Hoàn thiện pháp luật về kinh tế tư nhân dựa trên 'bộ ba' thể chế - hạ tầng - nhân lực

Thể chế hóa các chủ trương, nghị quyết bằng văn bản pháp luật nhất quán

Một trong những lĩnh vực trọng tâm, chiếm tỷ trọng lớn trong khu vực kinh tế tư nhân (KTTN) là bất động sản. Phần lớn các dự án nhà ở, khu đô thị, khu nghỉ dưỡng, văn phòng… là do tư nhân đầu tư và phát triển.

Bà Lưu Thị Thanh Mẫu - Tổng Giám đốc Nhà phát triển công trình xanh tiên phong Phuc Khang Corporation, đồng thời là Phó Chủ tịch Hội Doanh nhân trẻ Việt Nam, Phó Chủ tịch thường trực Hội Doanh nghiệp xanh TP. Hồ Chí Minh, đã dành nhiều tâm huyết trong việc nghiên cứu và đề xuất các ý kiến liên quan đến phát triển KTTN. Nữ Tổng Giám đốc nhấn mạnh: “Hoàn thiện pháp luật về phát triển KTTN không thể phát huy được hiệu quả tối đa nếu không đặt trong tổng thể với “bộ ba” đột phá chiến lược (thể chế, hạ tầng và nhân lực)”.

Tổng giám đốc Lưu Thị Thanh Mẫu

Bốn Nghị quyết số 57-NQ/TW, Nghị quyết 59-NQ/TW, Nghị quyết 66-NQ/TW và Nghị quyết 68-NQ/TW được Bộ Chính trị ban hành gần đây được xem như là "bộ tứ trụ cột" giúp đất nước cất cánh trong thời gian tới. Trong đó, Nghị quyết 68 lần đầu tiên khẳng định KTTN thực sự trở thành động lực quan trọng nhất của nền kinh tế quốc gia.

Số liệu thống kê đến khoảng giữa năm 2025, khu vực KTTN hiện có khoảng hơn 940.000 doanh nghiệp và hơn 5 triệu hộ kinh doanh đang hoạt động, đóng góp khoảng 50% GDP, hơn 30% tổng thu ngân sách nhà nước và sử dụng khoảng 82% tổng số lao động vào tăng trưởng kinh tế, tạo việc làm.

Với tầm quan trọng như thế, việc thể chế hóa nghị quyết bằng các văn bản pháp luật là hết sức cần thiết, góp phần tạo bước tiến mới mang tính chất toàn diện về phát triển KTTN.

Ở góc độ nhà lãnh đạo doanh nghiệp cũng như đại diện các tổ chức hội doanh nhân, Tổng Giám đốc Lưu Thị Thanh Mẫu cũng nhận thấy một thực tế là: KTTN muốn phát triển mạnh, phải bắt đầu từ quyền kinh doanh được tôn trọng và bảo vệ. Nhưng hiện nay, nhiều doanh nghiệp vẫn đang loay hoay với thủ tục hành chính phức tạp, luật lệ chồng chéo và thiếu minh bạch trong nhiều lĩnh vực.

Tình trạng mâu thuẫn giữa các văn bản pháp luật trong các lĩnh vực vẫn còn khá phổ biến. Sự thiếu ổn định và nhất quán không những khiến nhà đầu tư, doanh nghiệp gặp khó khăn trong sản xuất, triển khai dự án, mà còn gây ra tình trạng lãng phí lớn các nguồn lực của xã hội.

Do đó, nữ lãnh đạo Phuc Khang Corporation cho rằng: “Cần phải xây dựng và hoàn thiện pháp luật về phát triển KTTN mang tính ổn định, nhất quán. Nếu thể chế hóa các chủ trương của Bộ Chính trị là yêu cầu quan trọng và cấp thiết, thì yêu cầu bảo đảm tính ổn định và nhất quán của pháp luật về phát triển KTTN cũng không kém phần quan trọng. Quốc hội, Chính phủ cũng như các bộ, ban, ngành cần hết sức quan tâm đến yêu cầu bảo đảm tính ổn định và nhất quán của pháp luật về phát triển KTTN”.

Hạ tầng và nhân lực: Hai trụ cột thiết yếu để doanh nghiệp tư nhân bứt phá

Tổng Giám đốc Lưu Thị Thanh Mẫu cho rằng, bên cạnh thể chế pháp luật đổi mới thì hạ tầng phát triển và nhân lực chất lượng cũng là 2 yếu tố quan trọng, thúc đẩy doanh nghiệp tư nhân bứt phá và vươn xa.

Hạ tầng đô thị, hạ tầng số và logistics, là các yếu tố quyết định để doanh nghiệp tư nhân có thể mở rộng quy mô và gia nhập chuỗi giá trị toàn cầu. Nhiều địa phương thiếu hạ tầng kết nối, thiếu đất sạch, thiếu hỗ trợ đầu tư hạ tầng xanh. Từ đó tạo lực cản khiến các doanh nghiệp dù tâm huyết đến mấy cũng khó đi xa và lâu bền.

Hạ tầng đóng vai trò thiết yếu trong phát triển kinh tế tư nhân - Hình ảnh minh họa hạ tầng được đầu tư chỉn chu tại công trình xanh Diamond Lotus Riverside.

Dẫn chứng trong lĩnh vực bất động sản xanh, hạ tầng đóng vai trò vô cùng quan trọng. Một khu đô thị xanh không thể hoạt động tốt nếu thiếu kết nối hạ tầng giao thông, hạ tầng năng lượng sạch, nước sạch, xử lý nước thải, rác thải hiện đại... Điều này vượt xa khả năng của một doanh nghiệp đơn lẻ. Ngoài ra, việc chưa có hành lang pháp lý rõ ràng cho hợp tác công - tư (PPP) trong lĩnh vực hạ tầng cũng đã khiến tiềm năng đầu tư từ khối tư nhân chưa được khai thác hiệu quả.

Còn về bài toán nhân lực, khu vực tư nhân hiện sử dụng lực lượng lao động đông đảo nhất cả nước. Tuy nhiên về chất lượng nhân lực đang gặp thách thức lớn, đặc biệt là trong các ngành đòi hỏi chuyên môn cao như xây dựng xanh, công nghệ số, tự động hóa…

Điển hình như doanh nghiệp bất động sản xanh thường rất cần một đội ngũ kỹ sư thiết kế công trình xanh, chuyên gia vật liệu tái chế, kỹ sư năng lượng, vận hành thông minh (smart home)… Thế nhưng thực trạng lại đang thiếu nguồn đào tạo chuyên sâu. Các trường đại học, cao đẳng chưa cập nhật chương trình giảng dạy theo nhu cầu mới, trong khi cơ chế nhà nước hỗ trợ đào tạo nghề cho khu vực tư nhân còn khá mờ nhạt.

Chính vì thế, Tổng Giám đốc Lưu Thị Thanh Mẫu đề xuất các ý kiến sau: “Cần có sự phối hợp đồng bộ giữa Nhà nước và doanh nghiệp trong quy hoạch, đầu tư và vận hành các hạ tầng. Cho phép tư nhân đầu tư vào hạ tầng với quyền lợi rõ ràng. Cần xây dựng cơ chế hợp tác giữa doanh nghiệp tư nhân - trường đại học hoặc viện nghiên cứu để thúc đẩy chuyển đổi thành tựu khoa học - công nghệ và đẩy nhanh thương mại hóa công nghệ mới và sản phẩm mới. Cần phát triển các viện nghiên cứu, trường đại học thành các đơn vị nghiên cứu mạnh, kết hợp chặt chẽ giữa nghiên cứu, ứng dụng và đào tạo.

Đồng thời, khuyến khích các tổ chức nghiên cứu, nhà khoa học thành lập, hợp tác và tham gia điều hành doanh nghiệp tư nhân dựa trên kết quả nghiên cứu của họ. Điều này có thể thúc đẩy việc chuyển giao công nghệ và ứng dụng kết quả nghiên cứu vào thực tiễn sản xuất kinh doanh”.

Khu vực KTTN sẽ phát triển đúng hướng nếu có thể chế minh bạch - hạ tầng đồng bộ - nhân lực chất lượng. Khi "bộ ba" này được quan tâm và triển khai nhất quán thì các doanh nghiệp tư nhân mới có thể vươn lên tầm khu vực, tạo ra những giá trị dài hạn, đóng góp vào tương lai kinh tế xanh, thịnh vượng và nhân văn của Việt Nam./.

Hương Hương