Hoàn thành tốt vai trò của MTTQ trong bầu cử đại biểu Quốc hội khóa XVI và đại biểu HĐND các cấp

Quang cảnh Hội nghị trực tiếp kết hợp trực tuyến tập huấn công tác bầu cử đại biểu Quốc hội khóa XVI và đại biểu Hội đồng nhân dân các cấp nhiệm kỳ 2026-2031. Ảnh minh họa: mattran.org.vn

Hoàn thành tốt công tác MTTQ tham gia bầu cử

Yêu cầu đặt ra đối với MTTQ Việt Nam các cấp là thực hiện đầy đủ, nghiêm túc, đúng quy định Luật Bầu cử đại biểu Quốc hội và đại biểu HĐND, Luật MTTQ Việt Nam; các Chỉ thị của Bộ Chính trị, Nghị quyết của Ủy ban Thường vụ Quốc hội, cũng như các văn bản hướng dẫn khác có liên quan đến công tác bầu cử. Công tác hiệp thương lựa chọn, giới thiệu người ứng cử thực sự dân chủ, khách quan, đúng luật, bảo đảm đúng tiêu chuẩn, cơ cấu, thành phần, số lượng, chất lượng người được giới thiệu. Ban Thường trực Ủy ban MTTQ Việt Nam các cấp xây dựng kế hoạch cụ thể, đồng bộ về tiến độ thực hiện các công việc thuộc trách nhiệm; phối hợp chặt chẽ với chính quyền và các tổ chức thành viên để hoàn thành tốt công tác MTTQ tham gia công tác bầu cử.

Vai trò của MTTQ Việt Nam trong tham gia thành lập các tổ chức phụ trách bầu cử: Ban Thường trực Ủy ban MTTQ Việt Nam phối hợp chặt chẽ với Thường trực HĐND, UBND cùng cấp để thành lập Ủy ban bầu cử, Ban bầu cử và Tổ bầu cử theo quy định của Luật Bầu cử đại biểu Quốc hội và đại biểu HĐND. Căn cứ vào cơ cấu, thành phần, số lượng của các tổ chức phụ trách bầu cử được quy định tại Luật Bầu cử đại biểu Quốc hội và đại biểu HĐND, Ủy ban MTTQ Việt Nam, các tổ chức chính trị - xã hội cử đại diện lãnh đạo tham gia các tổ chức phụ trách bầu cử; bảo đảm đủ cơ cấu, thành phần của Ủy ban MTTQ Việt Nam tham gia các Ủy ban bầu cử, Ban bầu cử và các tổ chức chính trị - xã hội tham gia Ban bầu cử đại biểu Hội đồng nhân dân các cấp.

Tổ chức các hội nghị hiệp thương

Đối với việc tổ chức các hội nghị hiệp thương, Ban Thường trực Ủy ban MTTQ Việt Nam các cấp chủ động phối hợp với Thường trực HĐND, Ủy ban bầu cử cùng cấp thực hiện các bước hiệp thương lựa chọn, giới thiệu người ứng cử đại biểu Quốc hội, đại biểu HĐND theo đúng quy định của Luật Bầu cử đại biểu Quốc hội và đại biểu Hội đồng nhân dân; Nghị quyết liên tịch số 102 và các văn bản hướng dẫn về bầu cử có liên quan. Ban Thường trực Ủy ban MTTQ Việt Nam các cấp lựa chọn thời gian tổ chức hiệp thương phù hợp; phối hợp với Ủy ban Thường vụ Quốc hội, Thường trực HĐND chuẩn bị tài liệu, rà soát kỹ cơ cấu, thành phần, số lượng, kết quả lấy ý kiến cử tri nơi công tác hoặc nơi làm việc (sau đây gọi chung là nơi công tác) và nơi cư trú của người được giới thiệu ứng cử bảo đảm đúng theo quy định.

Ban Thường trực Ủy ban MTTQ Việt Nam các cấp chủ động đề nghị và thống nhất với Thường trực HĐND cùng cấp dự kiến phân bổ giới thiệu người ứng cử để danh sách giới thiệu người ứng cử trình hội nghị hiệp thương lần thứ hai phải bảo đảm số dư cần thiết để hội nghị xem xét, lựa chọn lập danh sách sơ bộ những người ứng cử đại biểu Quốc hội, đại biểu HĐND.

Danh sách giới thiệu người ứng cử trình hội nghị hiệp thương lần thứ ba phải bảo đảm có số dư lớn hơn số dư quy định tại Luật Bầu cử đại biểu Quốc hội và đại biểu HĐND.

Trường hợp người ứng cử không đạt sự tín nhiệm của trên 50% tổng số cử tri tham dự tại hội nghị cử tri nơi cư trú thì không đưa vào danh sách giới thiệu tại hội nghị hiệp thương lần thứ ba, trừ trường hợp đặc biệt cần báo cáo rõ để hội nghị hiệp thương xem xét, quyết định. Trường hợp đặc biệt là những người có đủ điều kiện, tiêu chuẩn dự kiến giới thiệu ứng cử đại biểu Quốc hội, đại biểu HĐND nhưng do điều kiện công tác đặc thù ít tiếp xúc với cử tri và nhân dân nơi cư trú nên không đạt được trên 50% tổng số phiếu tín nhiệm của cử tri tham dự hội nghị.

Tổ chức hội nghị cử tri

Việc tổ chức hội nghị cử tri cần bảo đảm một số nội dung sau:

Đối với việc tổ chức hội nghị cử tri nơi công tác, người ứng cử đang công tác chuyên trách tại cơ quan Đảng, Ủy ban MTTQ Việt Nam, các tổ chức thành viên của Mặt trận, các tổ chức xã hội khác thì việc tổ chức hội nghị lấy ý kiến cử tri nơi công tác do Ban lãnh đạo cơ quan, tổ chức triệu tập và chủ trì hội nghị. Trường hợp người được dự kiến giới thiệu ứng cử đại biểu Quốc hội, đại biểu HĐND không đạt sự tín nhiệm của trên 50% tổng số cử tri tham dự hội nghị thì ban lãnh đạo cơ quan, tổ chức, đơn vị tổ chức việc giới thiệu người khác.

Trong trường hợp cơ quan, tổ chức, đơn vị không có người đủ điều kiện để dự kiến giới thiệu ứng cử đại biểu Quốc hội, đại biểu HĐND thì người đứng đầu cơ quan, tổ chức, đơn vị kịp thời báo cáo Ban Thường trực Ủy ban MTTQ Việt Nam cấp tỉnh phối hợp với Thường trực HĐND cùng cấp điều chỉnh cơ cấu người ứng cử đại biểu Quốc hội, đại biểu HĐND.

Trường hợp bất khả kháng do tình hình dịch bệnh, thiên tai mà không thể tổ chức hội nghị trực tiếp thì tổ chức hội nghị trực tuyến hoặc tổ chức phát phiếu lấy ý kiến đối với người ứng cử đến cử tri ở cơ quan, tổ chức, đơn vị.

Việc tổ chức hội nghị cử tri nơi cư trú: Ban Thường trực Ủy ban MTTQ Việt Nam cấp xã phối hợp với UBND cùng cấp triệu tập và chủ trì hội nghị cử tri nơi cư trú để lấy ý kiến nhận xét và bày tỏ sự tín nhiệm của cử tri nơi cư trú đối với người ứng cử đại biểu Quốc hội, đại biểu HĐND (gồm người được giới thiệu ứng cử và người tự ứng cử) được tổ chức tại thôn, tổ dân phố nơi người ứng cử thường trú hoặc tạm trú. Trường hợp không xác định được nơi thường trú hoặc nơi tạm trú thì tổ chức hội nghị cử tri tại thôn, tổ dân phố nơi người ứng cử đang sinh sống.

Ban Thường trực Ủy ban MTTQ Việt Nam cấp xã phối hợp với các đoàn thể nhân dân thông tin, tuyên truyền về ý nghĩa, tầm quan trọng của hội nghị cử tri, quyền, nghĩa vụ của cử tri trong việc tham gia hội nghị cử tri; bảo đảm cơ sở vật chất, chỗ ngồi cho cử tri; thông báo đầy đủ về tóm tắt tiểu sử của người ứng cử, thời gian, địa điểm tổ chức hội nghị cử tri, trên các phương tiện thông tin đại chúng để cử tri được biết; bảo đảm cử tri đến tham dự đúng thành phần, đủ số lượng theo quy định tại Nghị quyết số 101 của Ủy ban Thường vụ Quốc hội.

Trường hợp bất khả kháng do tình hình dịch bệnh, thiên tai mà không thể tổ chức hội nghị trực tiếp thì tổ chức hội nghị trực tuyến hoặc tổ chức phát phiếu lấy ý kiến đối với người ứng cử đến cử tri tại nơi cư trú.

Căn cứ quyết định của cấp có thẩm quyền và điều kiện, tình hình thực tế ở địa phương, Ban Thường trực Ủy ban MTTQ Việt Nam cấp xã báo cáo cấp ủy cùng cấp, trao đổi, thống nhất với UBND cấp xã và các tổ chức phụ trách bầu cử ở địa phương lựa chọn hình thức tổ chức hội nghị trực tuyến hoặc phát phiếu lấy ý kiến và tổ chức thực hiện.

Tổ chức hội nghị tiếp xúc cử tri để vận động bầu cử

Việc tổ chức hội nghị tiếp xúc cử tri để vận động bầu cử: Hình thức, nguyên tắc vận động bầu cử; trách nhiệm của các cơ quan, tổ chức, đơn vị trong vận động bầu cử, nội dung việc tổ chức hội nghị tiếp xúc cử tri vận động bầu cử; việc vận động bầu cử trên các phương tiện thông tin đại chúng được thực hiện theo các quy định tại Luật Bầu cử đại biểu Quốc hội và đại biểu HĐND.

Ban Thường trực Ủy ban MTTQ Việt Nam cấp tỉnh chủ trì, phối hợp với UBND ở đơn vị bầu cử tổ chức hội nghị tiếp xúc cử tri cho những người ứng cử đại biểu Quốc hội, ứng cử đại biểu HĐND cấp tỉnh.

Trường hợp đặc biệt do điều kiện khách quan mà Ban Thường trực Ủy ban MTTQ Việt Nam cấp tỉnh không thể trực tiếp chủ trì hội nghị tiếp xúc cử tri ở đơn vị bầu cử thì phải có văn bản đề nghị Chủ tịch Ủy ban MTTQ Việt Nam cấp xã chủ trì, Ban Thường trực Ủy ban MTTQ Việt Nam cấp tỉnh phải cử cán bộ tham dự hội nghị tiếp xúc cử tri nhằm chủ động nắm tình hình và bảo đảm cho hội nghị tiếp xúc cử tri được thực hiện an toàn, đúng luật.

Ban Thường trực Ủy ban MTTQ Việt Nam cấp xã phối hợp với UBND cùng cấp tại đơn vị bầu cử tổ chức hội nghị tiếp xúc cử tri cho những người ứng cử đại biểu HĐND cấp mình.

Hội nghị tiếp xúc cử tri được tổ chức theo hình thức trực tiếp hoặc căn cứ điều kiện thực tế có thể tổ chức theo hình thức trực tuyến, trực tiếp kết hợp với trực tuyến. Việc tiếp xúc cử tri trực tuyến hoặc trực tiếp kết hợp với trực tuyến chỉ được thực hiện khi bảo đảm các điều kiện kỹ thuật, an toàn thông tin mạng, an ninh mạng.

Ban Thường trực Ủy ban MTTQ Việt Nam cấp xã phối hợp với UBND cùng cấp và các cơ quan, tổ chức có liên quan bố trí hệ thống họp trực tuyến bảo đảm điều kiện kỹ thuật, an toàn thông tin mạng, an ninh mạng và phù hợp với tình hình thực tế của địa phương; thông báo nội dung, thời gian, cách thức tổ chức hội nghị trực tuyến tới cử tri; tuyên truyền, vận động cử tri tham dự hội nghị.

Ban Thường trực Ủy ban MTTQ Việt Nam các cấp tổ chức hội nghị tiếp xúc cử tri phối hợp với UBND cùng cấp thực hiện các nội dung sau: Xây dựng kế hoạch tổ chức hội nghị tiếp xúc cử tri; thông báo kịp thời bằng văn bản cho những người ứng cử về thành phần, thời gian, địa điểm tổ chức hội nghị để người ứng cử chủ động sắp xếp thời gian, liên hệ với địa phương tổ chức hội nghị về việc tham dự; tổ chức hội nghị để đại diện UBND cùng cấp thông báo với những người ứng cử những nội dung cơ bản về tình hình kinh tế - xã hội ở địa phương để người ứng cử xây dựng, dự kiến chương trình hành động của mình trước khi tổ chức các hội nghị tiếp xúc cử tri; chuẩn bị chu đáo về địa điểm, thành phần mời và giấy mời, thông báo trên các phương tiện thông tin đại chúng ở khu vực tổ chức hội nghị để đông đảo cử tri có điều kiện đến dự; phối hợp đảm bảo tốt về an ninh trật tự tại các địa điểm tiếp xúc.

Cùng đó, Ban Thường trực Ủy ban MTTQ Việt Nam tổ chức tuyên truyền bằng hình thức phù hợp, bảo đảm công bằng giữa những người ứng cử để cử tri và nhân dân nơi tổ chức hội nghị tiếp xúc cử tri có điều kiện hiểu rõ hơn về người ứng cử đại biểu Quốc hội, người ứng cử đại biểu HĐND. Tóm tắt tiểu sử người ứng cử gửi đến các gia đình, phát thanh trên hệ thống loa công cộng. Người ứng cử có thể gửi Chương trình hành động của mình cho các cử tri dự hội nghị tiếp xúc. Trong quá trình chủ trì điều hành hội nghị, Ban Thường trực Ủy ban MTTQ Việt Nam cấp tổ chức Hội nghị tiếp xúc cử tri tạo không khí dân chủ, cởi mở; tránh gò ép nhưng cũng không trao đổi vượt ra ngoài mục đích, yêu cầu của hội nghị gặp gỡ, tiếp xúc.

Ban Thường trực Ủy ban Mặt trận cấp tổ chức Hội nghị tiếp xúc cử tri cần có sự thống nhất với Ủy ban bầu cử cùng cấp về số cuộc tiếp xúc cử tri, trên cơ sở đó thông báo cho người ứng cử để người ứng cử chủ động trong việc xây dựng kế hoạch và tổ chức thực hiện. Đối với người ứng cử đại biểu Quốc hội ít nhất là 12 cuộc. Đối với người ứng cử đại biểu HĐND cấp tỉnh ít nhất là 7 cuộc. Đối với người ứng cử đại biểu HĐND cấp xã ít nhất là 5 cuộc.

Thời gian tổ chức các hội nghị tiếp xúc cử tri để người ứng cử vận động bầu cử được tiến hành từ ngày công bố danh sách chính thức những người ứng cử và kết thúc trước thời điểm bắt đầu bỏ phiếu 24h (trước 7 giờ ngày 14/3/2026).

Sau hội nghị tiếp xúc cử tri, Ban Thường trực Ủy ban MTTQ Việt Nam cấp tỉnh lập báo cáo tình hình tổ chức hội nghị tiếp xúc cử tri của người ứng cử đại biểu Quốc hội, ứng cử đại biểu HĐND ở địa phương, ý kiến của cử tri về từng người ứng cử đại biểu Quốc hội gửi đến Hội đồng Bầu cử Quốc gia và Ban Thường trực Ủy ban Trung ương MTTQ Việt Nam. Ban Thường trực Ủy ban MTTQ Việt Nam cấp xã lập báo cáo tình hình tổ chức hội nghị tiếp xúc cử tri của người ứng cử đại biểu HĐND ở địa phương mình gửi đến Ủy ban bầu cử cùng cấp và Ban Thường trực Ủy ban MTTQ Việt Nam cấp tỉnh.

Ngoài ra, Thông tri cũng hướng dẫn MTTQ Việt Nam các cấp trong công tác tuyên truyền; tiếp công dân, xử lý đơn thư về bầu cử; kiểm tra, giám sát; khen thưởng...

Phúc Hằng (TTXVN)