Hoàn thiện hệ thống pháp luật, bảo đảm tốt hơn quyền trẻ em

Thứ trưởng Bộ Tư pháp Nguyễn Thanh Ngọc phát biểu. Ảnh: PV

Tại hội nghị, các đại biểu đã đánh giá toàn diện kết quả đạt được, những khó khăn, vướng mắc và đề xuất nhiều giải pháp nhằm hoàn thiện pháp luật, nâng cao hiệu quả công tác nuôi con nuôi trong giai đoạn mới.

Luật Nuôi con nuôi được Quốc hội thông qua năm 2010 và có hiệu lực từ ngày 1-1-2011. Trong 15 năm triển khai, Bộ Tư pháp và các bộ, ngành đã ban hành 2 nghị định, 5 thông tư hướng dẫn thi hành, nhiều văn bản trong số đó đã được sửa đổi, bổ sung để bảo đảm phù hợp thực tiễn.

Các địa phương hằng năm đều ban hành kế hoạch tuyên truyền pháp luật về nuôi con nuôi thông qua tủ sách pháp luật, các chuyên mục truyền hình - phát thanh, hệ thống loa cơ sở, tờ rơi pháp luật, hòa giải ở cơ sở và nhiều hình thức sinh động khác, như: Phiên tòa giả định, lồng ghép trong các cuộc họp thôn, tổ dân phố.

Cùng với đó, Bộ Tư pháp tổ chức nhiều lớp tập huấn chuyên sâu về nghiệp vụ nuôi con nuôi và các quy định liên quan đến hôn nhân - gia đình, hộ tịch, bảo vệ trẻ em. Các khóa đào tạo được triển khai tại nhiều tỉnh, thành phố và có sự hỗ trợ kỹ thuật từ UNICEF, cơ quan nuôi con nuôi của Cộng hòa Liên bang Đức và các tổ chức quốc tế.

Từ năm 2011 đến 30-6-2025, toàn quốc đã giải quyết 44.642 trẻ em có hoàn cảnh đặc biệt được nhận làm con nuôi. Tỷ lệ trẻ em được nhận nuôi trong nước là 39.889 em - cao gấp 8 lần so với nhận nuôi nước ngoài, thể hiện việc thực hiện nghiêm túc nguyên tắc ưu tiên nuôi con nuôi trong nước.

Hoạt động kiểm tra, thanh tra của Bộ Tư pháp và các địa phương cho thấy quá trình tiếp nhận, giải quyết hồ sơ cơ bản đúng quy định, kịp thời uốn nắn sai sót và không phát hiện tình trạng lợi dụng nuôi con nuôi để trục lợi hay bóc lột trẻ em.

Kết luận hội nghị, Thứ trưởng Bộ Tư pháp Nguyễn Thanh Ngọc đánh giá cao tinh thần làm việc nghiêm túc, trách nhiệm của các bộ, ngành, địa phương.

Thứ trưởng đánh giá, công tác thi hành Luật Nuôi con nuôi đã đạt nhiều kết quả quan trọng, góp phần bảo đảm quyền trẻ em và củng cố niềm tin của nhân dân vào chính sách nhân văn của Đảng và Nhà nước. Tuy nhiên, thực tiễn cũng bộc lộ nhiều khó khăn, vướng mắc cần sớm tháo gỡ.

Thứ trưởng đề nghị, thời gian tới, các bộ, ngành, địa phương tăng cường quản lý nhà nước, ứng dụng công nghệ thông tin, chuẩn hóa cơ sở dữ liệu nuôi con nuôi; củng cố nhân sự làm công tác này từ Trung ương đến địa phương. Rà soát, đề xuất sửa đổi toàn diện Luật Nuôi con nuôi để bảo đảm thống nhất với các luật chuyên ngành khác. Cùng đó, tăng cường bồi dưỡng, tập huấn, nâng cao năng lực cho cán bộ cấp xã, cán bộ bảo vệ trẻ em và cơ sở trợ giúp xã hội; đẩy mạnh kiểm tra, thanh tra, nhất là đối với hồ sơ có yếu tố nước ngoài, bảo đảm công khai, minh bạch.

Thứ trưởng Bộ Tư pháp tin tưởng rằng với quyết tâm của các cấp, ngành và sự đồng hành của cộng đồng, công tác nuôi con nuôi sẽ tiếp tục được triển khai hiệu quả, bảo đảm mọi trẻ em có hoàn cảnh đặc biệt đều có cơ hội sống trong môi trường gia đình an toàn, ổn định và nhân ái.

Hà Phong