Hóa đơn điện tăng đột biến: EVN lý giải nguyên nhân

Đó là những nội dung được các chuyên gia kinh tế, tài chính, năng lượng, doanh nghiệp chia sẻ tại Tọa đàm “Phát triển bền vững ngành điện - Những vấn đề đặt ra” do Cổng Thông tin điện tử Chính phủ tổ chức sáng 10-9, tại Hà Nội.

Các đại biểu tham dự Tọa đàm “Phát triển bền vững ngành Điện – Những vấn đề đặt ra”. Ảnh: Nhật Bắc

Có 742 doanh nghiệp mua buôn và bán lẻ điện

Phát biểu tại tọa đàm, TS Nguyễn Sĩ Dũng, nguyên Phó Chủ nhiệm Văn phòng Quốc hội cho biết, thời gian qua, Thủ tướng Chính phủ luôn nhấn mạnh yêu cầu, mệnh lệnh dứt khoát là phải bảo đảm "Đáp ứng đủ nhu cầu về điện năng trong mọi tình huống".

Việt Nam là quốc gia đang phát triển, nhiều vấn đề cần cân đối, bù trì trong cách tính giá điện bán ra để phục vụ các mục tiêu an sinh xã hội vẫn đang được áp dụng. Vì thế, giá điện bán ra hiện nay vẫn chưa được tính đúng với chi phí giá thành sản xuất.

Ông Trịnh Quốc Vũ, Phó Cục trưởng Cục Điện lực trả lời tại Tọa đàm. Ảnh: Nhật Bắc

Trả lời câu hỏi EVN có phải là kênh phân phối, bán điện trực tiếp, duy nhất tới người tiêu dùng hay không, ông Trịnh Quốc Vũ, Phó Cục trưởng Cục Điện lực cho biết: EVN không phải là đơn vị bán lẻ điện duy nhất trên toàn quốc. Bên cạnh EVN còn có 742 doanh nghiệp mua buôn và bán lẻ điện với thị phần chiếm khoảng 8,59%. Như vậy, thị phần theo sản lượng điện thương phẩm mà EVN bán cho các khách hàng sử dụng chiếm 91,4%.

“Sắp tới, với việc mở rộng lộ trình sang cấp độ thị trường điện bán lẻ cạnh tranh, sẽ có nhiều đơn vị mua buôn và bán lẻ điện để cạnh tranh với nhau trên thị trường bán lẻ điện cạnh tranh. Do đó, khách hàng sẽ có nhiều lựa chọn hơn trong việc lựa chọn nhà cung cấp bán lẻ điện”, ông Trịnh Quốc Vũ cho biết.

Lý giải thực trạng hóa đơn tiền điện theo phản ánh của một số người tiêu dùng có sự tăng cao bất thường trong thời gian qua, ông Nguyễn Xuân Nam, Phó Tổng Giám đốc Tập đoàn EVN cho biết, ngay sau khi nhận phản ánh, EVN đã chỉ đạo các công ty điện lực rà soát lại tất cả trường hợp.

Qua rà soát, phần sản lượng trong tháng 8-2025 khác với mọi năm là những ngày đầu tháng 8 năm nay nắng nóng bất thường nên sản lượng của hệ thống tăng kỷ lục, đạt 1 tỷ 084 triệu kWh, lập đỉnh cao nhất từ trước đến nay, chưa bao giờ cao đến vậy. Qua rà soát, thống kê, hiện nay có khoảng 3,2 triệu/31,8 triệu hộ khách hàng sinh hoạt, chiếm hơn 10%, có sản lượng điện tăng cao hơn 30% so với tháng 7.

Ông Nguyễn Xuân Nam, Phó Tổng Giám đốc Tập đoàn EVN trả lời tại Tọa đàm. Ảnh: Nhật Bắc

“EVN đã giao các Tổng công ty cài App cho khách hàng để theo dõi biến động sản lượng, đồng thời có tổng đài hotline trả lời rất kịp thời, và qua quá trình rà soát, hiện chưa có vấn đề sai sót như phản ánh. Nhưng phản ánh cũng có thông tin giả, một số thông tin đưa không đúng, hoặc nhằm câu view bán hàng online, và có cả thông tin không xác định được địa chỉ để làm rõ”, ông Nguyễn Xuân Nam thông tin.

Theo ông Nguyễn Xuân Nam, hiện EVN vẫn tiếp tục rà soát và yêu cầu cài app, công bố tổng đài hotline để nếu có phản ánh sẽ giải đáp ngay. Chúng ta đang thực hiện công tơ điện tử nên sẽ không có chuyện can thiệp làm sai lệch chỉ số tiêu thụ được. Việc đo điện đều thực hiện từ xa, sau đó truyền online về, không còn việc đến đo chỉ số tiêu thụ tại công tơ cơ như cũ.

EVN cần đáp ứng tốt hơn nhu cầu của người sử dụng điện

Với góc độ cũng là một khách hàng sử dụng điện cũng như chuyên gia kinh tế, đại biểu Quốc hội Phan Đức Hiếu, Ủy viên Ủy ban Kinh tế - Tài chính của Quốc hội cho biết, EVN đang rơi vào một trong những thời điểm rất khó khăn. Đó là phải cân bằng rất nhiều mục tiêu, vừa duy trì sản xuất, duy trì nguồn điện, bảo đảm hiệu quả kinh doanh, thực hiện các mục tiêu phát triển kinh tế - xã hội, rồi vấn đề tác động của nguồn điện đến hoạt động kinh tế - xã hội của từng người dân…

Đại biểu Quốc hội Phan Đức Hiếu chia sẻ tại Tọa đàm. Ảnh: Nhật Bắc

Tuy nhiên, đại biểu Phan Đức Hiếu cho rằng, thời gian vừa qua có một số vấn đề liên quan đến dịch vụ về điện, thậm chí, có vấn đề của truyền thông, của thông tin... EVN nên coi đây là cơ hội để cải thiện tốt hơn, đáp ứng tốt hơn nhu cầu của người sử dụng điện. Vì sắp tới EVN phải cạnh tranh với những chủ thể bán điện khác, nếu như làm dịch vụ tốt thì người dân mới chọn.

Chia sẻ về việc hiện nay Bộ Công Thương đang xây dựng và lấy ý kiến sửa đổi Nghị định 72 quy định về cơ chế điều chỉnh giá bán lẻ điện bình quân, Phó Cục trưởng Cục Điện lực Trịnh Quốc Vũ chia sẻ về những chi phí hợp lý, hợp lệ của EVN chưa được hạch toán và tính toán đủ vào giá bán lẻ điện. Theo quy định về giá điện, các chi phí hợp lý, hợp lệ trong cấu thành chi phí giá điện đầu vào của EVN sẽ được tính vào giá bán lẻ điện bình quân để điều chỉnh.

Ông Trịnh Quốc Vũ nhấn mạnh, Nghị quyết 70 của Bộ Chính trị mới được ban hành trong gần đây đã quy định rất rõ là đẩy mạnh giao quyền tự chủ, tự quyết, tự chịu trách nhiệm của doanh nghiệp, rà soát bổ sung các cơ chế, chính sách đặc thù phù hợp để tạo điều kiện thuận lợi, bảo đảm vốn cho các tập đoàn, doanh nghiệp nhà nước phát triển và khai thác các dự án năng lượng quy mô lớn, quan trọng và cấp bách.

Trong thời gian tới, EVN đứng trước một nhiệm vụ rất lớn, được Chính phủ giao đầu tư các nguồn điện như nguồn điện hạt nhân Ninh Thuận 1, hay nguồn thủy điện quy mô rất lớn, thủy điện tích năng Bác Ái để điều hòa giữa công suất nguồn, phụ tải và các nguồn điện gió, nhiệt điện Quảng Trạch.

Vì thế, EVN rất cần tình hình tài chính lành mạnh để có thể tiếp cận và vay vốn, không những ở các tổ chức tín dụng trong nước mà cả quốc tế.

“Hiện nay là thời điểm điều chỉnh, bổ sung Nghị định 72 để cho phép EVN hạch toán được các chi phí giá thành điện năng kịp thời, tính đúng, tính đủ trong giá điện phù hợp”, ông Trịnh Quốc Vũ nhấn mạnh.

Lý giải về khoản 45.000 tỷ đồng chưa được tính vào chi phí

Phó Cục trưởng Cục Điện lực Trịnh Quốc Vũ trao đổi cùng TS Nguyễn Sĩ Dũng. Ảnh: Nhật Bắc

Chia sẻ về nguyên nhân 45.000 tỷ đồng chưa được tính vào chi phí để dư luận hiểu rõ, Phó Tổng Giám đốc EVN Nguyễn Xuân Nam, cho biết: Năm 2022-2023, do khủng hoảng chính trị thế giới, giá nguyên liệu đầu vào, đặc biệt là than, tăng đột biến, gần 4 lần; khí tăng gần gấp đôi… đã đẩy giá đầu vào tăng.

Trong khi giá đầu vào tăng, giá điện lại không được điều chỉnh, nên không bù đắp được chi phí đầu vào. Luật Điện lực quy định, phương án giá điện phải được bù đắp giá đầu vào hợp lý, hợp lệ, được Bộ Công Thương thẩm định.

Thời gian đó, chúng ta phải bảo đảm ổn định kinh tế vĩ mô sau dịch Covid-19 nên EVN chưa được điều chỉnh lại, dẫn đến giá bán thấp trong khi giá thành cao, cho nên chi phí này tồn đọng lại, mặc dù EVN đã tiết kiệm nhiều. Năm 2024, do có lãi nên có giảm được một phần, nên còn lại 44.000 tỷ đồng chưa được bù đắp.

Nguyên Cục trưởng Cục Quản lý giá (Bộ Tài chính) Nguyễn Tiến Thỏa cho rằng, khoản lỗ này không phải do EVN tự tính rồi tự công bố mà được kiểm toán và EVN công bố theo số liệu kiểm toán.

Thông tin thêm về vấn đề này, Phó Cục trưởng Cục Điện lực Trịnh Quốc Vũ cho biết, trong hai năm 2022-2023, EVN bị lỗ. Năm 2023, Bộ cũng thành lập đoàn kiểm tra giá thành sản xuất kinh doanh điện; năm 2024 cũng có đoàn như vậy để kiểm tra giá thành sản xuất kinh doanh điện của EVN.

Nhân viên điện lực hướng dẫn khách hàng dịch chuyển nhu cầu sử dụng điện góp phần giảm phụ tải chung của hệ thống. Ảnh: Việt Anh

“Tháng 10-2024, Kiểm toán Nhà nước có kiểm toán chuyên đề về giá bán điện 2022-2023. Nói như vậy nghĩa EVN là Tập đoàn nhà nước sản xuất kinh doanh điện nhưng chịu sự điều tiết của Nhà nước, chịu sự giám sát của các cơ quan quản lý nhà nước chứ không phải EVN độc quyền” - ông Trịnh Quốc Vũ nhấn mạnh.

Đình Hiệp