Hoàn thiện pháp luật về an ninh mạng, đáp ứng yêu cầu tình hình mới

Theo Bộ Công an, việc xây dựng Dự án Luật An ninh mạng trên cơ sở hợp nhất Luật An toàn thông tin mạng năm 2015 và Luật An ninh mạng năm 2018 là hết sức cần thiết nhằm đáp ứng yêu cầu bảo vệ chủ quyền không gian mạng quốc gia, bảo vệ an ninh quốc gia, bảo đảm trật tự an toàn xã hội, bảo vệ quyền và lợi ích hợp pháp của các cơ quan, tổ chức, cá nhân khi tham gia không gian mạng.

Tiếp tục, nhanh chóng hoàn thiện thể chế, chính sách pháp luật

Tại dự thảo Tờ trình đề nghị Dự án Luật An ninh mạng, Bộ Công an cho biết, thực tiễn công tác bảo vệ an ninh mạng thời gian qua đã cho thấy, không gian mạng đang đặt ra nhiều nguy cơ, thách thức mới, đan xen, phức tạp đối với an ninh quốc gia, trật tự an toàn xã hội, quyền và lợi ích hợp pháp của tổ chức, cá nhân, tác động trực tới cả công tác bảo đảm an ninh mạng và an toàn thông tin mạng. Cụ thể, hoạt động tấn công mạng, gián điệp mạng và lộ, mất bí mật nhà nước tại Việt Nam diễn ra ngày càng phức tạp, ảnh hưởng nghiêm trọng đến an ninh quốc gia.

Hàng năm, Cục An ninh mạng và phòng chống tội phạm sử dụng công nghệ cao, Bộ Công an phát hiện trên 2.600 trang/cổng thông tin điện tử của Việt Nam (có tên miền “.vn”) bị tin tặc tấn công, thay đổi giao diện hoặc chèn tập tin; hàng chục vụ lộ tài liệu bí mật nhà nước với hàng trăm đầu tài liệu; hàng trăm TB dữ liệu của các bộ, ban, ngành, địa phương bị tin tặc chiếm đoạt, trong đó có nhiều tài liệu bí mật nhà nước. Một số cơ quan, đơn vị mặc dù đã được kiểm tra, cảnh báo về các nguy cơ gây mất an ninh mạng, lộ mất bí mật nhà nước nhưng vẫn để xảy ra tình trạng tiếp diễn.

Hội thảo “An ninh mạng trong giai đoạn mới- Hợp lực bảo vệ không gian số” do Hiệp hội An ninh mạng quốc gia tổ chức ngày 11/4/2025.

Bên cạnh đó, việc kiểm soát, quản trị và bảo vệ dữ liệu chưa tương xứng với giá trị và mức độ khai thác, sử dụng dữ liệu trong nền kinh tế số, xã hội số. Dữ liệu cá nhân đang được khai thác, sử dụng, tạo ra giá trị thặng dư một cách tự do, thiếu nguyên tắc và sự quản lý, dẫn tới thực trạng lộ, lọt, mua bán, xâm phạm dữ liệu cá nhân diễn ra phổ biến, ngày càng nghiêm trọng, kéo theo gia tăng các loại tội phạm mạng, tội phạm lừa đảo chiếm đoạt tài sản. Một số đường dây chiếm đoạt, mua bán dữ liệu quy mô lớn tại Việt Nam đã bị phát hiện, đấu tranh, xử lý. Số lượng dữ liệu cá nhân bị thu thập, mua bán trái phép phát hiện được lên tới hàng nghìn GB dữ liệu, trong đó có nhiều dữ liệu cá nhân nội bộ, nhạy cảm.

Hoạt động phá hoại tư tưởng, chống đối trong nước nhằm từng bước chuyển hóa chế độ chính trị ở nước ta diễn ra mạnh mẽ. Hàng năm, Cục An ninh mạng và phòng chống tội phạm sử dụng công nghệ cao, Bộ Công an rà soát, phát hiện hơn 7.500 nguồn khởi phát thông tin xấu độc, thu hút hơn 83 triệu lượt tiếp cận, tương tác thông tin, tập trung công kích, chống phá. Hoạt động sử dụng công nghệ cao để thực hiện hành vi phạm tội, xâm phạm trật tự an toàn xã hội diễn ra ngày càng phức tạp, gây bức xúc trong xã hội, gây thiệt hại lớn về tài sản cho người dân, nhất là hoạt động lừa đảo, chiếm đoạt tài sản, đánh bạc và tổ chức đánh bạc, truyền bá văn hóa phẩm đồi trụy, mua bán vũ khí, vật liệu nổ, ma túy, bằng cấp giả. Năm 2024, đã xảy ra hơn 600 vụ lừa đảo tại 56 địa phương. Tội phạm tổ chức đánh bạc và đánh bạc trên mạng tiếp tục được phát hiện với số tiền đánh bạc lên tới hàng nghìn tỷ đồng.

Bối cảnh và tình hình trên đã đặt ra yêu cầu cấp bách là tiếp tục nhanh chóng hoàn thiện thể chế, chính sách pháp luật làm nền tảng vững chắc để thực hiện công tác quản lý nhà nước trên lĩnh vực an ninh mạng, đấu tranh phòng, chống tội phạm mạng, tội phạm sử dụng công nghệ cao, tội phạm xâm phạm dữ liệu cá nhân. Đặc biệt, theo tinh thần Nghị quyết số 18-NQ/TW ngày 25/10/2017 về một số vấn đề tiếp tục đổi mới, sắp xếp tổ chức bộ máy của hệ thống chính trị tinh gọn, hoạt động hiệu lực, hiệu quả và thực hiện Đề án tiếp nhận chức năng, nhiệm vụ bảo đảm an toàn thông tin mạng từ Bộ Thông tin và Truyền thông về Bộ Công an, công tác rà soát, đồng bộ hệ thống chính sách pháp luật trong lĩnh vực an ninh mạng, an toàn thông tin mạng là hết sức cần thiết để ổn định hoạt động của bộ máy bảo đảm thông suốt, không gián đoạn, góp phần bảo vệ an ninh mạng hiệu quả, toàn diện, thống nhất.

Bảo vệ an ninh mạng đối với hệ thống thông tin quan trọng về an ninh quốc gia, cắt giảm thủ tục hành chính

Trong bối cảnh Việt Nam đang thực hiện chủ trương chuyển đổi số, xây dựng Chính phủ điện tử, phát triển kinh tế số, xã hội số, bảo đảm an ninh mạng đối với các hệ thống thông tin quan trọng về an ninh quốc gia trở thành nhiệm vụ quan trọng, cần quan tâm lãnh đạo, chỉ đạo, góp phần bảo đảm tuyệt đối an toàn trong xây dựng, hoạt động, nâng cấp, mở rộng các hệ thống thông tin quan trọng về an ninh quốc gia. Bảo vệ an ninh mạng đối với hệ thống thông tin quan trọng về an ninh quốc gia là nhiệm vụ của toàn Đảng, toàn dân, của tất cả các ngành, các cấp; trong đó, lực lượng CAND đóng vai trò nòng cốt.

Trong CAND, lực lượng an ninh mạng và phòng, chống tội phạm sử dụng công nghệ cao thực hiện vai trò chủ động, tích cực của chủ quản hệ thống thông tin quan trọng về an ninh quốc gia, được giao nhiệm vụ chủ trì, phối hợp với các đơn vị nghiệp vụ khác ở cả trong và ngoài ngành Công an tổ chức, triển khai các biện pháp, công tác bảo vệ an ninh mạng đối với hệ thống thông tin quan trọng về an ninh quốc gia.

Mặc dù, đã có nhiều quy định của pháp luật được ban hành và tổ chức triển khai trong thực tế nhằm bảo vệ an ninh mạng các hệ thống thông tin quan trọng về an ninh quốc gia. Tuy nhiên, hệ thống văn bản pháp luật về bảo đảm an toàn, an ninh mạng chưa đồng bộ, hiệu lực thi hành chưa cao. Các quy định của pháp luật về bảo vệ an ninh mạng đối với hệ thống thông tin quan trọng về an ninh quốc gia vẫn còn những hạn chế, bất cập nhất định,

Trong những năm qua, thực tiễn triển khai Luật An toàn thông tin mạng năm 2015 và Luật An ninh mạng năm 2018 đã bộc lộ một số hạn chế nhất định, ảnh hưởng đến môi trường kinh doanh và hiệu quả quản lý nhà nước. Việc hợp nhất hai Luật thành một Luật duy nhất sẽ loại bỏ các quy định trùng lặp, làm rõ phạm vi, trách nhiệm của các cơ quan quản lý nhà nước, đồng thời thiết kế lại các quy trình, thủ tục hành chính theo hướng đơn giản, tinh gọn và hiệu quả hơn. Khi đó, doanh nghiệp chỉ cần thực hiện một bộ thủ tục nhất quán, rõ ràng, giảm bớt thời gian và chi phí không cần thiết. Bên cạnh đó, môi trường pháp lý ổn định và minh bạch hơn sẽ khuyến khích các doanh nghiệp mạnh dạn đầu tư, đổi mới và phát triển sản phẩm, dịch vụ an toàn thông tin mạng và an ninh mạng, góp phần nâng cao năng lực bảo vệ không gian mạng quốc gia, đồng thời thúc đẩy phát triển kinh tế số.

Toàn văn Dự án Luật được đăng trên Cổng Thông tin điện tử Bộ Công an để lấy ý kiến của nhân dân trong thời gian 20 ngày kể từ ngày 26/6/2025.

Nguyễn Hương