Hiệu trưởng chia sẻ điểm khó khi vận động xã hội hóa

Cùng với Kế hoạch nhiệm vụ, giải pháp trọng tâm năm học 2025 - 2026 của ngành Giáo dục, Bộ Giáo dục và Đào tạo đề ra một số chỉ tiêu về giáo dục và đào tạo của cả nước phấn đấu đạt được trong năm học 2025-2026, trong đó có mục tiêu “Tỷ lệ trường mầm non đạt chuẩn quốc gia mức độ 1 đạt 44,50%; Tỷ lệ trường mầm non đạt chuẩn quốc gia mức độ 1 đạt 15%”.

Công tác xã hội hóa không chỉ góp phần cải thiện cơ sở vật chất, tăng tỷ lệ trường đạt chuẩn quốc gia đáp ứng yêu cầu dạy và học mà còn đóng vai trò quan trọng trong việc nâng cao chất lượng giáo dục và đào tạo. Tuy nhiên, thực tế quá trình triển khai xã hội hóa tại một số địa phương vẫn còn gặp nhiều thách thức.

Cơ sở vật chất, trang thiết bị còn nhiều hạn chế

Trao đổi với phóng viên Tạp chí điện tử Giáo dục Việt Nam, cô Nguyễn Thị Liêm - Hiệu trưởng Trường Mầm non Thạch Lâm (xã Quảng Lâm, tỉnh Cao Bằng) chia sẻ, trong thời gian qua, điều kiện học tập và chất lượng giáo dục của trường đã và đang từng bước được cải thiện.

Tuy nhiên, để được công nhận đạt chuẩn quốc gia các trường học phải đáp ứng đủ 5 tiêu chí, gồm “Tổ chức quản lý nhà trường; cán bộ quản lý, giáo viên, nhân viên; cơ sở vật chất và thiết bị dạy học; quan hệ giữa nhà trường, gia đình và xã hội; hoạt động và kết quả nuôi dưỡng, chăm sóc, giáo dục trẻ” thì nhà trường đang phải đối mặt với những khó khăn về cơ sở vật chất và về đội ngũ giáo viên.

Về đội ngũ giáo viên, hiện tại trường còn thiếu 15 giáo viên, đồng thời có khoảng 10 giáo viên đang làm hồ sơ xin chuyển vùng. Nếu những giáo viên này chuyển đi, nhà trường sẽ tiếp tục gặp khó khăn về nhân sự, ảnh hưởng nhất định đến công tác giảng dạy và chăm sóc trẻ.

Về cơ sở vật chất, số lượng phòng học hiện có vẫn chưa đáp ứng được nhu cầu thực tế. Một số phòng học có diện tích nhỏ, được xây dựng từ lâu chưa đạt yêu cầu theo tiêu chí về khối phòng nhóm trẻ, lớp mẫu giáo và khối phòng phục vụ học tập.

Bên cạnh đó, diện tích, khuôn viên và sân vườn cũng chưa đáp ứng được yêu cầu do quỹ đất quy hoạch dành cho bậc mầm non còn hạn chế. Một thách thức khác mà nhà trường đang phải đối mặt là tình trạng thiếu trang thiết bị học tập, đồ dùng và đồ chơi phù hợp với lứa tuổi mầm non, điều này cũng làm ảnh hưởng đến quá trình dạy và học, chưa phát huy được hiệu quả tối đa.

Một điểm trường lẻ của Trường Mầm non Thạch Lâm. Ảnh: website nhà trường.

Cùng bàn về vấn đề này, cô Phùng Thị Trại – Hiệu trưởng Trường Mầm non Tân Tiến (xã Nghĩa Đô, tỉnh Lào Cai) chia sẻ, nhà trường đã được công nhận là trường mầm non đạt chuẩn quốc gia mức độ 1 vào năm 2023. Tuy nhiên, do đặc thù là một trường ở vùng cao, để tiếp tục phấn đấu đạt chuẩn quốc gia mức độ 2, nhà trường vẫn cần phải cải thiện thêm về cơ sở vật chất.

Cụ thể, hiện nay trường vẫn thiếu phòng học so với nhu cầu thực tế, một số hạng mục cơ sở vật chất được đầu tư từ lâu đã xuống cấp, hao mòn theo thời gian, chưa đáp ứng được yêu cầu hiện tại. Điều này cũng gây ảnh hưởng đến việc tổ chức các hoạt động chăm sóc, nuôi dưỡng trẻ. Ngoài ra, tại một số điểm trường lẻ, bếp ăn vẫn chỉ là bếp tạm, chưa được xây dựng theo quy cách kiên cố hoặc bán kiên cố.

Vì vậy, để phấn đấu đạt mục tiêu tỷ lệ trường mầm non đạt chuẩn quốc gia, rất cần sự quan tâm hỗ trợ từ các cấp chính quyền, ngành giáo dục cũng như sự chung tay của phụ huynh và địa phương. Việc tăng cường đầu tư xây dựng, cải tạo phòng học, bếp ăn, bổ sung trang thiết bị, đồng thời mở rộng diện tích khuôn viên, sân chơi sẽ là nền tảng quan trọng để nhà trường hoàn thiện các tiêu chí, tạo điều kiện thuận lợi hơn cho công tác nuôi dưỡng, chăm sóc và giáo dục trẻ.

Còn theo cô Liêm, nhà trường luôn chú trọng đến việc tăng cường cơ sở vật chất trường lớp, cũng như cải thiện số lượng đồ dùng, trang thiết bị phục vụ cho công tác học tập. Đặc biệt, trường đã phối hợp cùng các đơn vị cấp trên nhằm đẩy mạnh công tác xã hội hóa.

Ngoài ra, để đạt được mục tiêu đề ra, cần tham mưu với các cấp quản lý tăng cường đầu tư cơ sở vật chất, quy hoạch diện tích đất đảm bảo đủ điều kiện, rà soát điều chỉnh bổ sung hoàn chỉnh mạng lưới trường lớp, đảm bảo về chất lượng, đáp ứng yêu cầu đổi mới giáo dục.

Với đội ngũ giáo viên, cần tập trung bồi dưỡng nâng cao trình độ chuyên môn theo quy định, áp dụng phương pháp dạy học mới trong nhà trường, sử dụng hiệu quả công nghệ thông tin trong dạy học, tạo mọi cơ hội và điều kiện tốt nhất cho mọi giáo viên có năng lực chuyên môn nghiệp vụ còn hạn chế đi học nâng cao trình độ.

Công tác xã hội hóa giáo dục còn gặp nhiều hạn chế

Bên cạnh nguồn ngân sách Nhà nước, các trường mầm non cũng tích cực triển khai công tác xã hội hóa từ doanh nghiệp và xã hội nhằm kiên cố hóa trường lớp, từng bước hoàn thiện cơ sở vật chất phục vụ cho công tác nuôi dưỡng, chăm sóc và giáo dục trẻ.

Tuy nhiên, công tác xã hội hóa vẫn còn gặp nhiều khó khăn do điều kiện kinh tế - xã hội ở một số địa phương còn hạn chế, nguồn huy động chưa đồng đều.

Theo Hiệu trưởng Trường Mầm non Thạch Lâm (xã Quảng Lâm, tỉnh Cao Bằng), về công tác xã hội hóa, trong những năm gần đây nhà trường đã huy động được một số nguồn lực để đầu tư, cải thiện cho cơ sở vật chất từ các đoàn thiện nguyện, doanh nghiệp, mạnh thường quân. Hằng năm, nhà trường đều nhận được những phần quà ý nghĩa dành cho học sinh, góp phần động viên, khích lệ các em trong học tập.

Nguồn xã hội hóa của trường hiện nay chủ yếu đến từ các doanh nghiệp và các tổ chức xã hội. Về phía phụ huynh, do có đến 96% phụ huynh là người dân tộc Mông, phần lớn thuộc diện hộ nghèo và cận nghèo nên họ chủ yếu đóng góp ngày công lao động hoặc cung cấp vật tư sẵn có tại địa phương.

Nhìn chung, các chương trình, dự án đầu tư mới chỉ hỗ trợ một phần sự thiếu hụt cơ sở vật chất. Ví dụ, một điểm trường thường cần nhiều hạng mục như bếp ăn, lớp học, sân chơi, cổng và tường rào. Tuy nhiên, thực tế huy động nguồn lực xã hội hóa mới chỉ tập trung vào một số hạng mục đơn lẻ, phổ biến nhất là xây bếp ăn hoặc những công trình phụ.

Ngoài ra, quá trình tiếp nhận các nguồn tài trợ vẫn gặp không ít khó khăn do thủ tục pháp lý còn rườm rà và một số quy định chưa thực sự rõ ràng, gây vướng mắc trong quá trình triển khai thực tế.

“Với sự cố gắng không ngừng, nhà trường vẫn đang tiếp tục tìm kiếm thêm các nguồn lực hỗ trợ. Đồng thời, nỗ lực tăng cường sự phối hợp giữa gia đình, nhà trường và cộng đồng để nâng cao cơ sở vật chất, đảm bảo điều kiện học tập và ăn ở của học sinh”, cô Liêm bày tỏ.

Để tiếp tục thúc đẩy công tác xã hội hóa giáo dục trong thời gian tới, cô Liêm cho rằng, trước hết mỗi nhà trường và địa phương cần đẩy mạnh công tác tuyên truyền nhằm nâng cao nhận thức của cộng đồng về vai trò, ý nghĩa và tầm quan trọng của xã hội hóa giáo dục.

Đồng thời, cần cải thiện giao thông, điện, nước và công nghệ thông tin tại các khu vực khó khăn, vùng sâu, vùng xa. Khi hạ tầng được cải thiện, việc tiếp cận và kết nối sẽ trở nên thuận lợi hơn, từ đó tạo điều kiện để các doanh nghiệp, tổ chức, cá nhân có thể triển khai các hoạt động hỗ trợ một cách kịp thời, hiệu quả và bền vững.

Ngoài ra, cần có cơ chế, chính sách thông thoáng hơn trong việc huy động và tiếp nhận các nguồn lực xã hội hóa giáo dục, tạo điều kiện để tiếp cận hiệu quả hơn với các nguồn tài trợ từ doanh nghiệp, tổ chức, cá nhân có tâm huyết với giáo dục.

Một điểm trường của Trường Mầm non Tân Tiến. Ảnh: NVCC

Đồng quan điểm, theo Hiệu trưởng Trường Mầm non Tân Tiến (xã Nghĩa Đô, tỉnh Lào Cai), xã hội hóa giáo dục là chủ trương đúng đắn, góp phần huy động các nguồn lực trong xã hội phục vụ phát triển sự nghiệp ngành giáo dục. Hằng năm, nhà trường đều tích cực phối hợp với chính quyền địa phương để tuyên truyền, vận động công tác xã hội hóa.

Trong những năm trước, nhà trường đã nhận được sự hỗ trợ từ các mạnh thường quân như xây nhà vệ sinh, nâng cấp phòng học, nhiều đoàn thiện nguyện cũng tích cực đồng hành, góp phần cải thiện cơ sở vật chất.

Đồng thời, giáo viên nhà trường cũng không ngần ngại đóng góp, mỗi người một chút kinh phí để cùng khắc phục khó khăn, đảm bảo điều kiện dạy và học.

Tuy nhiên, bên cạnh những thuận lợi đó, công tác huy động các nguồn lực xã hội hóa giáo dục, đặc biệt ở vùng sâu, vùng xa, vẫn còn gặp nhiều thách thức. Nguyên nhân chủ yếu xuất phát từ điều kiện kinh tế và đời sống của người dân còn nhiều khó khăn, thiếu thốn, nguồn lực hỗ trợ từ doanh nghiệp, tổ chức, cá nhân chưa ổn định. Đồng thời các thủ tục pháp lý trong việc tiếp nhận, quản lý và sử dụng nguồn vốn xã hội hóa còn nhiều vướng mắc.

Vì vậy, cô Trại mong muốn công tác xã hội hóa giáo dục luôn được đẩy mạnh, tạo cơ chế khuyến khích các cơ sở giáo dục chủ động hợp tác, liên kết với các cá nhân, đơn vị có uy tín trong và ngoài nước huy động các nguồn lực để nâng cao chất lượng giáo dục.

Ngoài ra, để thu hút được nguồn đầu tư từ các doanh nghiệp cần có cơ chế thông thoáng, thuận lợi, đồng thời ban hành nhiều chính sách khuyến khích xã hội hóa giáo dục, khuyến khích các tổ chức, cá nhân tham gia vào hoạt động giáo dục.

Thanh Thúy