Hoa anh đào Somei - Yoshino sắp tuyệt chủng?

Khi Nhật Bản chuẩn bị đón lễ hội hoa anh đào thường niên, một báo cáo mới của Cơ quan Khí tượng Nhật Bản chỉ ra rằng biến đổi khí hậu có thể khiến giống anh đào Somei - Yoshino phổ biến tuyệt chủng vào năm 2100.

Khi hoa anh đào “không thức giấc”

Nghiên cứu chỉ ra rằng Nhật Bản vừa trải qua mùa đông ấm thứ hai trong lịch sử. Cơ quan Khí tượng Nhật Bản đã công bố kết quả của một nghiên cứu dựa trên trí tuệ nhân tạo và cho rằng sự nóng lên toàn cầu có thể xóa sổ giống anh đào Somei - Yoshino ở các vùng Miyazaki, Nagasaki và quận Kagoshima ở Kyushu vào đầu thế kỷ 22.

Cây Somei - Yoshino sẽ “ngủ đông” vào mùa thu và chỉ “thức giấc” khi gặp thời tiết lạnh giá trong những tháng mùa đông. Cơ quan Khí tượng này cho biết, nếu không có đợt rét đậm dưới 5 độ C, anh đào Somei - Yoshino sẽ không ra hoa.

Nhiệt độ tăng cao và để lại tác động lâu dài đến môi trường Nhật Bản đã khiến giống hoa này khó sinh trưởng bình thường. Tuy nhiên, các chuyên cho cho biết có những giống hoa anh đào khác có thể thay thế cho giống Somei - Yoshino được người dân yêu thích.

Lễ hội hoa anh đào là một lễ hội thường niên ở Nhật Bản, được tổ chức vào cuối tháng 3 - đầu tháng 4, khi hoa anh đào bắt đầu nở rộ. Ảnh: Japan Times.

“Vấn đề hoa anh đào không nở như bình thường đã xảy ra ở phía nam Kyushu. Bởi lẽ, cây cần ít nhất một tháng trời lạnh để ‘thức giấc’”, Naoko Abe, nhà báo - tác giả sách Cherry’ Ingram: The Englishman who Saved Japan’s Blossoms (Cherry' Ingram: Người Anh đã cứu hoa đào Nhật Bản - PV), cho biết.

“Tuy nhiên, đây chỉ là vấn đề của giống anh đào Somei - Yoshino. Có những giống anh đào khác có khả năng chống chịu tốt hơn và phù hợp với khí hậu ấm hơn”, bà nói.

“Trong khi cố gắng giải quyết hoặc làm chậm biến đổi khí hậu, người dân Nhật Bản nên có thể trồng nhiều loại cây anh đào hơn và từ bỏ suy nghĩ rằng Somei - Yoshino là giống anh đào duy nhất”, nữ tác giả phân tích. “Nếu chúng ta có sự đa dạng hơn trong giống hoa anh đào, ta có thể thưởng thức chúng dù biến đổi khí hậu có gia tăng”.

Cơ quan Khí tượng Nhật Bản đã theo dõi sự nở hoa của cây anh đào trên cả nước và xác định bông hoa đầu tiên của năm đã nở trên đảo Miyakojima (Okinawa) vào ngày 5/1, sớm hơn 12 ngày so với năm ngoái.

Cơ quan này cũng dự đoán bông hoa anh đào đầu tiên ở Tokyo sẽ nở vào ngày 18/3 sắp tới, tức là sớm hơn bốn ngày so với 2023 và khoảng nửa tháng so với ngày 6/4 của năm 1960.

Thời tiết khó lường năm nay đã ảnh hưởng đến các hoạt động kinh doanh cũng như hệ động thực vật địa phương. Các khu nghỉ dưỡng mùa đông của Nhật Bản cũng có ít tuyết hơn so với mọi năm. Đồng thời, lượng thiên nga di cư đến Nga để sinh sản vào tháng 2 cũng sớm hơn ba tuần so với thường lệ.

Quyền năng của hoa anh đào

Ngoài thách thức về khí hậu, cây anh đào Somei - Yoshino còn phải đối mặt với nguy cơ bị bọ cánh cứng cổ đỏ xâm nhập, theo Kevin Short, chuyên gia về khí hậu và cựu giáo sư nhân chủng văn hóa tại Đại học Khoa học Thông tin Tokyo.

“Somei - Yoshino từ lâu đã là giống anh đào phổ biến nhất Nhật Bản. Tuy nhiên, chúng chỉ mới được tạo ra vào cuối thời Edo (1603-1868) và là kết quả từ các phép lai của nhiều giống anh đào khác nhau. Trước đó, người ta ưa thích những hoa anh đào dại hơn”, ông nói.

Short cho biết những cây anh đào Somei - Yoshino được ưa chuộng nhờ phát triển nhanh và có hoa nở trước khi cây ra lá, tạo nên một màu hồng tuyệt đẹp. “Nhưng nếu biến đổi khí hậu ảnh hưởng đến giống anh đào này, tôi khá chắc mọi người có thể trồng một giống anh đào mới với khả năng thích ứng khi nhiệt độ tăng cao. Thậm chí, người Nhật có thể trở lại với những giống hoa anh đào dại trước đây”, ông phân tích.

Nhà báo Abe cho biết bà không thể tưởng tượng được cảnh Nhật Bản không có hoa anh đào. “Người Nhật đã sống cùng hoa anh đào hơn 1.000 năm. Đây là vị thần bảo hộ của người dân”, bà chia sẻ.

Hoa anh đào đóng vai trò quan trọng trong văn hóa Nhật Bản. Ảnh: Japan Times.

“Ngày xưa, nông dân tin rằng hoa anh đào bảo vệ ruộng lúa và báo hiệu cho họ thời điểm thích hợp để gieo trồng. Các ngư dân thì dựa vào hoa anh đào để chọn thời điểm câu cá. Mọi người tin rằng có một nữ thần trong trang phục hoa anh đào tồn tại”, bà nói thêm.

“Hoa anh đào tượng trưng cho mọi khía cạnh của cuộc sống và ăn sâu vào tâm hồn của người Nhật” nhưng không phải lúc nào hoa anh đào cũng phải là giống anh đào Somei - Yoshino.

Theo Abe, có nhiều loại anh đào hoang dã trên núi và các địa phương. Người dân thường trồng anh đào bên những cánh đồng hoặc trung tâm của ngôi làng.

“Vấn đề hiện nay là giống anh đào Somei - Yoshino phổ biến khắp Nhật Bản nên mọi người thường gắn hoa anh đào với Somei - Yoshino. Hầu hết phương tiện truyền thông chỉ đề cập đến giống hoa này. Chúng ta cần truyền thông cho mọi người về lợi ích của sự đa dạng”, bà nhận định.

Đông Tùng - Thúy Liên

Theo SCMP