Hội nghị AMM 58 ra Tuyên bố chung, mở đường cho Timor-Leste gia nhập ASEAN

Trong tuyên bố chung, các Bộ trưởng khẳng định sẽ tiếp tục thực hiện đầy đủ các kế hoạch hiện tại như Tầm nhìn Cộng đồng ASEAN 2025, Kế hoạch Tổng thể về Kết nối ASEAN (MPAC), và Sáng kiến hội nhập ASEAN, đồng thời từng bước triển khai Tầm nhìn mới đến 2045. Hội nghị cũng nhấn mạnh sự phối hợp giữa ASEAN và Chương trình nghị sự phát triển 2030 của Liên Hợp Quốc thông qua việc cập nhật sáng kiến Complementarities Initiative 2.0.

Một điểm nhấn quan trọng là quyết định kết nạp Timor-Leste làm thành viên thứ 11 của ASEAN vào tháng 10/2025. Các nước cam kết hỗ trợ quá trình hòa nhập và nâng cao năng lực thể chế của Timor-Leste theo lộ trình đã thông qua.

Hội nghị Bộ trưởng Ngoại giao ASEAN lần thứ 58 (AMM-58) diễn ra từ 8-11/7/2025 tại Kuala Lumpur, Malaysia

Về an ninh khu vực, ASEAN tái khẳng định nguyên tắc giải quyết hòa bình các tranh chấp theo luật pháp quốc tế, đặc biệt đối với tình hình Biển Đông, đồng thời kêu gọi tăng cường đàm phán Bộ Quy tắc ứng xử (COC) và giảm căng thẳng thông qua các biện pháp xây dựng lòng tin. Khối cũng bày tỏ quan ngại sâu sắc về khủng hoảng nhân đạo tại Myanmar và kêu gọi các bên chấm dứt bạo lực, tôn trọng Đồng thuận 5 điểm đã được lãnh đạo ASEAN thông qua.

Về kinh tế, hội nghị ghi nhận tăng trưởng khả quan 4,8% trong năm 2024 và cam kết tiếp tục thúc đẩy hội nhập thông qua các hiệp định như RCEP, DEFA, ATIGA nâng cấp và các sáng kiến mới về chuỗi cung ứng bán dẫn, du lịch chất lượng, và đầu tư bền vững. ASEAN cũng đẩy mạnh hợp tác tài chính, chuyển đổi số, xây dựng mạng lưới thanh toán xuyên biên giới và trung tâm hỗ trợ doanh nghiệp xanh.

Hội nghị Bộ trưởng Ngoại giao ASEAN lần thứ 58 (AMM-58) diễn ra từ 8-11/7/2025 tại Kuala Lumpur, Malaysia

Bên cạnh đó, khối khẳng định cam kết bảo vệ môi trường và ứng phó với biến đổi khí hậu qua việc vận hành Trung tâm Khí hậu ASEAN, xây dựng thị trường carbon khu vực, và kiểm soát ô nhiễm xuyên biên giới. Các chiến lược mới sẽ tích hợp yếu tố xã hội và giới nhằm thúc đẩy phát triển toàn diện.

Trong lĩnh vực đối ngoại, ASEAN mở rộng quan hệ đối tác chiến lược toàn diện với Hàn Quốc và New Zealand, đồng thời tăng cường hợp tác với các tổ chức như Hội đồng Hợp tác vùng Vịnh (GCC) và Diễn đàn Quần đảo Thái Bình Dương (PIF). Các quốc gia nhất trí duy trì cấu trúc khu vực do ASEAN dẫn dắt dựa trên đối thoại, hợp tác và luật pháp quốc tế.

Hội nghị AMM-58 kết thúc bằng cam kết đẩy mạnh hợp tác nội khối và đối ngoại, bảo vệ hòa bình, ổn định và thúc đẩy phát triển bền vững trong bối cảnh địa chính trị phức tạp. Đây được xem là bước chuẩn bị chiến lược cho Hội nghị cấp cao ASEAN lần thứ 47 vào tháng 10 tới.

Thúc đẩy hợp tác kinh tế là động lực quan trọng cho quan hệ giữa ASEAN với các đối tác

Phó Thủ tướng, Bộ trưởng Ngoại giao Bùi Thanh Sơn đồng chủ trì Hội nghị Bộ trưởng Ngoại giao ASEAN-Anh

Trong khuôn khổ Tuần lễ Hội nghị Bộ trưởng Ngoại giao ASEAN lần thứ 58 đã diễn ra các Hội nghị Bộ trưởng Ngoại giao ASEAN+1 với Anh và EU, cùng Hội nghị Bộ trưởng Ngoại giao các nước tham gia Cấp cao Đông Á (EAS) lần thứ 15. Phó Thủ tướng, Bộ trưởng Ngoại giao Bùi Thanh Sơn dẫn đầu đoàn Việt Nam tham dự các hội nghị.

Tại Hội nghị ASEAN–Anh, trên cương vị quốc gia điều phối quan hệ, Phó Thủ tướng Bùi Thanh Sơn cùng Ngoại trưởng Anh David Lammy đồng chủ trì cuộc họp. Hai bên đánh giá cao sự phát triển nhanh chóng và thực chất của quan hệ Đối tác Đối thoại ASEAN–Anh kể từ khi thiết lập năm 2021. Anh tái khẳng định cam kết ủng hộ vai trò trung tâm của ASEAN và mong muốn tăng cường hợp tác toàn diện, đặc biệt trong các lĩnh vực kinh tế số, an ninh mạng, chống tội phạm xuyên quốc gia và phát triển bền vững.

Hội nghị Bộ trưởng Ngoại giao ASEAN-Anh

ASEAN ghi nhận các hỗ trợ thiết thực từ Anh, trong đó có tài trợ 17 triệu bảng Anh cho Quỹ Tài chính Xanh ASEAN và 40 triệu bảng Anh cho Quỹ Chuyển đổi Xanh ASEAN–Anh, các chương trình học bổng và giáo dục dành cho phụ nữ và trẻ em gái, cũng như hỗ trợ nhân đạo cho Myanmar sau động đất. Hai bên nhất trí tăng cường hợp tác trong đổi mới sáng tạo, phát triển doanh nghiệp nhỏ và vừa, và xây dựng Hiệp định Khung Kinh tế số ASEAN.

Tại Hội nghị ASEAN–EU, Đại diện cấp cao EU Kaja Kallas nhấn mạnh ASEAN là đối tác tin cậy, cùng chia sẻ giá trị và lợi ích trong việc duy trì trật tự quốc tế dựa trên luật lệ. Hai bên đánh giá cao tiến triển của Kế hoạch Hành động ASEAN–EU 2023–2027 và nhấn mạnh tầm quan trọng của việc thúc đẩy tiến trình hội nhập khu vực và hướng tới FTA ASEAN–EU trong dài hạn.

EU hiện là đối tác thương mại lớn thứ ba và nhà đầu tư lớn thứ hai của ASEAN. ASEAN đánh giá cao các hỗ trợ của EU trong chuyển đổi số, kinh tế xanh, giáo dục, bình đẳng giới và quản lý thiên tai. Đặc biệt, ASEAN hoan nghênh cam kết 10 tỷ Euro của EU thông qua Sáng kiến Cửa ngõ toàn cầu nhằm đầu tư hạ tầng tại khu vực.

Hội nghị Bộ trưởng Ngoại giao Cấp cao Đông Á (EAS) lần thứ 15

Tại Hội nghị Bộ trưởng Ngoại giao Cấp cao Đông Á (EAS) lần thứ 15, các nước khẳng định vai trò của EAS trong thúc đẩy chủ nghĩa đa phương, luật pháp quốc tế và môi trường hòa bình, hợp tác. Các Bộ trưởng cam kết ủng hộ vai trò trung tâm của ASEAN và nâng cao hiệu quả EAS trong bối cảnh kỷ niệm 20 năm thành lập.

Hội nghị ghi nhận tiến triển trong Kế hoạch Hành động EAS 2024–2028, đặc biệt về hòa bình–an ninh, phát triển bền vững, kết nối, an ninh mạng và kinh tế số. Các nước hoan nghênh ASEAN đàm phán Hiệp định Khung Kinh tế số (DEFA), thúc đẩy Mạng lưới điện ASEAN và hợp tác về an ninh lương thực, y tế, du lịch bền vững và vai trò của phụ nữ, thanh niên trong phát triển.

Phát biểu tại các Hội nghị, Phó Thủ tướng Bùi Thanh Sơn nhấn mạnh hợp tác kinh tế là động lực chính cho quan hệ ASEAN và đối tác, đặc biệt trong các ưu tiên của Tầm nhìn ASEAN 2045 như chuyển đổi xanh, chuyển đổi số, tăng trưởng bền vững, phát triển hạ tầng xanh và hỗ trợ doanh nghiệp nhỏ. Ông đề nghị EU sớm phê chuẩn Hiệp định Bảo hộ Đầu tư giữa Việt Nam và EU (EVIPA), đồng thời ủng hộ các sáng kiến hợp tác về trí tuệ nhân tạo, tài chính sáng tạo và an ninh mạng.

Tại các hội nghị, Việt Nam đã chia sẻ quan điểm về nhiều vấn đề quốc tế, khu vực như Biển Đông, Myanmar, Bán đảo Triều Tiên, đề nghị các Đối tác tiếp tục ủng hộ lập trường nguyên tắc và nỗ lực của ASEAN trong vấn đề Biển Đông, triển khai đầy đủ và hiệu quả Tuyên bố về Ứng xử của các bên ở Biển Đông (DOC) và xây dựng Bộ quy tắc ứng xử ở Biển Đông (COC) hiệu quả, thực chất, phù hợp với luật pháp quốc tế, trong đó có Công ước Liên Hợp Quốc về Luật Biển (UNCLOS) năm 1982, cùng phấn đấu xây dựng Biển Đông thành vùng biển hòa bình, hợp tác và phát triển bền vững.

PV/VOV-Bangkok