Hội Liên hiệp phụ nữ Việt Nam đổi mới phương thức và nhân rộng mạng lưới tuyên truyền viên phòng, chống mua bán người

Bà Lê Thị Phúc, chuyên viên chính Ban Công tác phụ nữ, Trung ương Hội Liên hiệp phụ nữ Việt Nam.

Bà Lê Thị Phúc, chuyên viên chính Ban Công tác phụ nữ, Trung ương Hội Liên hiệp phụ nữ (LHPN) Việt Nam chia sẻ với Báo Thế giới và Việt Nam về công tác tuyên truyền phòng, chống mua bán người tại các cấp Hội từ Trung ương đến cơ sở trong thời gian qua.

Việc tuyên truyền phòng, chống mua bán người nhằm thúc đẩy mạnh mẽ hơn sự tham gia của toàn xã hội, nhất là phụ nữ là vô cùng cần thiết khi hàng ngày hàng giờ, tội phạm mua bán người đang tiếp cận, tuyển mộ nạn nhân bằng những thủ đoạn hết sức tinh vi, đặc biệt trên môi trường mạng. Đánh giá của bà về công tác tuyên truyền phòng, chống mua bán người trong thời gian qua, đặc biệt là tại Trung ương Hội LHPN Việt Nam?

Thời gian qua, công tác tuyên truyền phòng, chống mua bán người được các bộ, ngành và địa phương chủ động triển khai rất tích cực, trong đó có Hội LHPN Việt Nam. Là tổ chức chính trị - xã hội, đại diện cho quyền và lợi ích hợp pháp, chính đáng của phụ nữ, Hội đã thực hiện trách nhiệm được quy định trong Luật phòng, chống mua bán người (năm 2011 và năm 2024).

Hội LHPN Việt Nam luôn xác định tuyên truyền phòng, chống mua bán người là một trong những nhiệm vụ trọng tâm, triển khai thường xuyên, liên tục ở các cấp từ Trung ương đến cơ sở; tuyên truyền trực tiếp tại cộng đồng, kết hợp linh hoạt với các nền tảng mạng xã hội, chú trọng cung cấp thông tin cảnh báo về phương thức, thủ đoạn của tội phạm và kỹ năng phòng ngừa.

Các cấp Hội từ Trung ương đến cơ sở triển khai tuyên truyền bằng nhiều hình thức phong phú, đa dạng như sân khấu hóa, kịch tương tác, hội thi, trò chơi… phiên tòa giả định dựa trên những tình huống/vụ án có thật để chuyển tải tới người dân về phương thức, thủ đoạn của tội phạm, về những quy định của pháp luật liên quan đến phòng, chống mua bán người, qua đó giúp phụ nữ nâng cao kỹ năng nhận diện tội phạm, ý thức chấp hành pháp luật về phòng, chống mua bán người. Nhiều mô hình hay, cách làm hiệu quả đã được duy trì và nhân rộng, góp phần nâng cao nhận thức và kỹ năng tự bảo vệ cho phụ nữ và người dân cộng đồng.

Lễ phát động chung tay phòng, chống mua bán người tại TP. Huế, tháng 7/2025. (Nguồn: VGP)

Tại Trung ương Hội thời gian qua, chúng tôi đã tích cực, chủ động phối hợp với các Bộ, ngành chức năng, các cơ quan, các tổ chức để triển khai công tác tuyên truyền phòng, chống mua bán người. Đặc biệt, hàng năm Hội phối hợp với Bộ Công an tổ chức Lễ phát động chung tay phòng, chống mua bán người, hưởng ứng Ngày thế giới phòng, chống mua bán người và Ngày toàn dân phòng, chống mua bán người (30/7).

Kể từ năm 2016, Trung ương Hội LHPN Việt Nam đã chủ động, phối hợp với Bộ Công an tổ chức 9 sự kiện mít-tinh hưởng ứng tại các tỉnh, thành phố: Lào Cai, Đồng Tháp, Nghệ An, Lạng Sơn, Sơn La, Hà Nội, Quảng Ninh, Huế (2025).

Tại sự kiện, chúng tôi đều chuyển tải những thông điệp chính của Liên hợp quốc về phòng, chống mua bán người. Đây là sự kiện quan trọng hàng năm, thể hiện cam kết, hành động của Chính phủ trong cuộc chiến phòng, chống mua bán người ở Việt Nam.

Sự kiện được tổ chức trực tiếp kết hợp tuyên truyền trên các phương tiện thông tin đại chúng và phát livestream trên Fanpage của Hội LHPN Việt Nam nhằm góp phần nâng cao mức độ lan tỏa và tiếp cận tới đông đảo đối tượng, phục vụ tốt hơn công tác tuyên truyền. Ngoài ra, các chiến dịch truyền thông được tập trung cao điểm vào các dịp hưởng ứng “Ngày pháp luật nước CHXH Việt Nam 9/11”; tháng hành động vì bình đẳng giới và phòng ngừa, ứng phó với bạo lực trên cơ sở giới 15/11-15/12.

Có thể nói, công tác tuyên truyền của Hội đã có nhiều đổi mới, sáng tạo, từng bước tiếp cận đúng đối tượng, phù hợp với bối cảnh chuyển đổi số, qua đó tạo hiệu ứng tích cực trong xã hội, góp phần nâng cao hiệu quả phòng ngừa mua bán người thời gian qua.

Phó Chủ tịch Hội LHPN Việt Nam Nguyễn Thị Minh Hương phát biểu tại một sự kiện truyền thông phòng chống mua bán người, tháng 6/2025. (Nguồn: IOM)

Được biết Trung ương LHPN Việt Nam đã xây dựng nhiều mạng lưới tuyên truyền viên về phòng, chống mua bán người ở cơ sở. Xin bà cho biết những mô hình triển khai hiệu quả và có thể được nhân rộng?

Trong thời gian qua, Trung ương Hội LHPN Việt Nam đã chỉ đạo, hướng dẫn các cấp Hội xây dựng và duy trì mạng lưới tuyên truyền viên phòng, chống mua bán người ở cơ sở, là cán bộ Hội chuyên trách, cán bộ chi tổ Hội, hội viên nòng cốt, cán bộ xã, trưởng thôn, bản, người có uy tín trong cộng đồng và một số ngành liên quan. Các tuyên truyền viên là lực lượng nòng cốt trong việc nâng cao nhận thức cho phụ nữ và cộng đồng, kịp thời phát hiện, hỗ trợ nạn nhân bị mua bán trở về tái hòa nhập cộng đồng. Một số mô hình tiêu biểu có thể kể đến như:

Tổ/Nhóm hỗ trợ cộng đồng phòng, chống mua bán người, CLB phòng, chống mua bán người, CLB nữ chủ nhà trọ, Mô hình truyền thông “5 biết”, Truyền thông “di cư an toàn”, Xã Di cư an toàn… Mô hình tham vấn học đường, Địa chỉ tin cậy, Làng quê an toàn, các CLB về hỗ trợ sinh kế, gia dựng gia đình, chăm sóc và nuôi dạy con cái, tư vấn các vấn đề pháp lý…

Tiêu biểu như mô hình “Ngôi nhà bình yên” do Trung ương Hội LHPN Việt Nam triển khai, kể từ khi thành lập năm 2007 đến hết tháng 5/2025 đã tiếp nhận tạm lánh 1.835 người tạm trú, trong đó có 546 nạn nhân mua bán người, gồm 210 nạn nhân là trẻ em. Các nạn nhân bị mua bán trở về, nạn nhân bị bạo lực được tiếp nhận, đảm bảo tạm lánh trong môi trường an toàn, thân thiện, được hỗ trợ khám và điều trị sức khỏe, tham vấn tâm lý, học kỹ năng mềm phục vụ cuộc sống và hỗ trợ tái hòa nhập cộng đồng, được tư vấn nghề nghiệp, kết nối với các cơ sở dạy nghề phù hợp với khả năng và nhu cầu cá nhân, được hỗ trợ làm giấy tờ tùy thân, xác minh nhân thân; hỗ trợ chi phí trở về địa phương.

Nạn nhân tại Ngôi nhà bình yên được tiếp cận gói dịch vụ toàn diện, an toàn vì có sự phối hợp với Cục Cảnh sát hình sự, Bộ Công an trong việc chuyển tuyến nạn nhân. Tất cả nạn nhân sau khi rời Ngôi nhà bình yên đều được theo dõi hỗ trợ hồi gia theo quy trình từ 18-24 tháng bởi nhân viên xã hội và người theo dõi hồi gia tại gia đình, địa phương hoặc nơi làm việc. Mô hình này được quốc gia và quốc tế đánh giá cao như là một phần nỗ lực của Chính phủ Việt Nam, của Hội LHPN Việt Nam trong cuộc chiến chống lại bạo lực gia đình và chống nạn mua bán người.

Bên cạnh đó, một mô hình truyền thông đang được triển khai hiệu quả do Trung ương Hội phối hợp với Tổ chức Di cư quốc tế (IOM) thực hiện đó là “Sáng kiến truyền thông của thanh niên thúc đẩy di cư an toàn, phòng ngừa mua bán người”. Hoạt động này không chỉ chuyển tải thông tin đến cộng đồng, đến các bạn thanh niên mà còn phát huy được vai trò của các bạn thanh niên trong tuyên truyền phòng, chống mua bán người.

Từ những thông tin, kiến thức, kỹ năng thu nhận được qua các buổi tập huấn, các bạn thanh niên, với sự sáng tạo, năng động, linh hoạt, đã đưa ra những sáng kiến/ý tưởng truyền thông. Những sáng kiến đó được đánh giá, lựa chọn và các bạn thanh niên trực tiếp triển khai sáng kiến của mình tại cộng đồng. Hai năm qua 2023 - 2024, chúng tôi đã lựa chọn được 14 sáng kiến truyền thông của thanh niên triển khai tại một số tỉnh, thành phố; đã giới thiệu sáng kiến này tại một số diễn đàn của Hội tổ chức tại Hà Nội, Quảng Bình… Mô hình này đã huy động sự tham gia tích cực của đối tượng truyền thông vào công tác tuyên truyền phòng, chống mua bán người.

Hội LHPN Việt Nam phối hợp với Bộ Công an và Tổ chức Di cư quốc tế (IOM) tại Việt Nam tổ chức chương trình phiên tòa giả định truyền thông phòng, chống mua bán người. (Nguồn: IOM)

Công tác tuyên truyền chính sách pháp luật, kỹ năng phòng chống mua bán người tới các hội viên phụ nữ trên thực tế thường gặp phải những khó khăn gì, thưa bà?

Mặc dù kết quả đạt được, công tác tuyên truyền của Hội tại cơ sở còn những khó khăn nhất định, tập trung vào một số khó khăn cụ thể sau:

Trước hết là sự chênh lệch về nhận thức giữa các vùng miền, đặc biệt ở vùng sâu, vùng xa, nơi phụ nữ còn ít cơ hội tiếp cận thông tin, trình độ dân trí và kỹ năng phòng ngừa còn hạn chế, dễ bị lợi dụng lừa gạt. Do đó thông tin tuyên truyền chưa tiếp cận hết các đối tượng phụ nữ nguy cơ cao bị mua bán. Nhiều địa bàn trọng điểm có đông người đồng bào dân tộc thiểu số không thông thạo tiếng phổ thông vì vậy công tác truyền thông phải thông qua phiên dịch và phụ thuộc hoàn toàn vào khả năng, trình độ của người phiên dịch.

Thứ hai là công tác nắm bắt bắt tình hình phụ nữ, trẻ em bị mua bán gặp khó khăn với tổ chức Hội cơ sở vì chị em bị mua bán trở về đa phần thường mặc cảm, xấu hổ, ngại tiếp xúc với mọi người, vì vậy hạn chế trong việc tiếp cận các dịch vụ hỗ trợ dành cho nạn nhân.

Thứ ba là nguồn lực cho công tác truyền thông còn hạn chế nên công tác tuyên truyền chưa được tiến hành thường xuyên, chủ yếu làm điểm vào các đợt cao điểm, tiến hành lồng ghép. Trong bối cảnh chuyển đổi số, các đối tượng phạm tội triệt để lợi dụng công nghệ cao, các mạng xã hội để tìm kiếm, lừa gạt nạn nhân. Do đó công tác tuyên truyền cần phải đa dạng, linh hoạt, tích cực áp dụng công nghệ thông tin hơn nữa.

Thứ tư là đội ngũ báo cáo viên, tuyên truyền viên được tập huấn, trang bị kiến thức chính sách pháp luật, phần lớn là kiêm nhiệm, thường được luân chuyển, điều động do yêu cầu công tác hoặc nghỉ hưu nên việc duy trì mạng lưới này đòi hỏi phải tiến hành tập huấn, phổ biến kiến thức, kỹ năng thường xuyên, liên tục.

Mô hình “Ngôi nhà bình yên” do Trung ương Hội LHPN Việt Nam triển khai tiếp nhận và cung cấp các dịch vụ thiết yếu cho nạn nhân bị mua bán hòa nhập cộng đồng.

Ban Công tác phụ nữ, Trung ương Hội LHPN Việt Nam sắp tới sẽ triển khai hoạt động gì nhằm đẩy mạnh hơn nữa việc tuyên truyền, giáo dục, vận động phụ nữ, trẻ em nâng cao ý thức chấp hành pháp luật về phòng, chống mua bán người?

Trong thời gian tới, Ban Công tác phụ nữ sẽ tích cực, chủ động tham mưu cho Trung ương Hội LHPN Phụ nữ Việt Nam đẩy mạnh tuyên truyền, phổ biến nâng cao ý thức chấp hành pháp luật về phòng, chống mua bán người, cụ thể là:

Một là, tiếp tục đổi mới hình thức truyền thông, tăng cường ứng dụng công nghệ số, mạng xã hội với các bài viết tuyên truyền mang tính tương tác cao, các sản phẩm truyền thông sáng tạo, dễ tiếp cận. Tập trung tuyên truyền Luật phòng, chống mua bán người năm 2024, có hiệu lực từ ngày 1/7/2025 với nhiều sửa đổi quan trọng hướng tới nguyên tắc bảo vệ quyền con người, trong có có quyền của phụ nữ và lấy nạn nhân làm trung tâm.

Hai là, tiếp tục triển khai sâu rộng phong trào thi đua “Xây dựng người Phụ nữ Việt Nam thời đại mới” (Có tri thức, có sức khỏe, có trách nhiệm với bản thân, gia đình, xã hội và đất nước), gắn với các chương trình, đề án hỗ trợ phụ nữ phát triển sinh kế, giảm nghèo bền vững, giải quyết những vấn đề xã hội cấp thiết của phụ nữ. Đồng thời lồng ghép hiệu quả với cuộc vận động “Xây dựng gia đình 5 không, 3 sạch”, phong trào toàn dân bảo vệ an ninh tổ quốc, “Bình dân học vụ số”,….và các chương trình phát triển kinh tế - xã hội của địa phương, đơn vị nhằm tạo sự lan tỏa mạnh mẽ trong xã hội.

Ba là, tiếp tục phát huy hiệu quả các mô hình hay, cách làm tốt tại cộng đồng, gắn với hoạt động của mạng lưới tuyên truyền viên, cộng tác viên pháp luật.

Bốn là, tăng cường phối hợp liên ngành, huy động sự tham gia tích cực của các cấp, các ngành, nhất là Công an, Biên phòng, Tư pháp, Y tế, Ngoại giao, Giáo dục và đào tạo... để thực hiện hiệu quả tuyên truyền phòng chống tội phạm nói chung, tội phạm mua bán người nói riêng.

Trân trọng cảm ơn bà!

Hội LHPN không ngừng đổi mới phương thức và nhân rộng mạng lưới tuyên truyền viên phòng, chống mua bán người. (Nguồn: Hội LHPN Việt Nam)

Thu Trang