'Hoàng tử' Andrew sẽ ra sao khi không còn tước hiệu hoàng gia?

Ông Andrew Mountbatten Windsor tại lễ đăng quang của Vua Charles III vào tháng 5/2023.

Tối 30/10 (giờ GMT), Cung điện Buckingham ra thông báo cho biết, Vua Charles III đã bắt đầu tiến trình tước bỏ mọi tước hiệu và danh hiệu của em trai Andrew, đồng thời trục xuất ông khỏi khu điền trang hoàng gia tại Windsor, khép lại sự thất sủng của ông Andrew vì mối quan hệ với Jeffrey Epstein, môt tội phạm lạm dụng tình dục đã bị kết án. Đến sáng hôm sau, tên của ông Andrew đã bị xóa khỏi danh sách quý tộc chính thức - một bước quan trọng trong việc chính thức tước bỏ các tước hiệu hoàng gia.

Trong khi hoàng gia hy vọng động thái này có thể chấm dứt vụ bê bối kéo dài nhiều năm, thì vẫn còn nhiều câu hỏi xoay quanh việc ông Andrew (65 tuổi) sẽ sống ở đâu, liệu ông có thể phải đối mặt với thêm nhiều rắc rối pháp lý nữa hay không và liệu việc trục xuất ông có xoa dịu được công chúng Anh hay không?

Sống ở đâu trong tương lai?

Nữ hoàng Elizabeth II quá cố đã trao cho người con thứ ba của bà, Hoàng tử Andrew quyền sống tại Royal Lodge, dinh thự lớn 30 phòng ở Công viên Windsor Great, phía tây London. Hợp đồng thuê 75 năm của ông sẽ hết hạn vào năm 2078.

Nhưng trong tuyên bố tối 30/10, Cung điện Buckingham cho biết, ông Andrew đã nhận được thông báo chính thức về việc chấm dứt hợp đồng thuê lâu đài và ông sẽ "chuyển đến một nơi ở tư nhân thay thế". Được biết, ông sẽ chuyển đi sớm nhất có thể.

Chia sẻ với CNN, các nguồn tin hoàng gia cho biết, ông Andrew sẽ được cấp một ngôi nhà tại khu điền trang riêng của Nhà vua ở Sandringham, Norfolk. Khu điền trang rộng lớn này nằm trên bờ biển phía đông nước Anh, bao gồm khoảng 150 bất động sản. Đây cũng là nơi gia đình hoàng gia đón Giáng sinh.

Nhưng trước thông báo 30/10, một nguồn tin hoàng gia cho biết, ông Andrew đã được thông báo rằng ông sẽ không được chào đón tại nơi nghỉ dưỡng ở nông thôn này trong kỳ nghỉ lễ. Ông có thể sẽ chuyển đến Sandringham sau kỳ nghỉ Giáng sinh, bởi vì việc thông báo, hủy hợp đồng thuê và sắp xếp việc chuyển đi dự kiến sẽ mất một thời gian.

Theo các báo cáo của truyền thông Anh, sau khi bị tước bỏ mọi tước hiệu hoàng gia, ông Andrew vẫn được nhận tiền trợ cấp hoàng gia, nhưng số tiền chưa được xác định. Trước đó, sau khi từ bỏ các nhiệm vụ công cộng sau cuộc phỏng vấn năm 2019 với BBC Newsnight, ông Andrew được cho là đã nhận được khoản trợ cấp hàng năm khoảng 1 triệu bảng Anh (1,3 triệu USD) từ cố Nữ hoàng. Các khoản thanh toán này ban đầu vẫn được thực hiện dưới thời Vua Charles, nhưng hiện nay Nhà vua đã ngừng cung cấp khoản trợ cấp này.

Với tình hình hiện tại, mặc dù hiện đã bị tước danh hiệu hoàng tử, nhưng ông Andrew vẫn có thể sẽ nhận được trợ cấp từ Nhà vua.

Tình hình tài chính của ông Andrew luôn là một điều bí ẩn. Nguồn thu nhập duy nhất được công bố của ông là tiền lương hưu mà ông nhận được từ thời gian phục vụ trong hải quân từ năm 1979 đến năm 2001, được cho là lên tới 20.000 bảng Anh (26.000 USD) mỗi năm.

Cây phả hệ hoàng gia Anh. Nguồn: CNN.

Còn nằm trong danh sách kế vị?

Ông Andrew có thể đã mất đi tước hiệu, địa vị và danh dự, nhưng ông vẫn đứng thứ tám trong danh sách kế vị ngai vàng Anh.

Có một quy trình để chính thức loại bỏ ông khỏi danh sách kế vị theo luật định, nhưng sẽ mất thời gian vì cần có sự đồng ý của các quốc gia thuộc Khối Thịnh vượng chung trên toàn thế giới.

Lần cuối cùng nghi thức này được áp dụng là vào năm 1936 khi Edward VIII thoái vị.

Ông Andrew và bà Sarah Ferguson ly hôn năm 1996 nhưng vẫn sống cùng nhau tại Royal Lodge ở Windsor từ năm 2008. Bà Ferguson đã mang lại họ từ thời con gái vào đầu tháng này khi ông Andrew từ bỏ các tước hiệu hoàng gia của mình, bao gồm cả Công tước xứ York. Bà Ferguson cũng sẽ chuyển ra khỏi Royal Lodge và tự sắp xếp chỗ ở. Được biết, bà sẽ không sống cùng ông Andrew khi ông chuyển đến Sandringham.

Hai con gái của họ: Công chúa Beatrice (37 tuổi) và Công chúa Eugenie (35 tuổi) là những thành viên hoàng gia không làm việc và sẽ giữ nguyên tước hiệu là con gái của con trai một vị vua, theo chỉ thị do Vua George V ban hành năm 1917.

Công chúa Beatrice sống cùng chồng tại Cotswolds, cách London khoảng 160 km, nhưng có một căn hộ tại Cung điện St. James ở thủ đô. Công chúa Eugenie và chồng có một căn nhà nhỏ trong khuôn viên Cung điện Kensington nhưng thường xuyên ở nước ngoài. Điều kiện sống của họ sẽ không bị ảnh hưởng bởi việc cha họ bị lưu đày.

Phản ứng của công chúng Anh

Ông Andrew rất không được lòng công chúng Anh. Trong một cuộc thăm dò do YouGov công bố hôm 30/10, 91% người Anh có quan điểm tiêu cực về ông Andrew. Chỉ 4% có phản hồi tích cực. Ngược lại, người Anh nhìn chung thích Hoàng tử William (76%) và Charles (62%), và nhìn chung có cái nhìn tích cực về chế độ quân chủ như một thể chế (56%).

Nếu sự sa sút của ông Andrew thực sự bắt đầu sau cuộc phỏng vấn với BBC Newsnight năm 2019, thì hoàng gia đã nhiều lần cố gắng vạch ra một ranh giới cho vụ bê bối này. Đầu tiên là bằng cách để ông Andrew rút lui khỏi đời sống công chúng, sau đó là tước bỏ các tước hiệu và sự bảo trợ quân sự, sau đó là cắt đứt tài chính, rồi từ bỏ một số tước hiệu, và giờ là trục xuất khỏi cung điện vĩnh viễn.

Tuy nhiên, chưa biện pháp nào có thể dập tắt sự phẫn nộ của công chúng. Và những quyết định lần này của Vua Charles sẽ có tác động thế nào vẫn còn phải theo dõi thêm.

Vụ bê bối của ông Andrew đã kéo dài quá lâu có lẽ là bởi vì đối với công chúng, "hình phạt" dành cho ông dường như không tương xứng với những cáo buộc mà ông phải đối mặt. Mặc dù việc mất tước hiệu và nơi cư trú có thể là một bi kịch cá nhân đối với ông Andrew, nhưng nó lại không nhận được nhiều sự đồng cảm từ công chúng đang đòi hỏi trách nhiệm giải trình thỏa đáng.

Hà Anh