Học sinh Sóc Trăng đạt giải cao tại cuộc thi KHKT cấp quốc gia

Em Nhựt và giáo viên hướng dẫn nhận giải Nhì- Ảnh: M.N

Phần mềm phát hiện té ngã dựa trên mô hình học máy

Nói về dự án phần mềm HFD (human fall detection - phát hiện người bị té, ngã) dựa trên mô hình học máy đạt giải Nhì của mình, em Lê Hoàng Minh Nhựt, học sinh lớp 11A7, Trường THPT Lương Định Của (huyện Long Phú, tỉnh Sóc Trăng), cho biết: "Lý do em nghiên cứu dự án này là do lúc nhỏ bà ngoại em bị tai biến khi có bệnh nên thường té ngã. Từ đó, em muốn phát triển phần mềm để giúp quản lý, quan sát người già sống một mình".

Theo Minh Nhựt, bị ngã là một vấn đề nghiêm trọng đối với người cao tuổi, người tàn tật, người bệnh hoặc người bị chấn thương. Người bị ngã có thể gặp các hậu quả như tổn thương cơ thể, mất tự tin, suy giảm chức năng, thậm chí tử vong. Do đó, việc phát hiện người bị ngã một cách nhanh chóng và chính xác là rất quan trọng để cung cấp sự can thiệp kịp thời và giảm thiểu các biến chứng; mang lại lợi ích trong việc giảm thiểu chi phí y tế bằng cách ngăn chặn những tình trạng nặng hơn đòi hỏi phải nhập viện hoặc điều trị dài ngày, qua đó làm giảm áp lực lên hệ thống y tế.

Nhựt và giáo viên hướng dẫn - Ảnh: L.X.C

Minh Nhựt cho biết thêm: "Để thực hiện đề tài này, em nghiên cứu các phương pháp nhận diện té ngã dựa trên thị giác máy tính. Phương pháp này sử dụng các camera để quan sát và phân tích hành vi của nhiều người trong một môi trường nhất định. Các phương pháp này có thể nhận diện té ngã một cách tự động, không cần sự can thiệp của con người, và không gây phiền nhiễu cho người được giám sát".

Thầy Trương Văn Đực, giáo viên hướng dẫn Minh Nhựt thông tin: "Dự án phần mềm HFD dựa trên mô hình học máy, tập trung vào việc xây dựng một hệ thống thông minh có khả năng phát hiện nhanh chóng và chính xác các hành động té, ngã trong thời gian thực. Mục tiêu chính là cung cấp cảnh báo kịp thời đến người thân hoặc đội ngũ y tế, qua đó giảm thiểu rủi ro cho người dùng và hỗ trợ can thiệp y tế hiệu quả. Quy trình nghiên cứu được triển khai qua nhiều giai đoạn chặt chẽ và logic nhằm đảm bảo hiệu quả cao nhất".

Phương pháp xử lý ảnh sử dụng camera có thể phát hiện chính xác và kịp thời người bị ngã trong các môi trường giám sát, thông qua việc phân tích chuyển động, tư thế cơ thể và các yếu tố khác liên quan đến hình ảnh. Việc kiểm tra độ chính xác trong việc nhận diện người bị ngã và độ trễ trong việc thông báo tình trạng ngã để có phản ứng kịp thời.

Với những ưu điểm đó, dự án của Minh Nhựt đã được trao giải Nhì Cuộc thi Khoa học, kỹ thuật cấp quốc gia dành cho học sinh trung học năm học 2024-2025.

Dùng lá cây sa kê sản xuất thực phẩm bảo vệ sức khỏe

Với dự án "Đánh giá hoạt tính chống rối loạn lipid huyết và kháng stress oxy hóa của cao chiết giàu polyphenol, flavonoid từ lá sa kê (Artoccarpus Altilis) làm nguồn nguyên liệu sản xuất thực phẩm bảo vệ sức khỏe" của hai học sinh Huỳnh Ngô Tấn Lộc (lớp 11A5) và Nguyễn Đồng Phương Quỳnh (lớp 10A4), Trường THPT Phú Tâm (huyện Châu Thành, tỉnh Sóc Trăng) đã được trao giải Tư.

Sản phẩm của Lộc và Quỳnh

Theo em Tấn Lộc, rối loạn lipid huyết là tình trạng bệnh lý đặc trưng bởi sự gia tăng hàm lượng cholesterol, triglycerid, LDL cholesterol và giảm HDL cholesterol. Rối loạn lipid huyết là một trong những yếu tố nguy cơ chính dẫn đến các bệnh lý về tim và là một trong số những nguyên nhân gây tử vong cao nhất trên toàn cầu. Rối loạn lipid huyết dẫn đến sự gia tăng mất kiểm soát của các gốc tự do trong cơ thể gây stress oxy hóa. Đồng thời, stress oxy hóa kéo dài sẽ thúc đẩy sự phát triển của các bệnh lý về tim mạch. Do đó, các chất kháng oxy hóa được bổ sung vào cơ thể sẽ giúp chống rối loạn lipid huyết và ngăn ngừa các biến cố tim mạch. Các chất kháng oxy hóa có nguồn gốc hóa tổng hợp được sử dụng lâu dài thường dẫn đến nhiều tác dụng phụ ảnh hưởng tiêu cực đến sức khỏe con người.

Polyphenol và flavonoid có nhiều đặc điểm sinh hóa, hoạt tính sinh học khác nhau, nhưng đặc tính được mô tả tốt nhất của hầu hết các polyphenol, flavonoid là khả năng kháng oxy hóa. Các hợp chất thuộc nhóm polyphenol và flavonoid đã được chứng minh là có sự hiện diện trong các chiết xuất từ cây sa kê (Artocarpus altilis). Thông qua nghiên cứu của mình, các em sẽ góp phần xác định khả năng chống rối loạn lipid huyết và kháng stress oxy hóa của cao chiết giàu polyphenol, flavonoid ly trích từ lá sa kê làm cơ sở khoa học cho sự thay thế thuốc điều trị rối loạn lipid huyết tổng hợp, giúp cân bằng hệ thống chất kháng oxy hóa. Từ đó tận dụng lá cây sa kê để làm nguồn nguyên liệu sản xuất thực phẩm bảo vệ sức khỏe.

Theo thuyết minh của các em, lá sa kê sau khi thu về được rửa sạch và loại bỏ phần hư hỏng, phơi khô trong bóng râm, sau đó nghiền lá thành bột. Bột lá sa kê được rây qua khay để thu được hạt bột có kích thước nhỏ và được xác định độ ẩm theo mô tả trong Dược điển Việt Nam.

Bột lá sa kê sau khi xác định độ ẩm sẽ được ngâm trong dung môi với thời gian 15,98 phút, ở nhiệt độ 69oC trong bể ủ. Dịch chiết được lọc qua giấy lọc, gom lại và cô đuổi dung môi dưới áp suất thấp bằng máy cô quay chân không. Phần dịch chiết còn lại được ủ đông ở nhiệt độ -18oC, trong 24 giờ, cuối cùng phần dịch chiết này được mang sấy thăng hoa trong 48 giờ để loại bỏ nước thu được cao chiết giàu polyphenol, flavonoid từ lá sa kê.

Cây sa kê - Ảnh: L.X.C

Kết quả nghiên cứu cho thấy cao chiết tối ưu giàu polyphenol, flavonoid từ lá sa kê có khả năng giảm lipid huyết hiệu quả. Ngoài ra, cao chiết giàu polyphenol, flavonoid từ lá sa kê còn có thể kháng stress oxy hóa ở một số mô cơ quan như gan, thận, tụy và tim.

Cô Nguyễn Tố Minh, giáo viên hướng dẫn các em, chia sẻ: Đề tài có khả năng nhân rộng và phát triển ở nhiều nơi nhờ nguồn nguyên liệu dễ tìm. Sản phẩm bảo vệ sức khỏe chứa cao tối ưu lá sa kê hỗ trợ dần các sản phẩm có nguồn gốc hóa tổng hợp trên thị trường. Dự báo sản phẩm sẽ có chỗ đứng trên thị trường khi thực hiện đầy đủ các quy trình theo quy định của cơ quan chức năng.

V.K.K - Lương Xuân Cao