Hoa Kỳ điều tra gỗ dán Việt Nam, hơn 130 doanh nghiệp đối mặt nguy cơ áp thuế

Hơn 130 doanh nghiệp gỗ dán Việt Nam bị điều tra chống bán phá giá

Hiệp hội Gỗ và Lâm sản Việt Nam (Viforest) cho biết, kim ngạch gỗ xuất khẩu và sản phẩm gỗ của Việt Nam cả năm 2024 đạt 15,89 tỷ USD. Tính từ đầu năm đến hết ngày 15/5/2025, kim ngạch xuất khẩu gỗ và sản phẩm gỗ của Việt Nam đã đạt 6 tỷ USD, tăng 8,2% so với cùng kỳ năm 2024. Trong đó, Hoa Kỳ vẫn là thị trường tiêu thụ gỗ và sản phẩm gỗ lớn nhất của Việt Nam, chiếm thị phần 55%.

Tuy nhiên, Bộ Thương mại Hoa Kỳ (DOC) vừa tiếp nhận đơn đề nghị điều tra chống bán phá giá (CBPG) và chống trợ cấp (CTC) đối với sản phẩm gỗ dán cứng và trang trí nhập khẩu từ Việt Nam, Trung Quốc và Indonesia. Hơn 130 doanh nghiệp Việt Nam nằm trong danh sách bị cáo buộc.

Sản phẩm bị điều tra chủ yếu thuộc nhóm mã HS 4412 và 9403. Hơn 130 doanh nghiệp Việt Nam bị nêu tên. Trong đó có các công ty lớn như Công ty TNHH MTV Gỗ Khang Đạt, Công ty TNHH Triệu Thái Sơn, Công ty Cổ phần Xây dựng và Thương mại Thái Hoàng... Thời kỳ điều tra CBPG và CTC là năm 2024, thời kỳ điều tra thiệt hại là giai đoạn 2022-2024.

Theo số liệu nguyên đơn dẫn từ Ủy ban Thương mại Quốc tế Hoa Kỳ (ITC), kim ngạch xuất khẩu gỗ dán từ Việt Nam sang Hoa Kỳ đạt khoảng 401 triệu USD năm 2022, giảm còn 186 triệu USD năm 2023, rồi tăng lại 244 triệu USD năm 2024, đứng thứ 2 sau Indonesia trong nhóm bị điều tra.

Biên độ phá giá bị cáo buộc đối với Việt Nam từ 112,33% - 133,72%, mức thấp nhất trong 3 nước. DOC có thể sử dụng Indonesia làm quốc gia thay thế để tính toán biên độ do coi Việt Nam là nền kinh tế phi thị trường.

DOC sẽ quyết định khởi xướng điều tra trong vòng 20 - 40 ngày kể từ ngày nhận đơn, tức là trước hoặc vào ngày 11/6/2025. ITC có 45 ngày để đưa ra kết luận sơ bộ về thiệt hại. Nếu ITC kết luận không có thiệt hại, vụ việc sẽ chấm dứt.

Tìm lối ra từ đối thoại và thị trường mới

Việt Nam đặt mục tiêu đạt 18 tỷ USD kim ngạch xuất khẩu gỗ và lâm sản vào năm 2025. Cùng với đó, trên 80% cơ sở chế biến, bảo quản gỗ sẽ phải đạt trình độ công nghệ tiên tiến. Toàn bộ sản phẩm gỗ tiêu dùng trong nước và xuất khẩu phải có nguồn gốc hợp pháp, đạt chứng chỉ rừng bền vững.

Tuy nhiên, nguy cơ bị áp thuế từ Mỹ đang phủ bóng lên mục tiêu này. Theo ông Ngô Sỹ Hoài, Phó Chủ tịch kiêm Tổng Thư ký Hiệp hội Gỗ và Lâm sản Việt Nam (Viforest), việc Việt Nam đạt thặng dư thương mại hơn 100 tỷ USD với Mỹ trong năm 2024 khiến nguy cơ bị điều tra chống bán phá giá hoặc áp thuế là rất rõ ràng. Riêng ngành gỗ có mức thặng dư lớn và “khó thoát khỏi tầm ngắm”. Hiện thuế suất đồ gỗ Việt Nam xuất sang Mỹ là 0%. Nếu bị áp thuế 25%, sẽ rất khó cạnh tranh với sản phẩm từ Trung Quốc và các nước khác.

Ảnh hưởng đã xuất hiện khi nhiều doanh nghiệp cho biết, năm nay chỉ nhận được đơn hàng ngắn hạn, thay vì ký kết cả năm như trước. Không chỉ thị trường Mỹ, nhiều thị trường lớn cũng đang siết quy định nhập khẩu. Đơn cử, Liên minh châu Âu (EU) đã triển khai Cơ chế điều chỉnh biên giới carbon (CBAM), yêu cầu hàng nhập khẩu phải chịu thêm chi phí và doanh nghiệp phải giảm phát thải để được cấp tín chỉ carbon.

Trước nguy cơ này, Viforest và các doanh nghiệp đang chuẩn bị để sẵn sàng tham gia các cuộc điều trần nếu phía Mỹ yêu cầu. Mục tiêu là chứng minh mối quan hệ thương mại song phương trong ngành gỗ mang tính bổ trợ, không gây hại cho sản xuất trong nước của Mỹ.

Ngoài ra, phía cơ quan chức năng của Việt Nam cũng đang tích cực hành động. Bộ Nông nghiệp và Môi trường (NN&MT) đã có nhiều buổi làm việc với các cơ quan của Chính phủ Mỹ nhằm tháo gỡ vướng mắc. Bộ trưởng Bộ NN&MT Đỗ Đức Duy khẳng định: “Việt Nam sẵn lòng mở cửa cho nông sản Mỹ vì hai bên có sản phẩm nông nghiệp bổ trợ, không cạnh tranh trực tiếp. Đây là lợi ích chung”.

Để tìm lối ra cho ngành gỗ, các chuyên gia cho rằng, doanh nghiệp cần mở rộng thị trường, đặc biệt hướng đến các khu vực mới nổi và giàu tiềm năng như Trung Đông, nhằm giảm phụ thuộc và tăng khả năng chống chịu trước rủi ro từ các thị trường lớn.

Ánh Phương/VOV.VN