Hoa vàng sau bão Yagi - Bài 2: Nước mắt hóa nụ cười ở Nậm Tông, Kho Vàng

Trở lại Nậm Tông và Kho Vàng khoảng một năm sau bão Yagi quét qua, tạo sức tàn phá kinh hoàng, nhóm PV báo Pháp Luật TP.HCM cảm nhận sự hồi sinh đang nảy nở mạnh mẽ nhờ vào khối óc, bàn tay, nghị lực phi thường của bà con nơi này cùng với sự chung tay của cả nước tạo thế hậu phương vững chãi.

Người dân dựng lại mái nhà trên vùng đất an toàn, trẻ em vui mừng đón năm học mới, cây quế tiếp tục vươn mình thành nguồn sống và thanh niên bắt đầu viết tiếp những mơ ước vượt ra ngoài vùng bản nhỏ. Từ mất mát đau thương đến hồi sinh, hai bản làng vùng cao ấy đang kể cho cả nước câu chuyện về sức mạnh kiên cường, sự gắn bó cộng đồng và niềm tin bền bỉ vào một tương lai tươi sáng.

Chiều 10-9 năm ngoái, đất từ triền núi cao bất ngờ sạt xuống, chôn vùi tám căn nhà của thôn Nậm Tông (xã Cốc Lầu, tỉnh Lào Cai). Trận sạt lở ấy cướp đi 18 sinh mạng, làm 11 người bị thương.

“Khi chúng tôi đến, chỉ thấy cả thôn chìm trong bùn. Càng đào bới càng bất lực. Vẫn còn bốn người nằm lại dưới lớp đất đá, không thể đưa về với gia đình”- anh Lý A Hải, trưởng thôn Nậm Tông nghẹn giọng khi kể lại.

Mười lăm ngày liên tiếp, lực lượng cứu hộ làm việc dưới mưa gió, chia nhau từng mét đất để tìm kiếm. Ký ức ấy là vết sẹo khắc sâu vào tâm trí mỗi người ở Nậm Tông, dù vậy họ vẫn không cho phép mình gục ngã. Cuối năm 2024, 15 căn nhà mới trong khu tái định cư được hoàn thành từ sự chung tay của Nhà nước, các tổ chức xã hội và tấm lòng người dân khắp mọi miền.

Sáng 6-9 năm nay, trong căn bếp còn thơm mùi gỗ mới, chị Ma Thị Di bận rộn nấu cơm, trong khi chồng chị là anh Sùng A Kếnh đang xay ngô thành bột. Họ không thạo tiếng Kinh nhưng ánh mắt và nụ cười đã đủ nói lên sự hồi sinh. “Chúng tôi đã mất hết, nhưng giờ lại có chỗ gọi là nhà. Thế là đủ để sống tiếp”- anh Kếnh chia sẻ.

Chị Ma Thị Pha cho biết anh chị cùng nhiều người dân trong thôn lại quay về với cây quế - nguồn sống chính của thôn dân xưa nay. “Nhà tôi có ba người cùng đi bóc vỏ quế, mỗi ngày kiếm hơn một triệu đồng, tuy vất vả nhưng còn hơn cảnh trắng tay”- chị Ma Thị Pha nói.

Niềm vui nhỏ bé hiện diện trong tiếng trẻ đến trường, trong hình ảnh cụ già phơi quế trước hiên, trong buổi tối cả nhà quây quần bên chiếc tivi cũ. “Nụ cười đã trở lại ở Nậm Tông và với chúng tôi điều đó quý hơn vàng”- Lý A Hải, trưởng thôn Nậm Tông khẳng định.

Cũng theo trưởng thôn Lý A Hải, thách thức lớn nhất là con đường dài 8 km dẫn vào bản hiện chỉ 500 m được bê tông hóa, phần còn lại sỏi đá, ổ gà, mùa mưa lầy lội khiến thương lái lợi dụng đường xấu để ép giá. “Nơi khác quế tươi 20.000 đồng/kg thì ở đây chỉ 18.000, mỗi tạ mất cả trăm ngàn”- trưởng thôn Lý A Hải cho hay.

Trong khi đó, bé Lý Thị Thảo Nhi, học sinh lớp 5 nói rằng chỉ mong đường ở thôn được sửa để đi học đỡ ngã, bố mẹ bớt vất vả.

Trao đổi với PV, ông Lý Xuân Thành, Bí thư Đảng ủy xã Cốc Lầu, cho biết kế hoạch cải tạo tuyến đường đã được thông qua, dự kiến triển khai trong năm nay. “Khi đường mở, giá quế sẽ tốt hơn, bà con có thể phát triển du lịch cộng đồng. Nậm Tông sẽ không còn bị cô lập”- ông Thành nói.

Nếu Nậm Tông gắn liền với nước mắt của sự mất mát thì Kho Vàng lại khắc ghi câu chuyện về sự quả cảm.

Ngày 9-9-2024, mưa dầm dề, anh Ma Seo Chứ, trưởng thôn Kho Vàng phát hiện vết nứt dài 30 m, rộng 20 cm trên quả đồi ngay phía trên làng. Nước mưa ròng ròng chảy xuống từ kẽ nứt đe dọa hàng chục nóc nhà. Anh lập tức gõ cửa từng nhà, kêu gọi người dân rời đi.

“Tôi nói nếu còn ở lại, chúng ta sẽ không còn đường chạy. May mắn là mọi người tin và nghe theo”- anh Ma Seo Chứ kể.

Chỉ trong buổi sáng, 115 người gùi gạo, bồng bế nhau men theo đường rừng lên bãi đất trống trên đỉnh đồi, căng bạt trú ngụ. Đến ngày thứ ba, chính quyền xã tìm được nơi sơ tán an toàn.

“Có lúc tôi lo sẽ không kịp. Khi thấy bà con an toàn, tôi rơi nước mắt”- ông Nguyễn Văn Tuấn, Chủ tịch xã Cốc Lầu khi đó, xúc động nói.

Với tinh thần trách nhiệm cao, trưởng thôn Kho Vàng Mai Seo Chứ vinh dự được Thủ tướng Chính phủ tặng Bằng khen và nhận giải thưởng "Thanh niên sống đẹp" do Trung ương Hội Liên hiệp Thanh niên Việt Nam trao tặng nhờ những nghĩa cử đẹp, đóng góp tích cực cho cộng đồng, truyền cảm hứng mạnh mẽ đến giới trẻ.

Ngày 21-9-2024, khu tái định cư Kho Vàng khởi công. Ba tháng sau, 35 căn nhà rộng 60m² sáng đèn trong thung lũng mới. Ban ngày bà con đi nương bóc vỏ quế, trồng thêm rau; buổi tối cả nhà quây quần xem tivi.

“Trước kia tưởng mất hết, giờ chỉ mong giữ mãi ánh sáng này”- chị Giàng Thị Doan cười, ánh mắt đầy quyết tâm.

Đất ở thôn Kho Vàng vốn bị coi “chó ăn đá, gà ăn sỏi” nhưng nhờ bàn tay cần cù của người dân đã khiến mảnh đất khô cằn xanh trở lại. “Cây đã lên, hoa đã nở và lòng người cũng tràn đầy hy vọng”- trưởng thôn Ma Seo Chứ không giấu được niềm vui.

Không dừng ở chỗ an cư, thanh niên bắt đầu mơ xa. Em Ma Seo Lên (18 tuổi, người từng dẫn PV lên khu lánh nạn năm ngoái) quyết định xuống Bắc Ninh học nghề và đi làm. "Em biết dù rất nhớ nhà nhưng muốn có thu nhập gửi về. Sau này em sẽ trở về, xây bản mình giàu mạnh hơn"- Ma Seo Lên nhấn mạnh.

Ngày 6-9, chính quyền xã Cốc Lầu đang đẩy nhanh việc xây bờ kè chống sạt lở, nâng cấp hệ thống cảnh báo mưa lũ. “Chúng tôi muốn bà con không còn phải sống trong nơm nớp lo sợ mỗi mùa mưa”- ông Lý Xuân Thành, Bí thư Đảng ủy xã Cốc Lầu khẳng định.

Về kinh tế, địa phương định hướng tổ hợp tác trồng quế, nuôi ong, làm du lịch trải nghiệm; về văn hóa, thôn duy trì nghi lễ cầu nguyện sáng Chủ nhật, mở lớp tiếng Kinh cho trẻ. Chính quyền địa phương mong con cái vừa giữ bản sắc, vừa đủ tự tin bước ra ngoài.

Nậm Tông và Kho Vàng - hai thôn bản từng gắn với nước mắt đang viết tiếp trang mới. Một nơi đã trải qua mất mát khủng khiếp, một nơi thoát nạn nhờ quyết định quả cảm. Cả hai thôn được hồi sinh nhờ sự chung tay cộng đồng và ý chí kiên cường của chính người dân. Từ những nếp nhà sáng đèn hay nụ cười trẻ thơ trên đường đến lớp, rồi cả khát vọng của thanh niên muốn học nghề, lập nghiệp, tất cả đang tạo nên một diện mạo mới.

Hoa vàng đã nở trên đồi quế, trên sân tái định cư và trong lòng mỗi người. Nỗi đau dĩ vãng sẽ còn đó nhưng trên nền đất từng tang tóc, một mùa xuân mới đã về.

Thực hiện: THANH TÚ - PHI HÙNG - MINH TRÚC

Thiết kế: NGUYỆT NHI - QUỲNH ANH