Hoàn thiện chính sách, khuôn khổ pháp lý cho phát triển công nghệ số có trách nhiệm

Trên tinh thần đó, ngày 18/12, tại Hà Nội, dưới sự chủ trì của Hội Truyền thông số Việt Nam (VDCA), Viện Nghiên cứu Chính sách và Phát triển Truyền thông (IPS) tổ chức Hội thảo “Hoàn thiện chính sách và khuôn khổ pháp lý cho phát triển công nghệ số ở Việt Nam”.

Đây là diễn đàn đối thoại đa chiều giữa các cơ quan quản lý nhà nước, tổ chức quốc tế, giới nghiên cứu, trường đại học, doanh nghiệp và tổ chức xã hội, nhằm đề xuất những kiến nghị thiết thực, góp phần hoàn thiện chính sách, thúc đẩy đổi mới sáng tạo và phát triển số bền vững tại Việt Nam.

Chủ tịch Hội Truyền thông số Việt Nam (VDCA) Nguyễn Minh Hồng phát biểu. Ảnh: Vũ Quang

Phát biểu khai mạc, Chủ tịch Hội Truyền thông số Việt Nam Nguyễn Minh Hồng nhấn mạnh, Việt Nam đang chứng kiến sự bùng nổ và trưởng thành nhanh chóng của hệ sinh thái số và nền kinh tế số.

Theo Báo cáo Nền kinh tế số Đông Nam Á, quy mô kinh tế số của Việt Nam đạt xấp xỉ 40 tỷ USD, đứng thứ ba trong khu vực Đông Nam Á, với tốc độ tăng trưởng khoảng 17% so với năm 2024 – tiếp tục dẫn đầu ASEAN về tốc độ tăng trưởng.

Bên cạnh những thành tựu ấn tượng, Chủ tịch Hội Truyền thông số Việt Nam cũng chỉ rõ, sự phát triển mạnh mẽ của công nghệ số đặt ra nhiều thách thức mới, đặc biệt là vấn đề sử dụng công nghệ một cách có đạo đức, có trách nhiệm; đồng thời bảo đảm mọi người dân, kể cả các nhóm yếu thế, có thể hòa nhập và thụ hưởng các lợi ích từ tiến bộ công nghệ.

Trong bối cảnh đó, Hội Truyền thông số Việt Nam cam kết đồng hành, tham gia tích cực vào các sáng kiến nhằm xây dựng một hệ sinh thái số năng động, khuyến khích đổi mới sáng tạo nhưng vẫn bảo đảm an toàn, minh bạch và trách nhiệm xã hội trong phát triển công nghệ.

Một trong những nỗ lực tiêu biểu được Chủ tịch Hội Truyền thông số Việt Nam đề cập là Chương trình Hợp tác kỹ thuật về công nghệ có trách nhiệm, do Viện Nghiên cứu Chính sách và Phát triển Truyền thông (IPS) phối hợp thực hiện.

Đây là chương trình kéo dài 3 năm, từ tháng 4/2023 đến tháng 3/2026, do 2 cơ quan của Australia là Bộ Ngoại giao và Thương mại, Ủy ban Quyền con người Australia cùng 3 đối tác Việt Nam: Viện Quyền con người (Học viện Chính trị Quốc gia Hồ Chí Minh); Văn phòng Doanh nghiệp vì sự phát triển bền vững (Liên đoàn Thương mại và Công nghiệp Việt Nam) cùng IPS cùng phối hợp triển khai.

Trong đó, hợp phần "Thúc đẩy phát triển công nghệ có trách nhiệm" tập trung nâng cao nhận thức và hiểu biết về việc ứng dụng, phát triển và sử dụng.

Quang cảnh hội thảo. Ảnh: Vũ Quang

Vừa qua, Bộ Chính trị đã ban hành Nghị quyết số 57-NQ/TW về đột phá phát triển khoa học, công nghệ, đổi mới sáng tạo và chuyển đổi số quốc gia, trong đó khẳng định ưu tiên chiến lược đối với phát triển công nghệ, đặc biệt là công nghệ số. Tại Kỳ họp mới đây, Quốc hội đã thông qua Luật Trí tuệ nhân tạo. Trong nhiệm kỳ Quốc hội Khóa XV, nhiều đạo luật quan trọng tạo lập khuôn khổ pháp lý tương đối toàn diện cho phát triển công nghệ số cũng đã được ban hành, như Luật Giao dịch điện tử (sửa đổi), Luật Viễn thông (sửa đổi), Luật Dữ liệu, Luật Bảo vệ dữ liệu cá nhân, Luật Thương mại điện tử, Luật Quảng cáo (sửa đổi), Luật Khoa học, công nghệ và đổi mới sáng tạo…

"Trong bối cảnh đó, hội thảo lần này được tổ chức nhằm cùng nhìn lại những bước tiến chính sách của Việt Nam, chia sẻ kết quả triển khai hợp phần "Thúc đẩy công nghệ số có trách nhiệm", đồng thời thảo luận các vấn đề trọng tâm như bảo đảm quyền con người trong môi trường số, kinh nghiệm quản lý AI, cũng như những điểm nhấn quan trọng trong Luật Trí tuệ nhân tạo của Việt Nam", ông Nguyễn Minh Hồng bày tỏ.

Bí thư thứ hai Đại sứ quán Australia tại Việt Nam Joe Bourke phát biểu tại hội thảo. Ảnh: Vũ Quang

Tại hội thảo, Bí thư thứ hai Đại sứ quán Australia tại Việt Nam Joe Bourke cho rằng, công nghệ số và AI mang lại nhiều cơ hội phát triển, song cũng đặt ra không ít thách thức liên quan đến quyền con người và quản trị. Do đó, các tiến bộ công nghệ cần đi đôi với việc bảo vệ quyền con người.

Australia vừa công bố khung tiếp cận nhằm bảo đảm AI được sử dụng an toàn, bình đẳng, với mô hình quản lý nhà nước dựa trên đánh giá rủi ro; trong đó, các cơ quan công quyền được khuyến khích chủ động cập nhật, ứng dụng AI, đồng thời kiểm soát và giảm thiểu các rủi ro phát sinh.

Ông Joe Bourke cũng nhấn mạnh, Australia sẵn sàng hợp tác, chia sẻ kinh nghiệm với Việt Nam và các quốc gia khác trong việc thúc đẩy sử dụng công nghệ số và AI có trách nhiệm, qua đó củng cố niềm tin của người dân đối với các công nghệ mới.

Ở góc độ bảo vệ quyền con người, Trưởng bộ phận Quan hệ quốc tế của Ủy ban Quyền con người Australia Joanna Mansfield nhấn mạnh, tầm quan trọng của việc tìm kiếm sự cân bằng giữa đổi mới sáng tạo và bảo vệ quyền con người. Các công nghệ mới, trong đó có AI, tiềm ẩn nguy cơ bị lạm dụng nếu không được quản trị phù hợp. Vì vậy, AI cần được phát triển để phục vụ con người, chứ không phải xâm phạm hay làm suy giảm các quyền cơ bản.

Việc lồng ghép quyền con người ngay từ khâu thiết kế, bảo đảm minh bạch, trách nhiệm giải trình, cũng như chú trọng bảo vệ các cộng đồng dễ bị tổn thương là yêu cầu ngày càng cấp thiết trong bối cảnh hiện nay.

Với sự tham gia của đông đảo đại biểu trong và ngoài nước, hội thảo được kỳ vọng sẽ đóng góp thêm những luận cứ khoa học, kinh nghiệm thực tiễn và kiến nghị chính sách quan trọng, góp phần hoàn thiện khuôn khổ pháp lý quốc gia về công nghệ số và trí tuệ nhân tạo, hướng tới xây dựng một môi trường số an toàn, bao trùm, minh bạch và thúc đẩy đổi mới sáng tạo vì sự phát triển bền vững của Việt Nam.

Vũ Quang