉ đạo của trung ương, tỉnh và thành phố về xây dựng nếp sống văn hóa mới, nhất là Chỉ thị số 27-CT/ TW, ngày 12/1/1998 của Bộ Chính trị khoáVIII về thực hiện nếp sống văn minh trong việc cưới, việc tang, lễ hội, Ủy ban MTTQ Việt Nam thành phố đã tổ chức quán triệt, tuyên truyền và chỉ đạo, hướng dẫn đến tận 62/62 ban công tác mặt trận khu dân cư và Nhân dân, từ đó tất cả khu dân cư đã đưa tiêu chí thực hiện đám tang văn minh vào quy ước, hương ước khu phố, xem đây là một trong những tiêu chí bình xét gia đình văn hóa, tổ dân phố, cơ quan văn hóa, phường văn minh...
Các tổ chức cơ sở đảng đã nghiên cứu đưa việc thực hiện đề án vào các nghị quyết, chương trình chỉ đạo hoạt động của chi bộ khu phố. Qua 4 năm thực hiện đề án có 1.001/1.261 đám tang thực hiện tốt các chỉ tiêu, đạt tỉ lệ 79,4%. Ước tính tiết kiệm được hơn 12 tỉ đồng cho Nhân dân. Điển hình có các phường: Phường 1, 3, 5, Đông Lễ, Đông Giang.
Trong đó, kết quả trên các chỉ tiêu, nội dung vận động cụ thể như sau: tiêu chí 1: vận động gia đình có người qua đời tổ chức nhập quan trong vòng 10 tiếng đồng hồ và chôn cất trong thời gian không quá 48 tiếng kể từ khi từ trần. Khi có người qua đời, gia đình, người thân phải báo cáo với khu phố và UBND phường, đồng thời làm thủ tục khai tử trong thời gian 15 ngày; phải tuân theo quy định của pháp luật về đăng ký và quản lý hộ tịch, pháp luật về môi trường, y tế.
Trường hợp người qua đời vì dịch bệnh, gia đình phải tuyệt đối tuân thủ theo sự hướng dẫn của cơ quan y tế, không được để quá 24 tiếng, người qua đời đột ngột không rõ nguyên nhân hoặc có dấu hiệu tội phạm phải được cơ quan chức năng khám nghiệm tử thi theo quy định của pháp luật trước khi khâm liệm: có 811/1.261 đám tang thực hiện tốt; tiêu chí 2: vận động gia đình không thuê đội nhạc cụ tang lễ, nên dùng băng, đĩa nhạc tang để phát; không mở âm lượng quá to; không mở nhạc trước 6 giờ sáng và sau 22 giờ đêm.
Trường hợp người qua đời theo một tôn giáo, trong lễ tang được sử dụng nhạc tang của tôn giáo đó: có 820/1.261 đám tang thực hiện tốt; tiêu chí 3: vận động không rải tiền Việt Nam, tiền âm phủ, vàng mã trên đường đưa tang, lễ tang phải được tổ chức chu đáo, trang nghiêm, tiết kiệm, phù hợp với tập quán, truyền thống văn hóa dân tộc và hoàn cảnh gia đình có người qua đời, bỏ các hủ tục, mê tín, giảm các lễ cúng rườm rà, việc ăn uống trong lễ tang chỉ thực hiện trong nội bộ gia đình, thân tộc và đảm bảo vệ sinh an toàn thực phẩm; nghiêm túc thực hiện những quy định trong hương ước, quy ước của làng, khu phố: có 718/1.261 đám tang thực hiện tốt; tiêu chí 4: an táng đúng nghĩa trang, nghĩa địa trên địa bàn thành phố đã được quy hoạch: có 1.261/1.261 đám tang thực hiện tốt.
Chủ tịch Ủy ban MTTQ Việt Nam TP. Đông Hà Nguyễn Hồng Hải cho biết: “Việc tổ chức tang lễ trên địa bàn thành phố đã có nhiều chuyển biến tích cực, theo hướng ngày càng văn minh, tiến bộ. Các tiêu chí vận động xây dựng đám tang văn minh của đề án ngày càng hiện thực hóa đi vào cuộc sống, các hủ tục, lễ nghi không phù hợp được thay thế bằng những thủ tục đơn giản nhưng không kém phần trang nghiêm, tiết kiệm, phù hợp với truyền thống, thể hiện được nghĩa tình của người còn sống, có ý thức hơn về bảo vệ môi trường và trật tự an toàn xã hội, tập quán tốt đẹp được phát huy, thiết thực góp phần đẩy mạnh phát triển KT-XH”.
Việc đưa tang đã tuân thủ các quy định của pháp luật về an toàn giao thông và trật tự an toàn công cộng; hạn chế việc rải vàng mã, tiền âm phủ, tiền Việt Nam trên đường đi an táng; vận động Nhân dân thực hiện tốt việc chôn cất người chết theo đúng quy hoạch đất nghĩa trang, nghĩa địa tại các phường.
Tuy nhiên, trong quá trình triển khai đề án vẫn có nhiều khó khăn như: một số gia đình là cán bộ, đảng viên, công chức, viên chức còn tổ chức đám tang linh đình, phô trương và để nhiều ngày; vẫn còn thuê đội nhạc hiếu cúng tế, vẫn còn tồn tại thủ tục rườm rà, lạc hậu. Trong đám tang có nhiều nghi lễ cúng bái sử dụng nhiều nhạc điệu khác nhau nên các trưởng họ và Ban điều hành làng chưa có sự thống nhất cao do chưa phù hợp với lễ nghi đã tồn tại lâu đời của làng truyền thống...
Qua 4 năm triển khai thực hiện đề án khẳng định đây là một chủ trương đúng đắn, phù hợp với chủ trương của Đảng, các quy định của pháp luật và đáp ứng được yêu cầu nhiệm vụ chính trị trên địa bàn TP. Đông Hà; tạo sự chuyển biến quan trọng trong tư duy và hành động của đại đa số Nhân dân trong tổ chức việc tang, ngày càng tự giác, văn minh, đáp ứng tốt xu thế phát triển của thời đại.
Thông qua thực hiện đề án đã giúp Nhân dân tiết kiệm đáng kể kinh phí cho việc tổ chức việc tang, nhất là đối với những gia đình nghèo, neo người, gia đình khó khăn về kinh tế, tạo nét đẹp trong đời sống văn hóa trên địa bàn thành phố Đông Hà.