Hoàn thiện chính sách, pháp luật về trợ giúp pháp lý

Cảnh Tọa đàm.

Phó Cục trưởng Cục PBGDPL &TGPL Phan Hồng Nguyên cho biết, Tọa đàm được tổ chức theo hình thức trực tiếp và trực tuyến tại 63 điểm cầu, với sự tham gia của đại diện các đơn vị thuộc Bộ Tư pháp và đại diện các Bộ, ngành liên quan.

Theo Phó Cục trưởng Cục PBGDPL &TGPL Vũ Thị Hường, Trợ giúp pháp lý (TGPL) không chỉ là chính sách, pháp luật mang nhiều ý nghĩa chính trị, xã hội và nhân văn luôn được Đảng và Nhà nước quan tâm mà còn là công cụ quan trọng bảo đảm công bằng, bình đẳng trước pháp luật cho những người yếu thế trong xã hội, góp phần phòng ngừa và giảm thiểu tranh chấp, vi phạm pháp luật.

Thứ trưởng Nguyễn Thanh Ngọc; Cục trưởng Cục Phổ biến, giáo dục pháp luật và Trợ giúp pháp lý Lê Vệ Quốc đồng chủ trì Tọa đàm.

Sau gần 30 năm hình thành và phát triển, công tác TGPL đã đạt được nhiều thành tựu đáng khích lệ, đã thực hiện hơn 2,3 triệu vụ việc TGPL cho người nghèo, người có công với cách mạng và các nhóm yếu thế khác trong xã hội thông qua các hình thức TGPL như tư vấn pháp luật, tham gia tố tụng và đại diện ngoài tố tụng.

Trong bối cảnh Đảng, nhà nước chủ trương sắp xếp, tinh gọn bộ máy, bảo đảm hiệu lực, hiệu năng, hiệu quả, tổ chức chính quyền địa phương hai cấp, nhiều Nghị quyết quan trọng được ban hành trong đó có xác định nhiệm vụ, giải pháp như: “Thúc đẩy phát triển mạnh mẽ hệ thống dịch vụ pháp lý, hỗ trợ pháp lý, TGPL, để người dân và doanh nghiệp dễ tiếp cận pháp luật, quản trị rủi ro pháp lý; ứng dụng công nghệ số, chuyển đổi số đồng bộ trong phổ biến, giáo dục pháp luật, trợ giúp pháp lý”; “Cung cấp miễn phí các nền tảng số, ... , dịch vụ tư vấn pháp lý, ... cho doanh nghiệp nhỏ, siêu nhỏ, hộ kinh doanh, cá nhân kinh doanh”…

Phó Cục trưởng Cục PBGDPL &TGPL Phan Hồng Nguyên.

Thực hiện nhiệm vụ trên và chỉ đạo của Lãnh đạo Bộ Tư pháp, Cục PBGDPL &TGPL đã gửi Công văn đề nghị các địa phương khẩn trương rà soát, đánh giá những “điểm nghẽn” trong các VBQPPL về TGPL và những khó khăn, vướng mắc trong quá trình triển khai thực hiện các văn bản này, từ đó đề xuất các giải pháp tháo gỡ phù hợp.

Để đánh giá đúng thực trạng, nhận diện đầy đủ những “điểm nghẽn” trong chính sách, pháp luật TGPL và thực tiễn triển khai thực hiện các chính sách, pháp luật về TGPL tại địa phương, Phó Cục trưởng Cục PBGDPL &TGPL Vũ Thị Hường đề nghị các đại biểu tập trung trao đổi về những vấn đề nêu trên. Các ý kiến tại Tọa đàm sẽ giúp Cục PBGDPL &TGPL có thêm thông tin, cơ sở để nghiên cứu, tham mưu lãnh đạo Bộ Tư pháp có những giải pháp phù hợp nhằm thúc đẩy công tác TGPL phát triển theo tầm cao mới.

Phó Cục trưởng Cục PBGDPL &TGPL Vũ Thị Hường.

Chia sẻ tại Tọa đàm, Giám đốc Trung tâm TGPL nhà nước Hà Nội Nguyễn Tú Anh cho biết, trong bối cảnh thực hiện chủ trương sắp xếp đơn vị hành chính và hoàn thiện mô hình tổ chức chính quyền địa phương hai cấp, việc điều chỉnh mô hình tổ chức của các cơ quan, đơn vị sự nghiệp công lập nói chung và hệ thống tổ chức TGPL nói riêng đặt ra yêu cầu bức thiết, phải vừa bảo đảm tính hợp lý về mặt tổ chức – bộ máy, vừa duy trì được hiệu quả phục vụ người dân, đặc biệt là đối tượng yếu thế.

Từ thực tiễn của Trung tâm Trợ giúp pháp lý Hà Nội, thấy rằng khi được bố trí nguồn lực đủ để có các Phòng nghiệp vụ trên Trung tâm và các Chi nhánh đặt tại các cơ sở hoạt động trợ giúp sẽ kịp thời và hiệu quả. Đồng thời đề nghị sửa quy định tại khoản 1 điều 27 Luật TGPL theo hướng TGPL được thực hiện trong tất cả các lĩnh vực pháp luật…

Giám đốc Trung tâm TGPL nhà nước Hà Nội Nguyễn Tú Anh.

Để TGPL tham gia trong kỷ nguyên mới, Phó Giám đốc Sở Tư pháp tỉnh Bến Tre Lê Thanh Bằng đề xuất 5 kiến nghị: Cần thay đổi tư duy xem TGPL là hoạt động nhân đạo sang TGPL là trách nhiệm chính trị - xã hội của Đảng, Nhà nước và toàn hệ thống chính trị; cần nghiên cứu hoàn thiện TGPL theo hướng luật sư công hay luật sư Nhà nước; nghiên cứu cho phép các Trung tâm TGPL cung cấp một phần dịch vụ có thu phí cho đối tượng không thuộc diện TGPL để tiến tới chủ động kinh phí hoạt động và nâng cao thu nhập người làm công tác TGPL; nghiên cứu giao cho Trung tâm TGPL thực hiện bảo vệ quyền và lợi ích hợp pháp của Nhà nước trong các vụ án hành chính, hay là bảo vệ lợi ích công; nghiên cứu cơ chế để dịch chuyển nguồn lực công – tư…

Kết luận Tọa đàm, Thứ trưởng Nguyễn Thanh Ngọc ghi nhận và đánh giá cao những ý kiến tâm huyết, trách nhiệm, xác đáng của các đại biểu. Các ý kiến này sẽ được tổng hợp đầy đủ, nghiên cứu trong quá trình hoàn thiện chính sách, pháp luật về TGPL.

Thứ trưởng Nguyễn Thanh Ngọc phát biểu kết luận Tọa đàm.

Theo Thứ trưởng, trong suốt thời gian qua, chúng ta đã rất nỗ lực, cố gắng, làm tốt công tác TGPL. Nhiều địa phương đạt yêu cầu, mục tiêu đề ra; đã xây dựng được đội ngũ trợ giúp viên pháp lý có trình độ, năng lực, nhiệt huyết, đã tham gia trợ giúp trong quá trình tố tụng hiệu quả, góp phần bảo vệ quyền và lợi ích hợp pháp của các nhóm đối tượng yếu thế trong thời gian qua. Điều này thể hiện sự quan tâm của Đảng, Nhà nước đối với đời sống của nhóm người yếu thế, bảo đảm công bằng xã hội, không ai bị bỏ lại phía sau.

Thứ trưởng Nguyễn Thanh Ngọc cho rằng lĩnh vực TGPL như hiện nay là phù hợp. Tuy nhiên, cũng cần nghiên cứu thêm việc mở rộng đối với lĩnh vực thương mại dịch vụ. Về địa vị pháp lý, chức danh của trợ giúp viên pháp lý, theo Thứ trưởng, những người được công nhận là trợ giúp viên pháp lý là nguồn quan trọng cho luật sư công sau này. Tuy nhiên, cần nghiên cứu cơ chế chuyển đổi từ trợ giúp viên pháp lý sang luật sư công cho phù hợp. Bởi luật sư là nghề nghiệp, còn trợ giúp viên pháp lý là chức danh gắn với mô hình tổ chức của Nhà nước, trợ giúp viên pháp lý phải thực hiện nhiệm vụ chính trị…

Cục Trưởng Cục PBGDPL &TGPL Lê Vệ Quôc lĩnh hội tất cả các ý kiến chỉ đạo của Thứ trưởng Nguyễn Thanh Ngọc, đồng thời cam kết lĩnh hội tất cả các ý kiến của đại biểu, tập hợp để báo cáo Lãnh đạo Bộ trong thời gian tới, nhằm triển khai các giải pháp để tăng cường chất lượng của công tác TGPL trong thời gian tới./.

Hồng Mây