Để phòng thủ, các máy bay ném bom chiến lược B-52 được trang bị hệ thống pháo hàng không hoặc súng ở đuôi máy bay. Các loại vũ khí từng được trang bị cho B-52 bao gồm pháo M24A1 20mm, súng máy M3 12,7mm và pháo 20mm M-61 Vulcan.
Trong số này pháo hàng không đa nòng M-61 Vulcan là có sức mạnh khủng khiếp hơn cả khi chúng có thể khai hỏa với mật độ đạn cực lớn.
Pháo nòng xoay 20mm M61 Vulcan với hệ thống điều khiển hỏa lực AN/AGS-2 giúp chống lại các chiến đấu cơ đối phương khi chúng tập kích từ hướng đuôi máy bay.
M-61 Vulcan hiện là loại pháo hàng không được trang bị tiêu chuẩn trên hầu hết các chiến đấu cơ Mỹ bao gồm cả chiến đấu cơ tàng hình F-22 Raptor.
Loại pháo này được phát triển vào năm 1946 và chính thức trang bị vào năm 1959, ngoài trang bị cho không quân, M61 Vulcan còn được lắp đặt cho xe chiến đấu bộ binh và các chiến hạm.
Với cỡ nòng 20mm có thể bắn nhiều loại đạn như đạn vạch đường, đạn cháy, đạn xuyên giáp, M-61 Vulcan được coi là một trong những "hỏa thần" đáng sợ nhất hiện nay.
Mỗi nòng pháo đều bắn 1 phát trong mỗi vòng xoay của cụm nòng sử dụng hệ thống điện giúp cho M-61 Vulcan có nhịp bắn cực cao lên tới 6.600 phát/phút.
Tuy M-61 Vulcan có nhịp bắn cực cao nhưng nhờ cụm nòng xoay sẽ giảm thiểu tối đa sự mòn vẹt và nhiệt năng phát sinh.
Sau mỗi 10.000 phát bắn, pháo M-61 Vulcan sẽ được bảo trì để đạt hiệu suất chiến đấu cao nhất.
Pháo M-61 Vulcan có chiều dài: 1.88 m, khối lượng 112 kg. Cả cụm pháo trên B-52 được thiết kế đặc biệt để có thể cơ động đổi hướng khi bắt bám mục tiêu.
Sơ tốc đầu nòng của đạn đạt 1.050 m/s. Với khối lượng đạn 100 g, pháo có thể phá nát vỏ tàu chiến cỡ nhỏ, vỏ xe thiết giáp và xuyên thủng máy bay chiến đấu.
Tuy nhiên trong tác chiến hiện đại, hầu hết các chiến đấu cơ nếu tấn công "pháo đài bay" B-52 đều sẽ khai hỏa từ xa, ngoài tầm với của hệ thống pháo phòng thủ M-61 Vulcan. Vì thế Mỹ đã bắt đầu tháo toàn bộ cụm pháo M-61 Vulcan ở đuôi máy bay B-52 vào năm 1991.
Hiện nay để phòng thủ, phần đuôi B-52 được bố trí một số hệ thống đối kháng điện tử nhằm gây nhiễu các loại tên lửa được phóng ra từ chiến đấu cơ đối phương.
Mỹ dự định sẽ duy trì hoạt động của máy bay B-52 đến tận năm 2040, biến chúng thành loại máy bay có tuổi đời phục vụ cao nhất thế giới.
Việt Hùng