Hoàn thiện thể chế quy hoạch, phù hợp phát triển đô thị xanh - thông minh - bền vững

Bước tiến quan trọng

Chiều 28/11, thảo luận về Luật Quy hoạch đô thị và nông thôn (sửa đổi), đại biểu Nguyễn Tâm Hùng (đoàn TP.HCM) thống nhất cần thiết sửa đổi, bổ sung một số điều của Luật Quy hoạch đô thị và nông thôn.

Đại biểu Nguyễn Tâm Hùng (đoàn TP.HCM) góp ý vào dự thảo Luật. Ảnh: Quang Vinh

Ông đánh giá dự thảo lần này có bước tiến quan trọng trong hoàn thiện thể chế quy hoạch thống nhất, hiện đại, minh bạch, phù hợp với mô hình tổ chức chính quyền địa phương hai cấp và xu hướng phát triển đô thị xanh - thông minh - bền vững.

Góp ý định nghĩa đô thị, đô thị mới và quy hoạch đô thị - nông thôn, đại biểu đánh giá dự thảo đã làm rõ bản chất "không gian - hạ tầng - vai trò kinh tế - xã hội" của đô thị. Tuy nhiên đề nghị cân nhắc bổ sung tiêu chí năng lực kết nối hạ tầng số và dữ liệu đô thị trong định nghĩa.

Lý do là quá trình đô thị hóa theo mô hình thông minh đòi hỏi chính quyền đô thị quản lý bằng dữ liệu số, nếu không thể hiện rõ trong Luật thì tiêu chí phân loại đô thị và phân hạng đầu tư khó triển khai nhất quán.

Thứ trưởng Bộ Xây dựng Nguyễn Tường Văn lắng nghe các ý kiến đại biểu. Ảnh: Phạm Thắng.

Về phân loại các loại quy hoạch, dự thảo đưa thêm "quy hoạch không gian ngầm" và "quy hoạch chuyên ngành hạ tầng kỹ thuật đối với thành phố", đại biểu đánh giá đây là hướng đi rất kịp thời.

Tuy nhiên, đề nghị cân nhắc bổ sung cơ chế xác định "quy hoạch trụ cột chi phối" khi xuất hiện mâu thuẫn giữa các lớp quy hoạch. Cơ chế này giúp giải quyết sớm xung đột pháp lý trong quá trình lập, thẩm định, phê duyệt, triển khai.

Cùng góp ý về quy hoạch không gian ngầm, đại biểu Nguyễn Hoàng Bảo Trân (đoàn TP.HCM) đánh giá dự thảo đã bổ sung nhiều điểm mới rất sát thực tiễn.

Góp ý thêm, đại biểu cho rằng quy hoạch không gian ngầm cần xác định ranh giới quản lý một cách định lượng, làm rõ tính đồng bộ giữa không gian ngầm, không gian mặt đất, không gian công trình kỹ thuật; Bảo đảm tính kết nối giao thông, thoát nước và phòng chống thiên tai.

Theo bà, việc bổ sung tiêu chí đánh giá này ngay trong luật sẽ bảo đảm tính pháp lý cao, tránh để nội dung quan trọng này đưa vào nghị định.

Đô thị không gắn với tên gọi đơn vị hành chính

Tham gia góp ý, đại biểu Nguyễn Phương Thủy (đoàn Hà Nội) ghi nhận một điểm tiến bộ rất quan trọng trong bản dự kiến tiếp thu mới nhất.

Khoản 1 Điều 2 đã đưa ra định nghĩa về đô thị không gắn với tên gọi đơn vị hành chính, mà coi đô thị là một phạm vi không gian tập trung dân cư sinh sống ở mức độ cao, chủ yếu hoạt động trong lĩnh vực phi nông nghiệp, có hệ thống hạ tầng kỹ thuật và hạ tầng xã hội đồng bộ, hiện đại, là trung tâm tổng hợp hoặc chuyên ngành, có vai trò thúc đẩy phát triển kinh tế – xã hội của vùng, quốc gia.

Đại biểu Nguyễn Phương Thủy (đoàn Hà Nội) ghi nhận điểm tiến bộ rất quan trọng trong bản dự thảo luật tiếp thu mới nhất. Ảnh: Quang Vinh.

Đại biểu cho rằng đây là cách tiếp cận mới, tiến bộ, thay vì xác định đô thị theo địa giới của một đơn vị hành chính mang tính chất đô thị đồng thời hướng tiếp cận này hiện đại, tách bạch giữa đô thị và nông thôn.

Đại biểu đề nghị tư duy tiến bộ này nên được luật hóa xuyên suốt trong toàn bộ dự thảo và đề xuất không nên tiếp tục quy định về quy hoạch chung thành phố; các nội dung cần thiết nên được tích hợp ngay trong quy hoạch tỉnh.

Bà lấy ví dụ thành phố Hà Nội đang nghiên cứu và sẽ báo cáo Quốc hội về việc hợp nhất hai loại quy hoạch này trong dự thảo Nghị quyết về cơ chế, chính sách đặc thù xây dựng phát triển Thủ đô, dự kiến trình tại kỳ họp này.

Đồng thời, đại biểu đề nghị Luật chỉ quy định về quy hoạch chung đô thị đối với các đô thị thuộc hệ thống đô thị quốc gia đã được phân loại, hoặc các đô thị mới dự kiến hình thành.

Quy hoạch đô thị cần được xác lập theo bản chất đô thị, dựa trên không gian phát triển, tính chất, chức năng, vai trò và vị trí trong hệ thống đô thị quốc gia, không giới hạn đô thị trong địa giới hành chính.

Theo cách tiếp cận này, một đô thị có thể nằm trọn trong một đơn vị hành chính hoặc trải qua nhiều địa bàn; ngược lại, một thành phố có thể bao gồm nhiều không gian đô thị xen lẫn vùng thuần nông – phù hợp với mô hình đa trung tâm, đô thị vệ tinh theo tinh thần Nghị quyết 06.

Đại biểu cũng đề nghị Chính phủ nghiên cứu, sớm trình Ủy ban Thường vụ Quốc hội quy định về tiêu chuẩn đơn vị hành chính.

Trong đó, theo bà cần xác định rõ một đơn vị hành chính được công nhận là đơn vị hành chính đô thị khi đạt tỷ lệ dân số đô thị hoặc tỷ lệ diện tích đất đô thị đủ lớn (ví dụ từ 50% trở lên, hoặc mức cụ thể do cơ quan chuyên môn đề xuất).

"Điều này vừa đảm bảo tính khách quan, đáp ứng yêu cầu quản lý, vừa tránh tình trạng những địa phương mang tên "thành phố" nhưng phần lớn dân số và diện tích vẫn mang tính chất nông thôn", bà Thủy nói.

Đại biểu Quốc hội Triệu Thị Ngọc Diễm (đoàn thành phố Cần Thơ) góp ý vào dự thảo luật. Ảnh: Phạm Thắng.

Góp ý vào hệ thống đô thị và phân loại đô thị, đại biểu Quốc hội Triệu Thị Ngọc Diễm (đoàn thành phố Cần Thơ) cũng kiến nghị Quốc hội rà soát, điều chỉnh thống nhất định nghĩa hệ thống đô thị tại quy định của dự thảo Luật này, Luật Tổ chức chính quyền địa phương và Nghị quyết về phân loại đô thị.

Đồng thời bổ sung thêm điều khoản giao Chính phủ nghiên cứu, hướng dẫn các tiêu chí, quy định cụ thể về giải pháp để nâng cấp tiêu chí các xã đã được sáp nhập vào phường lên các tiêu chí đô thị, để đồng bộ về mọi mặt, xứng tầm là đô thị, phát huy đúng tính chất ý nghĩa của Luật Quy hoạch đô thị và nông thôn trong thực hiện mô hình chính quyền địa phương hai cấp hiện nay.

Trang Trần