Hiểu sai về kiểm soát khí thải, nhiều người không dám 'xuống tiền' mua xe mới

Đề án Kiểm soát khí thải phương tiện giao thông trên địa bàn TP.HCM (LEZ) do Trung tâm Quản lý Giao thông công cộng (Sở Xây dựng TP.HCM) xây dựng đang được nhiều người dân quan tâm.

Theo đó, đơn vị này đề xuất thí điểm thiết lập vùng phát thải thấp tại khu vực trung tâm TP.HCM từ năm 2026, nơi có mật độ giao thông và mức độ ô nhiễm cao nhất, hướng tới đối tượng xe thương mại dưới tiêu chuẩn Euro 4 hoặc xe mô tô, xe gắn máy kinh doanh dịch vụ dưới tiêu chuẩn Euro 2.

Xe máy mới đáp ứng tiêu chuẩn khí thải không nằm trong đối tượng bị hạn chế

Sau khi đề án này được công bố, dù TP.HCM chưa chốt phương án áp dụng, nhưng nhiều người lo ngại vấn đề mua xe xăng mới.

Hiện nay, theo quy định về việc đáp ứng tiêu chuẩn khí thải xe máy từ 1-1-2025 không nằm trong đối tượng bị hạn chế. Ảnh: THY NHUNG

Chị NTM (ngụ TP.HCM) cho biết: “Tôi đang có ý định mua chiếc Honda Vision nhưng khi nghe việc TP.HCM hạn chế xe xăng nên đến thời điểm hiện tại tôi vẫn chưa dám xuống tiền mua xe”. Không riêng gì chị M. mà đây cũng là suy nghĩ của nhiều người.

Thực tế, lộ trình áp dụng mức tiêu chuẩn khí thải đang được thực hiện theo Quyết định 19/2024/QĐ-TTg ngày 15-11-2024 của Thủ tướng Chính phủ Quy định lộ trình áp dụng mức tiêu chuẩn khí thải đối với xe cơ giới nhập khẩu và sản xuất, lắp ráp.

Cụ thể, từ 1-1-2025 xe ô tô nhập khẩu mới và sản xuất, lắp ráp tiếp tục áp dụng tiêu chuẩn khí thải mức 5; từ ngày 1-1-2025 đến hết ngày 30-6-2027, xe gắn máy hai bánh nhập khẩu mới và sản xuất, lắp ráp tiếp tục áp dụng tiêu chuẩn khí thải mức 2; đối với loại xe mô tô hai bánh nhập khẩu mới và sản xuất, lắp ráp tiếp tục áp dụng tiêu chuẩn khí thải mức 3 từ 1-1-2025 đến hết ngày 30-6-2026;

Từ ngày 1-7-2027, xe gắn máy hai bánh nhập khẩu mới và sản xuất, lắp ráp áp dụng tiêu chuẩn khí thải mức 4;

Từ 1-7-2026, xe mô tô hai bánh nhập khẩu mới và sản xuất, lắp ráp áp dụng tiêu chuẩn khí thải mức 4;

Xe chở người bốn bánh có gắn động cơ, xe chở hàng bốn bánh có gắn động cơ nhập khẩu mới và sản xuất, lắp ráp áp dụng mức tiêu chuẩn khí thải bằng “0” từ ngày 1-1-2026;

Xe mô tô ba bánh, xe gắn máy ba bánh nhập khẩu mới và sản xuất, lắp ráp áp dụng mức tiêu chuẩn khí thải bằng “0” từ ngày 1-1-2026.

Nhiều người dân hiểu sai về việc cấm hoàn toàn xe máy xăng khi TP.HCM áp dụng đề án kiểm soát khí thải. Ảnh: HOÀNG GIANG

Đồng thời, theo đề án kiểm soát khí thải đang được TP.HCM nghiên cứu, việc áp dụng sẽ diễn ra theo lộ trình nhiều giai đoạn, không phải cấm ngay hay cấm hoàn toàn xe xăng như nhiều người lo ngại.

Đại diện Honda Việt Nam khẳng định: toàn bộ các dòng xe máy mới do công ty sản xuất và phân phối đều đã đạt tiêu chuẩn khí thải Euro 3, tuân thủ đầy đủ các quy định của Chính phủ. Điều này đảm bảo khách hàng có thể yên tâm sử dụng, xe hoàn toàn đủ điều kiện lưu thông tại TP.HCM và các đô thị lớn ngay cả khi chính sách kiểm soát khí thải được siết chặt hơn trong thời gian tới.

Hiểu đúng về đề án kiểm soát khí thải

Theo chuyên gia ô tô, xe máy Nguyễn Minh Đồng, nếu TP.HCM thông qua đề án kiểm soát khí thải này thì từ năm 2026, thành phố sẽ chỉ hạn chế trước đối với xe máy kinh doanh dịch vụ không đạt chuẩn Euro 2 và ô tô thương mại không đạt chuẩn Euro 4 khi ra vào các vùng phát thải thấp (LEZ).

"Điều này có nghĩa là những xe đã đáp ứng tiêu chuẩn khí thải theo quy định vẫn được lưu thông bình thường”, ông Đồng nhấn mạnh.

Theo đề án giai đoạn 2027 – 2032, quy định sẽ mở rộng dần đối với toàn bộ xe máy dưới chuẩn Euro 2 và ô tô dưới chuẩn Euro 4. Sau năm 2032, TP.HCM có thể nâng mức tiêu chuẩn khí thải cao hơn, đồng thời mở rộng phạm vi vùng kiểm soát ra toàn bộ khu vực vành đai 1.

Việc áp dụng tiêu chuẩn Euro đã giúp kiểm soát chặt chẽ hơn lượng phát thải NOx, CO, HC và bụi mịn. Ảnh: HOÀNG GIANG

“Điều này cho thấy, thành phố đang hướng đến giảm dần lượng phương tiện gây ô nhiễm, thay vì cấm đột ngột, nhằm giúp người dân và doanh nghiệp có thời gian thích ứng”, ông Đồng cho hay.

Ông Đồng cũng phân tích, song song đó, TP.HCM cũng nghiên cứu các giải pháp đặc thù cho những địa phương có điều kiện thuận lợi. Tại Côn Đảo và Cần Giờ, với lợi thế là khu vực biệt lập, thành phố dự kiến đẩy nhanh quá trình chuyển đổi sang phương tiện xanh.

Theo thông tin từ Cục Đăng kiểm Việt Nam, việc áp dụng tiêu chuẩn Euro đã giúp kiểm soát chặt chẽ hơn lượng phát thải NOx, CO, HC và bụi mịn, qua đó giảm thiểu đáng kể tình trạng ô nhiễm không khí ở các đô thị lớn. Euro 2 được coi là “ngưỡng tối thiểu” để xe cơ giới được lưu hành, trong khi Euro 3, 4 và 5 đã tiến tới mức kiểm soát khí thải tiệm cận với quy chuẩn quốc tế.

Trong bối cảnh TP.HCM đang nghiên cứu triển khai vùng phát thải thấp (LEZ) với các ngưỡng kiểm soát nghiêm ngặt hơn, người tiêu dùng có thể yên tâm vì các phương tiện mới hiện nay đều đáp ứng từ Euro 3 trở lên đối với xe máy và Euro 4–5 đối với ô tô.

Phát thải khí nhà kính từ hoạt động giao thông vận tải đường bộ

Theo Báo cáo tóm tắt Đề án kiểm soát khí thải Phương tiện giao thông của Sở Xây dựng TP.HCM, tổng phát thải CO2 (tính cả gián tiếp và trực tiếp) từ hoạt động giao thông đường bộ năm 2024 ước tính là 10,8 triệu tấn CO2.

Đáng chú ý, Phương tiện cá nhân (xe máy và xe con) đóng góp 49% trong khi hoạt động vận tải hàng hóa bằng xe tải đóng góp tới 39,9% tổng lượng phát thải.

THY NHUNG