Hồ Ngàn Trươi 'cắt lũ' gần 340 triệu mét-khối nước cho vùng hạ du

Trong năm 2025, hồ Ngàn Trươi chịu ảnh hưởng trực tiếp của 3 cơn bão lớn liên tiếp là số 5, số 6 và số 10, cùng một đợt mưa lớn kéo dài từ ngày 30/10 - 3/11. Tổng lượng dòng chảy về hồ qua các đợt này đạt khoảng 339,68 triệu m³ nước. Con số này không chỉ phản ánh mức độ nghiêm trọng của thiên tai mà còn cho thấy vai trò điều tiết, cắt giảm lũ của công trình thủy lợi đa mục tiêu này đã được phát huy hiệu quả và kịp thời.

Mực nước hồ Ngàn Trươi đang ở cao trình +46,50m, tương đương dung tích 558,72 triệu m3, đạt 72% dung tích toàn phần.

Cụ thể, trong bão số 5, hồ Ngàn Trươi đã cắt giảm lũ khoảng 51,98 triệu m³ nước. Nhờ vận hành linh hoạt, mực nước hồ được duy trì ổn định ở mức +35,02m, tương ứng với dung tích 234,44 triệu m³, đảm bảo an toàn cho công trình ngay từ đợt lũ đầu tiên.

Trong cơn bão số 6, lượng nước về hồ tăng lên 85,43 triệu m³, tạo áp lực lớn hơn lên công trình. Tuy nhiên, nhờ quy trình vận hành chặt chẽ, hồ vẫn đảm bảo an toàn tuyệt đối và giảm ngập lụt đáng kể cho vùng hạ du, giúp giảm thiểu thiệt hại về tài sản và hoa màu cho người dân.

Đặc biệt, trong bão số 10 - cơn bão có lượng dòng chảy về hồ lớn nhất từ đầu năm tới nay, đạt 130,77 triệu m³. Đối diện với đỉnh lũ này, nhờ vào dung tích phòng lũ đã được bố trí hợp lý và tính toán khoa học, hồ Ngàn Trươi đã cắt giảm đáng kể đỉnh lũ, bảo vệ thành công khu vực hạ du sông Ngàn Sâu - một trong những khu vực xung yếu và chịu ảnh hưởng trực tiếp của lũ lụt.

Sau các cơn bão, trong đợt mưa lớn kéo dài từ 30/10 - 3/11, dù với 71,5 triệu m³ nước tiếp tục đổ về, hồ Ngàn Trươi vẫn cho thấy sự điều tiết linh hoạt và chủ động, đảm bảo an toàn công trình và duy trì ổn định mực nước sau lũ, chuẩn bị sẵn sàng cho những diễn biến thời tiết phức tạp tiếp theo.

Cán bộ Ban Quản lý Đầu tư và xây dựng Thủy lợi 3 theo dõi chặt chẽ lượng nước về hồ sau các đợt mưa lớn.

Ông Lê Văn Hùng - Phụ trách Cụm Quản lý công trình hồ chứa nước Ngàn Trươi (Ban Quản lý Đầu tư và xây dựng Thủy lợi 3) khẳng định, các đợt điều tiết vừa qua là minh chứng rõ ràng nhất cho thấy hồ Ngàn Trươi đã vận hành chủ động, khoa học và hiệu quả, phát huy tốt chức năng phòng chống lũ lụt, góp phần giảm thiểu thiệt hại về người và tài sản cho vùng hạ du. Công trình góp phần bảo vệ sản xuất nông nghiệp, hệ thống hạ tầng giao thông, thủy lợi, cũng như ổn định đời sống Nhân dân trong bối cảnh thiên tai liên tiếp.

Không chỉ là công trình cắt lũ đơn thuần, hồ Ngàn Trươi còn mang lại hiệu quả tổng hợp đa mục tiêu. Việc chủ động giữ lại một phần lượng nước lớn sau các đợt mưa, bão đã giúp tăng trữ lượng nước đáng kể. Nguồn nước này đóng vai trò sống còn trong việc phục vụ sinh hoạt, sản xuất nông nghiệp mùa khô, đồng thời kết hợp phát điện. Điều này khẳng định giá trị to lớn của công trình trong quản lý, khai thác và sử dụng tài nguyên nước một cách bền vững và hiệu quả.

Vận hành khoa học, hồ Ngàn Trươi đã "cắt lũ" hiệu quả cho vùng hạ du.

Trao đổi về vai trò của công trình, ông Lê Văn Hùng cho biết thêm, với cao trình thiết kế đỉnh đập đạt 57,8m, dung tích hồ chứa lên đến 775 triệu m³, hồ Ngàn Trươi mang trên vai nhiệm vụ kép là tích nước và điều tiết lũ cực kỳ quan trọng cho toàn bộ vùng hạ du. Với tần suất và cường độ mưa lớn như những ngày qua, nếu không có công trình hồ Ngàn Trươi đóng vai trò “túi chứa khổng lồ” để “cắt lũ” thì các xã vùng hạ du như: Thượng Đức, Mai Hoa… cùng nhiều khu vực khác chắc chắn sẽ bị ngập sâu, gây ra thiệt hại không thể lường trước về tài sản. Ngoài ra, sự vận hành hiệu quả của hồ đã giảm tải áp lực lớn cho hệ thống sông Ngàn Sâu.

Cũng theo ông Hùng, để vận hành hồ đạt hiệu quả cao nhất, đặc biệt trong mùa mưa bão, Ban Quản lý đã xây dựng một quy trình vận hành nghiêm ngặt. Đơn vị đã cắt cử cán bộ túc trực 24/24h, cập nhật và báo cáo mực nước đến hồ thường xuyên theo khung giờ quy định. Từ đầu mùa mưa, Ban Quản lý đã lên kế hoạch cụ thể để có phương án vận hành chủ động, linh hoạt theo từng thời điểm, đảm bảo an toàn tuyệt đối cho công trình và tối ưu hóa lợi ích giảm lũ cho vùng hạ du.

Ban quản lý hồ Ngàn Trươi luôn bố trí cán bộ, kỹ thuật túc trực 24/24h, cập nhật và báo cáo mực nước đến hồ thường xuyên theo khung giờ quy định.

Sự an toàn mà hồ Ngàn Trươi mang lại là điều mà người dân vùng hạ du cảm nhận rõ nhất. Ông Nguyễn Văn Tuấn - một người dân sinh sống lâu năm tại xã Mai Hoa bày tỏ: “Trước kia, cứ nghe tin bão lớn là cả làng mất ăn mất ngủ, phải chuẩn bị di dời vì sợ nước dâng cao đột ngột. Giờ có hồ Ngàn Trươi, chúng tôi như có thêm một chỗ dựa kiên cố. Mấy đợt bão vừa rồi, dù mưa rất to nhưng nước lũ về chậm hơn, không còn dồn dập và dữ dội như trước. Điều này giúp người dân kịp thời kê cao đồ đạc, bảo vệ tài sản và cảm thấy an tâm hơn rất nhiều khi đối diện với thiên tai”.

Hoạt động điều tiết, cắt lũ thành công gần 340 triệu m³ trong các đợt bão và mưa lũ vừa qua đã khẳng định tầm vóc và giá trị của hồ Ngàn Trươi. Công trình không đơn thuần là một hồ chứa nước mà còn là một công trình phòng hộ quốc gia quan trọng, giữ vai trò nòng cốt trong công tác phòng chống thiên tai, bảo vệ và phát triển KT-XH bền vững cho khu vực hạ du.

Văn Chung