Hiệu quả mô hình kiểm soát an toàn thực phẩm tại bữa cỗ tập trung đông người

Tại bữa cỗ tập trung đông người (cỗ cưới, cỗ giỗ, cỗ ma chay, cỗ tân gia, cỗ mừng thọ…), vấn đề bảo đảm an toàn thực phẩm (ATTP) là nỗi lo của nhiều gia chủ và cả những người được mời đến dự. Từ tháng 8-2018, Chi cục An toàn vệ sinh thực phẩm tỉnh phối hợp Trung tâm Y tế và Phòng Y tế huyện Mỹ Lộc triển khai thí điểm mô hình kiểm soát ATTP tại bữa cỗ tập trung đông người. Qua gần 2 năm hoạt động, mô hình đã đạt được những kết quả tích cực, nâng cao nhận thức và ý thức chủ động phòng ngừa ngộ độc thực phẩm của người dân.

Kiểm tra, giám sát ATTP tại bữa cỗ đông người ở huyện Mỹ Lộc. Ảnh: Do cơ sở cung cấp

Mô hình kiểm soát ATTP tại bữa cỗ tập trung đông người triển khai thí điểm tại 3 xã Mỹ Hưng, Mỹ Thuận, Mỹ Thịnh của huyện Mỹ Lộc. Mục tiêu nhằm nâng cao trách nhiệm của chính quyền và các ngành, đoàn thể trong công tác quản lý ATTP tại địa phương, nâng cao nhận thức của người dân về công tác ATTP, chủ động phòng ngừa ngộ độc thực phẩm và các bệnh truyền qua thực phẩm tại bữa cỗ tập trung đông người. Để triển khai hiệu quả, Chi cục An toàn vệ sinh thực phẩm tỉnh đã hướng dẫn Trung tâm Y tế huyện xây dựng kế hoạch, triển khai kiểm soát ATTP tại các bữa cỗ tập trung đông người; phối hợp với Trung tâm Y tế huyện tổ chức bồi dưỡng chuyên môn cho Ban chỉ đạo liên ngành vệ sinh ATTP các xã triển khai mô hình; đồng thời kiểm tra, giám sát tiến độ thực hiện hoạt động. Các xã tham gia thực hiện mô hình kiểm soát ATTP tại bữa cỗ tập trung đông người đã kiện toàn Ban chỉ đạo liên ngành về ATTP; xây dựng, triển khai kế hoạch tổ chức các hoạt động của mô hình; thành lập tổ giám sát tư vấn ATTP gồm cán bộ trạm y tế, y tế thôn, trưởng thôn, đại diện phụ nữ, cộng tác viên ATTP… Các xã đẩy mạnh truyền thông tuyên truyền, phổ biến pháp luật và kiến thức về ATTP, nhất là tại bữa cỗ tập trung đông người trên đài phát thanh xã; lồng ghép trong các cuộc họp của các ngành, đoàn thể, cuộc họp ở khu dân cư; phát huy vai trò của Ủy ban MTTQ và các tổ chức đoàn thể địa phương trong công tác tuyên truyền, vận động nhân dân thực hiện mô hình góp phần nâng cao nhận thức, thực hành ATTP trong cộng đồng. Tổ giám sát tư vấn ATTP các xã triển khai mô hình thường xuyên rà soát, phát hiện, thu nhận thông tin các hộ gia đình có tổ chức bữa cỗ tập trung đông người; vận động các hộ gia đình ký cam kết đảm bảo ATTP; tổ chức tư vấn giám sát các điều kiện ATTP tại nơi nấu cỗ, ghi chép nguồn gốc thực phẩm, lưu mẫu thức ăn. Bữa cỗ thường chỉ diễn ra từ 1-2 ngày, song để phục vụ cho đám cỗ với số lượng vài chục đến hàng trăm mâm thì đội ngũ nấu cỗ cũng cần đến vài chục người đảm nhiệm các khâu từ lựa chọn thực phẩm, sơ chế đến chế biến thực phẩm. Các tổ giám sát tư vấn ATTP tăng cường quản lý, tư vấn và hướng dẫn cho người dân thực hiện các điều kiện ATTP khi tổ chức các bữa cỗ tập trung đông người như: Tổ chức cho gia đình ký cam kết với chính quyền địa phương đảm bảo ATTP đối với bữa cỗ tập trung đông người, trước khi tổ chức đám cỗ 1 tuần tiến hành phun diệt côn trùng; lựa chọn thực phẩm an toàn, có nguồn gốc rõ ràng; bố trí nơi chế biến cách xa khu vực ô nhiễm (nhà vệ sinh, khu vực nuôi gia súc, gia cầm, cống rãnh), phân khu rõ ràng nơi sơ chế, chế biến thực phẩm và nơi chia thức ăn chín; người chế biến thực phẩm không mắc các bệnh ngoài da, trang phục gọn gàng, sạch sẽ, thực hành vệ sinh tốt; sử dụng nguồn nước chế biến đảm bảo vệ sinh; sử dụng phụ gia thực phẩm thuộc danh mục cho phép của Bộ Y tế; trang thiết bị, dụng cụ chế biến đảm bảo vệ sinh, an toàn; có găng tay sạch sử dụng một lần khi tiếp xúc trực tiếp với thức ăn chín; thức ăn chín phải được bảo quản sau khi chia; thức ăn sau chế biến được để trên bàn, giá kệ, kê thực phẩm cao trên 60cm, không để thực phẩm sát nền nhà; thực hiện lưu mẫu thức ăn theo quy định tối thiểu 24h… Qua hơn một năm triển khai, 3 xã thực hiện mô hình đã tổ chức 32 buổi tuyên truyền, tư vấn, nói chuyện nhóm về ATTP bữa cỗ tập trung đông người, thu hút 1.550 người tham gia; truyền thông, tư vấn tại 58 gia đình có đám cưới, đám giỗ, đám ma; tổ chức cho 90 hộ ký cam kết đảm bảo ATTP bữa cỗ tập trung đông người với UBND xã. Qua giám sát tại 58 bữa cỗ tập trung đông người tại các xã tham gia mô hình cho thấy, các gia chủ đã thực hiện khá tốt 10 tiêu chí ATTP; đặc biệt là đã thay đổi nhận thức của người dân về đảm bảo ATTP trong việc chế biến thực phẩm tại mỗi bữa cỗ.

Từ kết quả đạt được, năm 2019, mô hình kiểm soát ATTP tại bữa cỗ tập trung đông người tiếp tục được duy trì tại 3 xã này và nhân rộng thêm ở 2 xã khác của huyện Mỹ Lộc là Mỹ Trung và Mỹ Phúc. Theo thống kê của Chi cục An toàn vệ sinh thực phẩm tỉnh, đến nay, tại các xã triển khai mô hình kiểm soát ATTP tại bữa cỗ tập trung đông người ở huyện Mỹ Lộc đã tổ chức 180 lần phát thanh tuyên truyền về ATTP bữa cỗ tập trung đông người trên hệ thống loa truyền thanh xã; các tổ giám sát tư vấn ATTP đã truyền thông, tư vấn tại 221 gia đình có tổ chức bữa cỗ tập trung đông người; tổ chức cho 257 hộ ký cam kết đảm bảo ATTP bữa cỗ tập trung đông người với UBND xã. Trong ngày tổ chức bữa cỗ đông người, tổ giám sát ATTP của xã cũng đến giám sát việc bảo quản thức ăn chín trước khi bày ra mâm và yêu cầu lưu mẫu thức ăn tại gia đình. Thực hiện giám sát 221 bữa cỗ đông người với tổng số 165.500 lượt người ăn. Qua giám sát cho thấy, các điều kiện ATTP bữa cỗ được cải thiện: 100% bữa cỗ tập trung đông người bố trí nơi chế biến xa khu vực ô nhiễm; nguồn gốc nguyên liệu chế biến thực phẩm rõ ràng; thực phẩm sống, chín để riêng biệt đạt tỷ lệ 87,9%; thức ăn sau chế biến được đặt trên bàn cao, có che đậy đạt 100%; 100% thực phẩm sử dụng phụ gia thực phẩm nằm trong danh mục cho phép của Bộ Y tế; 100% bữa cỗ đảm bảo an toàn, không xảy ra ngộ độc thực phẩm.

Qua 2 năm triển khai thực hiện, mô hình kiểm soát ATTP tại bữa cỗ tập trung đông người ở huyện Mỹ Lộc đã nhận được quan tâm, vào cuộc của các cấp chính quyền từ huyện tới xã, các đơn vị đã huy động và tăng cường phối hợp của các ban, ngành, đoàn thể, nhất là y tế thôn, trưởng thôn trong công tác ATTP, tạo được những chuyển biến rõ nét trong việc tổ chức nấu cỗ tại gia đình. Việc thực hiện ATTP đã đi vào nếp sống của người dân. Đây là cơ sở để Chi cục An toàn vệ sinh thực phẩm tỉnh tiếp tục nhân rộng mô hình trên toàn tỉnh, góp phần phòng chống ngộ độc thực phẩm và bệnh truyền qua thực phẩm, nâng cao sức khỏe nhân dân./.

Minh Tân