Hội An trầm mặc, thơ mộng, lặng lẽ biến chuyển theo dòng thời gian

Hình ảnh trích từ sách Hội An lang thang phố nhớ: Hình ảnh và ký ức. Ảnh: Tam Thái.

Cuốn sách song ngữ Hội An lang thang phố nhớ: Hình ảnh và ký ức tập hợp ảnh chụp và ghi chép về Hội An của tác giả Tam Thái, thành quả sau những chuyến đi ngắn từ năm 1980 đến 2024. Hình ảnh Hội An qua thời gian và trong tâm thức những người nặng tình với mảnh đất này dường như cũng hiện ra qua hàng loạt cái tên: Hội phố, Hoài phố (phố bên sông Hoài), Phố lồng đèn, Faifo (Hải phố)...

Chọn những tên gọi đó là điểm neo, tác giả Tam Thái khám phá dáng vẻ Hội An và người Hội An trong những hoàn cảnh sinh hoạt thường nhật. Hẻm nhỏ trong nắng chiều, ngôi nhà ven sông một ngày mưa, gánh hàng rong nơi góc phố, cụ ông ngồi đọc sách ở hiên nhà, tà áo trắng của hai nữ sinh trên chiếc xe đạp, những người khách du lịch hào hứng selfie... Trắng đen hay màu sắc, tất cả cùng xâu chuỗi thành một ký ức Hội An đổi thay qua năm tháng, nhưng vẫn còn sót lại vẻ thanh bình cố hữu, và đâu đó mang đến cảm giác thời gian đã bỏ quên chốn này.

Bìa sách Hội An lang thang phố nhớ: Hình ảnh và ký ức.

Bên cạnh phần hình ảnh chiếm phần lớn dung lượng, cuốn sách còn là trải lòng của Tam Thái: những kỷ niệm xưa cũ, những cuộc chuyện trò, những lần gặp gỡ được tác giả kể lại một cách chân thành, dung dị, qua đó làm nổi bật nét hồn hậu trong tình cảm, suy nghĩ của người Hội An và cả người yêu Hội An.

Ca dao, thơ, lời bài hát trập trùng xen kẽ giữa những lời văn và hình ảnh, tạo nên cảm giác cuốn sách là một "nhật ký văn hóa" riêng tư của Tam Thái. Nhiều câu ca dao đậm đà không khí xứ Quảng được dùng làm "lời bình" ảnh: "Muốn ăn bánh ít lá gai / Lấy chồng phố Hội chẳng nài gian lao / Thèm ăn bánh ít lá gai / Có chồng xứ Quảng cho dài đường đi"... Cũng có khi, chính tác giả ngẫu hứng làm thơ "Người đi, quên cả Hội An / Để tôi ở lại lang thang một mình / Người đi, quên cả bóng hình / Để tôi ở lại duyên tình Hội An"...

Tuy yêu nét hoài cổ của Phố Hội, nhưng Tam Thái không thuộc số những người vì say mê một vùng đất mà chọn yêu nó trong tâm tưởng mang một vẻ đẹp đã cũ. Hội An đã và vẫn đang tiếp tục biến đổi, giang tay chào đón những cơ hội mới mà hiện tại và tương lai đón đợi, cả về bảo tồn và phát triển văn hóa, nông nghiệp lẫn quảng bá du lịch. Tác giả cũng bày tỏ suy tư làm sao để phố cổ giữ được bản sắc và những nét đẹp vốn có, dẫu đứng trước không ít thách thức của thời đại, của biến đổi từ xã hội đến tự nhiên.

Tam Thái sinh năm 1953 tại Quảng Nam-Đà Nẵng, là phóng viên tự do và giảng viên nhiếp ảnh. Ông từng xuất bản một số sách: Cho tương lai bắt gặp, Ký ức miền quê, Ngày xưa, LangBiang - Đà Lạt, 150 năm hình bóng Sài Gòn, Sống vui cùng nhiếp ảnh... và gần đây làSài Gòn - TP.HCM, đổi thay qua những khung hình (1975 - 2025).

Phong Khang