Hình ảnh TPHCM 'thay da đổi thịt' qua từng công trình

Hồi sinh kênh rạch

Kênh Nước Đen đi qua phường Bình Hưng Hòa (quận Bình Tân cũ) từng là một trong những “điểm nóng” ô nhiễm môi trường của TPHCM. Tháng 4/2020, dự án nâng cấp và cải tạo dòng kênh cùng tuyến đường ven bờ (đoạn từ cống hộp hiện hữu đến kênh Tham Lương) chính thức khởi công, với tổng mức đầu tư 629 tỷ đồng, đánh dấu bước ngoặt quan trọng.

Sau hơn hai năm triển khai, đến năm 2022, công trình hoàn tất, đem lại diện mạo mới, khang trang cho cả khu vực.

Kênh Nước Đen sau cải tạo. Ảnh: Phạm Nguyễn

Diện mạo hai bên bờ kênh Nước Đen "thay da đổi thịt" từng ngày.

Bà Lâm Kim Phấn (59 tuổi) cho biết, trước đây dòng kênh thực sự đúng với tên gọi kênh nước đen do ô nhiễm nặng nề. Từ khi dự án cải tạo hoàn thành, bà cảm nhận rõ sự thay đổi: nhà cửa khang trang, đường sá rộng rãi. Mỗi buổi chiều, con cháu bà có thể thoải mái ra bờ kênh dạo mát, tập thể dục - điều mà trước kia bà chưa từng dám nghĩ tới.

"Trong thời gian tới, chúng tôi hy vọng nước thải được xử lý dứt điểm để giải quyết tình trạng mùi hôi, biến dòng kênh này trở thành dòng kênh xanh"- bà Phấn kỳ vọng.

Kênh Hàng Bàng - tuyến kênh dài 1,7 km từng bị lấp một phần và ô nhiễm nặng nề đang dần hồi sinh sau gần một thập kỷ cải tạo với tổng vốn hơn 2.000 tỷ đồng. Đây là một trong những dự án trọng điểm của TPHCM nhằm cải thiện môi trường, chỉnh trang đô thị và nâng cao chất lượng sống của người dân.

Đầu năm 2025, thành phố đã khánh thành đoạn kênh dài 250 m từ đường Ngô Nhân Tịnh đến kênh Vạn Tượng (quận 5 cũ) với chi phí xây lắp khoảng 33 tỷ đồng và bồi thường, giải phóng mặt bằng hơn 600 tỷ đồng. Cùng với việc đưa đoạn kênh này vào sử dụng, TPHCM còn phát động phong trào trồng cây, bảo vệ môi trường, bước đầu tạo diện mạo mới, xanh - sạch - đẹp cho khu vực.

Đoạn kênh Hàng Bàng đang được cải tạo. Ảnh: Hữu Huy

Theo Ban Giao thông TPHCM (đại diện chủ đầu tư), dự án hiện đã đạt 70% khối lượng và còn vướng mặt bằng tại quận 6 cũ. Thành phố đặt mục tiêu trong năm 2025 sẽ hoàn tất công tác giải phóng mặt bằng và triển khai gói thầu xây dựng tuyến cống bao thu gom nước thải dọc kênh, đưa về xử lý tại nhà máy Bình Hưng (huyện Bình Chánh cũ).

Kênh Hàng Bàng hiện nay. Ảnh: Hữu Huy

Trong giai đoạn 2026 - 2028, TPHCM sẽ tiếp tục thực hiện giai đoạn 3, đoạn từ đường Bình Tiên đến Mai Xuân Thưởng, hoàn tất toàn bộ dự án. Khi hoàn thành, kênh Hàng Bàng không chỉ được khơi thông, trả lại dòng chảy tự nhiên mà còn trở thành một “hành lang xanh”, góp phần giảm ngập, cải thiện môi trường và tạo thêm không gian công cộng cho người dân.

Cuộc sống người dân hai bên bờ kênh thay đổi từng ngày. Ảnh: CTV

Ngoài các dự án trên, trong nhiệm kỳ qua, TPHCM đã và đang triển khai loạt dự án lớn như: xây dựng cơ sở hạ tầng và cải tạo môi trường kênh Tham Lương - Bến Cát - rạch Nước Lên; cải tạo, nạo vét rạch Xuyên Tâm (qua quận Bình Thạnh - Gò Vấp cũ); cải tạo bờ Bắc kênh Đôi (quận 8 cũ); nạo vét, cải tạo rạch Văn Thánh,...

Cùng với việc cải tạo các tuyến kênh, hiện nay TPHCM đang đầu tư xây dựng các nhà máy xử lý nước thải quy mô lớn, điển hình như nhà máy ở phường Thạnh Mỹ Lợi (TP Thủ Đức cũ), sẽ xử lý nước thải cho lưu vực Nhiêu Lộc - Thị Nghè hay nhà máy Bình Hưng, phục vụ cho lưu vực Bến Nghé - Tàu Hủ - Kênh Đôi - Kênh Tẻ. Những công trình này hứa hẹn sẽ góp phần cải thiện đáng kể chất lượng môi trường nước, đưa thành phố tiến gần hơn đến mục tiêu phát triển bền vững.

Metro số 1 - bước ngoặt lịch sử cho giao thông đô thị

Khởi công từ tháng 8/2012, tuyến metro số 1 (Bến Thành – Suối Tiên) dài gần 20 km với tổng vốn đầu tư hơn 43.700 tỷ đồng là dự án đường sắt đô thị đầu tiên của TPHCM.

Khu depot của tuyến metro số 1 TPHCM. Ảnh: Duy Anh

Sau hơn 12 năm thi công với nhiều lần điều chỉnh tiến độ, công trình đã chính thức vận hành thương mại cuối năm 2024, đánh dấu bước ngoặt trong lịch sử phát triển giao thông đô thị của thành phố.

Metro số 1 kết nối trung tâm thành phố với cửa ngõ phía Đông – nơi tập trung nhiều khu công nghệ cao, đại học, khu đô thị mới. Tuyến gồm 3 ga ngầm (Bến Thành, Nhà hát Thành phố, Ba Son) và 11 ga trên cao. Ảnh: Duy Anh

Ngay sau khi đưa vào khai thác, metro số 1 nhanh chóng chứng minh sức hút. Trong dịp cao điểm Tết Nguyên đán và kỳ nghỉ lễ 30/4 – 1/5 vừa qua, tuyến ghi nhận lượng khách tăng đột biến, có ngày đạt hơn 100.000 lượt, phản ánh nhu cầu rất lớn của người dân đối với loại hình vận tải công cộng hiện đại, an toàn và tiện lợi.

Sự xuất hiện của metro đã thúc đẩy sự thay đổi mạnh mẽ dọc hành lang đô thị, khi hàng loạt cao ốc, khu dân cư hiện đại mọc lên, tạo nên diện mạo mới cho khu vực. Ảnh: Duy Anh

Khu vực "tứ giác Bến Thành" sau khi metro số 1 TPHCM hoàn thành. Ảnh: Duy Anh

Gắn với mô hình TOD (phát triển đô thị theo định hướng giao thông công cộng), metro số 1 không chỉ góp phần giảm tải cho hệ thống đường bộ, mà còn mở ra động lực phát triển kinh tế – xã hội, hướng đến một TPHCM văn minh, bền vững và hiện đại.

Sau metro số 1, hiện nay TPHCM đang chuẩn bị mặt bằng để có thể khởi công tuyến metro số 2 (Bến Thành - Tham Lương) vào cuối năm nay. Ảnh: Duy Anh

Đôi bờ sông Sài Gòn "thay áo mới"

Từ đầu năm 2022, TPHCM đã triển khai chỉnh trang bến Bạch Đằng (đoạn dọc đường Tôn Đức Thắng, từ cầu Khánh Hội đến cầu Thủ Thiêm 2).

Công trình được nâng cấp với không gian cảnh quan hiện đại, kết hợp mảng xanh và các lối dạo bộ, mang lại diện mạo mới khang trang, thân thiện hơn cho khu vực trung tâm thành phố. Song song đó, công viên Mê Linh cũng được đưa vào kế hoạch cải tạo.

Khu vực công viên bến Bạch Đằng trong giai đoạn chỉnh trang. Ảnh: Phạm Nguyễn

Đến nay, diện mạo cả bến Bạch Đằng và công viên Mê Linh đều đã thay đổi rõ rệt. Không gian mở, thoáng đãng cùng hạ tầng được đầu tư đồng bộ đã biến khu vực này trở thành điểm đến văn hóa, sinh hoạt cộng đồng và du lịch đặc trưng của TPHCM.

Công viên bến Bạch Đằng hiện là điểm "check-in" lý tưởng của người dân và du khách. Ảnh: Phạm Nguyễn

Với diện mạo mới, bến Bạch Đằng không chỉ là bến thuyền du lịch mà còn trở thành biểu tượng gắn kết giữa sông Sài Gòn và đô thị, góp phần tạo dấu ấn về một thành phố năng động, hiện đại nhưng vẫn gìn giữ giá trị truyền thống.

Khu vực công viên Mê Linh vừa được chỉnh trang. Ảnh: Phạm Nguyễn

Tiếp đó, sau nhiều tháng thi công, đầu năm 2024, TPHCM đã đưa vào sử dụng công viên bờ sông Sài Gòn (đoạn từ cầu Ba Son đến hầm vượt sông Sài Gòn, TP Thủ Đức cũ) - đối diện công viên Bạch Đằng.

Với quy mô gần 5 ha, trải dài hơn 800 m ven sông Sài Gòn, công trình nhanh chóng trở thành không gian công cộng hiện đại, điểm vui chơi – giải trí hấp dẫn của người dân, đặc biệt trong các dịp lễ, Tết. Công viên được thiết kế đồng bộ với nhiều hạng mục, như: đường dạo bộ và xe đạp ven sông, cầu đi bộ, bến tàu, quảng trường tổ chức sự kiện, sân khấu ngoài trời, công viên đá, đài phun nước, hệ thống chiếu sáng nghệ thuật và màn hình LED.

Công viên bờ sông Sài Gòn sau khi được cải tạo. Ảnh: Duy Anh

Đặc biệt, “cánh đồng hoa hướng dương” gần 15.000 cây đã tạo nên điểm nhấn độc đáo, trở thành nơi check-in yêu thích của giới trẻ. Không chỉ mang lại cảnh quan mới, công viên bờ sông Sài Gòn còn đóng vai trò là “lá phổi xanh” của khu vực, giúp người dân có thêm không gian tập thể dục, ngắm cảnh, tổ chức sinh hoạt cộng đồng và các lễ hội đường phố. Công trình cũng góp phần thay đổi diện mạo đô thị khi xóa bỏ hình ảnh bãi đất hoang, lau sậy, rác thải ven sông trước đây, thay bằng một không gian văn minh, sạch đẹp và hiện đại.

Từ những bãi đất hoang, lau sậy, rác thải,... ven sông. Bờ sông Sài Gòn ngày nay đã thay da đổi thịt hoàn toàn. Ảnh: Duy Anh

Khu vực trở thành địa điểm "check-in" lý tưởng của du khách khi đến TPHCM. Ảnh: Duy Anh

Sự hiện diện của công viên bờ sông Sài Gòn được kỳ vọng sẽ tạo điểm nhấn kiến trúc cảnh quan, kết nối hài hòa giữa sông nước với những khu đô thị và cao ốc hiện đại, qua đó nâng tầm diện mạo trung tâm TPHCM.

Cầu Ba Son - kết nối trung tâm với khu đô thị Thủ Thiêm

Ngày 28/4/2022, sau nhiều năm chờ đợi, TPHCM chính thức khánh thành cầu Ba Son (tên cũ là cầu Thủ Thiêm 2). Công trình không chỉ giải tỏa áp lực giao thông khu vực trung tâm mà còn tạo nên điểm nhấn kiến trúc hiện đại, góp phần thay đổi diện mạo đô thị.

Với tổng vốn đầu tư hơn 3.000 tỷ đồng, cầu Ba Son dài gần 1,5 km, trong đó nhịp chính là cầu dây văng dài 200 m, tháp cầu cao 113 m hiện là tháp dây văng cao nhất TPHCM. Cầu có 6 làn xe, nối từ giao lộ Tôn Đức Thắng – Lê Duẩn (quận 1 cũ) sang khu đô thị Thủ Thiêm (TP Thủ Đức cũ).

Công trình giúp rút ngắn thời gian di chuyển từ trung tâm TPHCM sang Thủ Thiêm, đồng thời giảm tải cho hầm vượt sông Sài Gòn và cầu Sài Gòn. Không dừng ở vai trò hạ tầng giao thông, cầu Ba Son còn được xem là “biểu tượng mới” của TPHCM, với thiết kế dây văng hiện đại vươn cao bên bờ sông.

Cầu Ba Son - biểu tượng mới trên dòng sông Sài Gòn. Ảnh: Duy Anh

Đây cũng là một trong 5 cây cầu và 1 hầm vượt sông Sài Gòn được quy hoạch để kết nối khu đô thị mới Thủ Thiêm với trung tâm thành phố. Sự hiện diện của cầu Ba Son được đánh giá là bước ngoặt quan trọng, mở rộng không gian phát triển đô thị về phía Đông, đồng thời thúc đẩy tiến trình hình thành khu đô thị Thủ Thiêm - trung tâm tài chính, thương mại, dịch vụ tầm cỡ khu vực trong tương lai.

Bến xe lớn nhất nước hoạt động

Nằm ở cửa ngõ phía Đông TPHCM, bến xe Miền Đông mới được khởi công từ tháng 4/2017 với diện tích hơn 16 ha, tổng vốn đầu tư khoảng 4.000 tỷ đồng. Đây là bến xe có quy mô lớn nhất cả nước tính đến thời điểm hiện tại. Giai đoạn 1 của dự án có chi phí đầu tư hơn 770 tỷ đồng đã chính thức hoàn thành đưa vào khai thác từ ngày 10/10/2020, phục vụ các tuyến xe liên tỉnh từ Quảng Trị trở ra phía Bắc.

Tuyến metro số 1 TPHCM đi qua bến xe Miền Đông mới. Ảnh: Duy Anh

Với thiết kế hiện đại, bến xe kết nối trực tiếp với tuyến metro số 1 (Bến Thành – Suối Tiên) và mạng lưới xe buýt, được kỳ vọng trở thành trung tâm trung chuyển hành khách liên tỉnh quy mô lớn, thay thế bến xe Miền Đông cũ tại quận Bình Thạnh vốn đã quá tải nhiều năm.

Bến xe Miền Đông mới nhìn từ trên cao. Ảnh: Duy Anh

Tuy giai đoạn đầu hoạt động còn gặp khó khăn do hạ tầng kết nối chưa đồng bộ dẫn đến tình trạng vắng khách hơn kỳ vọng nhưng các chuyên gia tin rằng khi các dự án giao thông quanh khu vực được hoàn thiện, bến xe Miền Đông mới sẽ phát huy đúng vai trò cửa ngõ giao thông chiến lược, hiện đại và lâu dài của TPHCM, đồng thời khẳng định vị thế bến xe liên tỉnh lớn nhất Việt Nam.

Bệnh viện Ung Bướu cơ sở 2 – bước tiến mới của y tế TPHCM

Tọa lạc tại cửa ngõ phía Đông TPHCM, Bệnh viện Ung Bướu cơ sở 2 sau nhiều năm xây dựng đã chính thức đi vào hoạt động, trở thành một trong những bệnh viện chuyên khoa ung bướu hiện đại bậc nhất cả nước.

Công trình được khởi công từ tháng 10/2016, với tổng vốn đầu tư gần 6.000 tỷ đồng từ ngân sách Nhà nước, trên diện tích hơn 55.000 m², quy mô 1.000 giường bệnh, gồm nhiều khối nhà cao tầng và khu kỹ thuật chuyên sâu.

Cuối năm 2020, bệnh viện bắt đầu tiếp nhận bệnh nhân ở một số khoa; đến đầu năm 2023, cơ sở chính thức khánh thành và vận hành toàn phần.

Theo lãnh đạo ngành y tế TPHCM, sự ra đời của cơ sở 2 không chỉ giảm tải áp lực cho Bệnh viện Ung Bướu cơ sở 1 tại quận Bình Thạnh (cũ) vốn thường xuyên quá tải, mà còn đáp ứng nhu cầu khám chữa bệnh ngày càng tăng cao của người dân TPHCM, các tỉnh Nam bộ và Tây Nguyên. Xa hơn, bệnh viện được định hướng trở thành điểm đến y tế chất lượng cao trong khu vực ASEAN.

Bệnh viện Ung Bướu cơ sở 2 nằm cạnh tuyến metro số 1 TPHCM.

Ngoài vai trò điều trị, Bệnh viện Ung Bướu cơ sở 2 còn là trung tâm đào tạo, nghiên cứu chuyên sâu về ung thư, góp phần nâng cao năng lực chuyên môn và vị thế ngành y tế TPHCM trong giai đoạn mới.

Hữu Huy

Duy Anh