HLV Pep Guardiola và con dao 2 lưỡi ở Man City

Ông là người khai sinh ra hàng loạt ý tưởng làm thay đổi bóng đá hiện đại, từ số 9 ảo, tiki-taka cho đến xu hướng để hậu vệ biên bó vào trung lộ. Nhưng trận hòa 1-1 với Arsenal tại Emirates mới đây lại cho thấy một HLV Pep Guardiola rất khác, khi Man City chơi với phong cách thực dụng đến mức khiến nhiều người liên tưởng đến Jose Mourinho.

Khái niệm được nhắc nhiều trong mùa giải này chính là verticality, hay nói một cách giản dị là lối chơi trực diện, đưa bóng lên phía trước nhanh nhất có thể. Về bản chất, đây là một dạng “bóng dài” nhưng được gọi với cái tên hiện đại hơn. Điều này đã thể hiện rõ ở bàn mở tỷ số khi Erling Haaland tham gia vào tình huống từ phần sân nhà và chỉ vài giây sau đã có mặt để kết thúc bằng bàn thắng. Arsenal cũng tìm được bàn gỡ bằng cách tương tự, khi Eberechi Eze tung đường chuyền dài cho Gabriel Martinelli băng xuống ghi bàn.

Sự chú ý lớn nhất thuộc về cách Guardiola triển khai thế trận khi dẫn trước. Khác với hình ảnh một Man City kiểm soát bóng nghẹt thở, lần này họ chủ động lùi sâu, thậm chí chấp nhận phá bóng dài. Con số 32,8% thời lượng cầm bóng ở Emirates trở thành tỷ lệ thấp nhất của bất kỳ đội bóng nào do HLV Pep Guardiola dẫn dắt tại một giải vô địch quốc gia. Ngay cả Ipswich, đội bóng có tỷ lệ cầm bóng thấp nhất mùa trước ở Premier League, cũng đạt đến 40,3%.

HLV Pep Guardiola có nhiều biến hóa về chiến thuật dù không phải lúc nào cũng như ý. Ảnh: EPA.

Có thể thấy Guardiola đã sẵn sàng hy sinh triết lý quen thuộc để thích nghi. Ông không phủ nhận điều đó nhưng giải thích rằng đây là sự lựa chọn bất đắc dĩ. Man City vừa trải qua trận đấu tiêu hao nhiều sức lực trước Napoli, chỉ có ba ngày nghỉ ngơi trước khi di chuyển sang London. Đội hình của họ cũng vắng một số trụ cột vì chấn thương. Trong hoàn cảnh ấy, Man City buộc phải sống sót bằng cách chơi như một đội bóng phản công, một đội bóng thực dụng hơn là áp đặt.

HLV Pep Guardiola thừa nhận bản thân không thích điều này, nhưng đôi khi bóng đá buộc người ta phải linh hoạt, và một lần trong 10 năm cũng không phải là điều quá tệ.

Tính toán chiến thuật của ông càng rõ hơn trong hiệp hai. Thủ thành Donnarumma liên tục giữ bóng để kéo dài thời gian, đến mức phải nhận thẻ vàng ở phút 77. Trước đó, Guardiola rút Phil Foden để đưa Nathan Ake vào nhằm gia cố hàng thủ. Khi rút Haaland ra sân, quyết định này khiến nhiều người liên tưởng đến phong cách của Mourinho. Thay vì duy trì trung phong để tạo điểm đến trong các pha thoát pressing, Pep chấp nhận bỏ đi mũi nhọn nguy hiểm nhất để gia tăng sự chắc chắn ở tuyến sau.

Haaland ghi bàn thắng vào lưới Arsenal nhưng cuối cùng Man City bị bắt kịp trong thời gian bù giờ. Ảnh: EPA.

Man City kết thúc trận đấu với sơ đồ 5-5-0, nơi Jeremy Doku và sau đó là Savinho hầu như chỉ làm nhiệm vụ pressing chứ không phải tấn công. Chiến lược này tưởng như đã đủ để mang về chiến thắng tối thiểu, nhưng bàn thắng muộn của Martinelli khiến mọi nỗ lực phòng ngự của Man City trở nên vô nghĩa.

Thực tế, việc không có một điểm đến rõ ràng ở phía trên khiến họ gần như không còn khả năng cầm bóng hay tạo áp lực ngược, và đó có thể là lý do Arsenal tìm được cơ hội san bằng tỷ số. Dù kết quả không trọn vẹn, HLV Pep Guardiola vẫn cho thấy sự hài lòng. Ông khẳng định điều quan trọng không phải là tỷ số mà là tinh thần chiến đấu và ngôn ngữ cơ thể của các cầu thủ.

Theo Guardiola, mùa trước Man City đã đánh mất niềm vui trong tập luyện và thi đấu, dẫn đến sự căng cứng cả về chiến thuật lẫn tâm lý. Năm nay, ông muốn thấy lại sự tận hưởng và khát khao trước khi tính đến những vấn đề chuyên môn. Đó mới là nền tảng để đội bóng tìm lại phong cách và bản sắc.

Chiến lược gia người Tây Ban Nha luôn vắt óc tìm cách chơi hiệu quả nhất cho Man City. Ảnh: EPA.

Cần nhớ rằng HLV Pep Guardiola không hoàn toàn xa lạ với những trận thắng trong thế trận cầm bóng ít hơn đối thủ. Man City từng đánh bại Barcelona 3-1 với 34,66% kiểm soát bóng hay hạ Arsenal 3-1 năm 2023 khi chỉ giữ bóng 36,5%. Nhưng nghịch lý ở chỗ, ba trận có tỷ lệ cầm bóng thấp tiếp theo dưới thời Pep đều kết thúc bằng thất bại. Điều đó cho thấy việc từ bỏ triết lý kiểm soát là một canh bạc mạo hiểm và như con dao hai lưỡi, không phải lúc nào cũng mang đến thành công.

Việc HLV Pep Guardiola muốn chứng minh ở Emirates có lẽ không nằm ở kết quả. Ông muốn cho thấy Man City có thể chiến đấu theo nhiều cách khác nhau. Đội bóng từng gắn liền với hình ảnh những đường chuyền bất tận giờ đây sẵn sàng đá trực diện, sẵn sàng phòng ngự số đông và thậm chí kéo dài thời gian bằng những tiểu xảo. Tất cả nhằm khẳng định rằng Pep không bị đóng khung trong triết lý tiki-taka, ông có thể biến hóa khi tình thế bắt buộc.

Sự chuyển mình này cũng phản ánh bối cảnh chung của bóng đá đỉnh cao. Ngày càng nhiều đội bóng chọn cách đá trực diện, sử dụng tốc độ và sức mạnh để rút ngắn thời gian lên bóng. HLV Pep Guardiola từng định hình xu hướng kiểm soát, giờ lại phải học cách thích ứng với làn sóng ngược lại. Có thể ông chưa thực sự thoải mái, nhưng chính sự thay đổi này đang mở ra một cuộc thảo luận thú vị: phải chăng bóng đá đang chứng kiến một bước ngoặt chiến thuật mới, và lần này Pep không phải người dẫn đầu mà là người học cách theo kịp.

MINH KHÁNH