Hội nghị quân sự Trung Giã: Trang sử vẻ vang của nền ngoại giao quân sự Việt Nam

Phát biểu khai mạc hội thảo, Phó Trưởng ban Tuyên giáo Thành ủy Hà Nội Nguyễn Hoàng Sơn cho biết, cùng với Hội nghị Giơnevơ bàn về chấm dứt chiến tranh, lập lại hòa bình ở Đông Dương, tại Trung Giã (Sóc Sơn, Hà Nội) diễn ra Hội nghị bàn về các vấn đề do tình hình quân sự cụ thể tại chỗ đặt ra giữa Bộ Tổng tư lệnh Quân đội nhân dân Việt Nam và Bộ Tổng chỉ huy các lực lượng liên hiệp Pháp ở Đông Dương. Sau 23 ngày đàm phán (từ ngày 4 đến 27/7/1954), Hội nghị đã đạt được nhiều kết quả, giải quyết một cách thỏa đáng vấn đề tù binh, đồng thời định ra thể thức cần thiết để thực hiện ngừng bắn trên toàn bộ lãnh thổ Việt Nam.

Ông Sơn nhấn mạnh, Hội nghị quân sự Trung Giã là cuộc tiếp xúc chính thức đầu tiên giữa Bộ Tổng Tư lệnh Quân đội nhân dân Việt Nam và Bộ Tổng chỉ huy các lực lượng liên hiệp Pháp ở Đông Dương, góp phần để Hội nghị Giơnevơ đi đến ký kết các văn bản về chấm dứt chiến tranh, công nhận độc lập, chủ quyền, toàn vẹn lãnh thổ của Việt Nam, Lào, Campuchia.

Tổng tham mưu trưởng Văn Tiến Dũng tại Hội nghị quân sự Trung Giã, tháng 7/1954. Ảnh tư liệu

Theo PGS.TS Nguyễn Văn Nhật, Phó Chủ tịch Hội Khoa học Lịch sử Việt Nam, thành công của Hội nghị quân sự Trung Giã có ý nghĩa lịch sử to lớn. Hội nghị Giơnevơ đưa ra giải pháp toàn bộ nhằm chấm dứt chiến tranh ở Ðông Dương, còn Hội nghị quân sự Trung Giã bàn cách thực hiện ngừng bắn và chính sách đối với tù binh, kiến nghị những vấn đề liên quan đến quân sự. Đặc biệt là đã chuẩn bị tốt những điều kiện cần thiết để thực hiện ngừng bắn đúng ngày giờ như Hiệp định Giơnevơ đã quy định và tạo cơ sở thuận lợi cho hoạt động của Ủy ban Liên hợp Trung ương.

“Với kết quả đó, Đoàn Đại biểu Bộ Tổng Tư lệnh Quân đội nhân dân Việt Nam đã hoàn thành xuất sắc nhiệm vụ mà Đảng và Chủ tịch Hồ Chí Minh giao phó: “Phải vững vàng về nguyên tắc, nhưng linh hoạt về sách lược”, góp phần vào thành công của Hội nghị Giơnevơ và góp một trang đẹp vào pho sử vàng, vẻ vang của nền ngoại giao quân sự Việt Nam”, PGS.TS Nguyễn Văn Nhật nhấn mạnh.

Phát biểu tại hội thảo, Bí thư Huyện ủy Sóc Sơn Bùi Huy Cường cho biết, 70 năm qua, Hội nghị quân sự Trung Giã và hình ảnh những con người đã tham gia và tạo nên thành công của hội nghị như Đại tướng Văn Tiến Dũng, Thượng tướng Song Hào, đồng chí Lê Quang Đạo và những tên tuổi khác như các đồng chí Hồng Hà, Lê Minh Nghĩa, Lưu Văn Lợi… vẫn luôn in đậm trong ký ức, lịch sử truyền thống hào hùng của quân và dân Sóc Sơn, trong bài học về lịch sử của các thế hệ học sinh Sóc Sơn.

Năm 2002, Khu di tích cách mạng kháng chiến Trung Giã được TP xếp hạng, được xây dựng, trở thành nơi giáo dục truyền thống lịch sử cách mạng của địa phương. Hội thảo cũng là nguồn bổ sung quý về tư liệu cho việc bảo tồn, phát huy giá trị của Khu di tích cách mạng kháng chiến Trung Giã đang được Hà Nội đưa vào danh mục đầu tư, nâng cấp, giúp cho công tác giáo dục lịch sử truyền thống, cách mạng kháng chiến của huyện Sóc Sơn thêm phong phú, giá trị.

Ngoài các phát biểu nêu trên, các tham luận tại Hội thảo “70 năm Hội nghị quân sự Trung Giã - Giá trị lịch sử và bài học” đã tập trung khẳng định và làm sáng rõ một số vấn đề quan trọng của sự kiện lịch sử này. Trong đó, hội thảo nghiên cứu làm rõ bối cảnh quốc tế, trong nước, đặc biệt là tác động của Chiến thắng Điện Biên Phủ (7/5/1954) đến quá trình đàm phán và kết quả của Hội nghị Giơnevơ nói chung, Hội nghị quân sự Trung Giã nói riêng; đồng thời đánh giá, nhìn nhận khách quan, khoa học về quan điểm và hành động của các bên tham gia hội nghị.

Các tham luận tại hội thảo làm sâu sắc hơn tầm vóc to lớn, ý nghĩa thắng lợi của Hội nghị quân sự Trung Giã.

Theo Phó Bí thư Thành ủy Nguyễn Văn Phong: "70 năm đã trôi qua, Hội nghị quân sự Trung Giã đã góp phần thể hiện bản lĩnh, trí tuệ trong đối ngoại quốc phòng của Quân đội nhân dân Việt Nam. Hội nghị đã để lại những bài học kinh nghiệm quý, được TP Hà Nội vận dụng xây dựng và bảo vệ Thủ đô trong giai đoạn hiện nay".

Phát biểu kết luận hội thảo, Đại tá, Tiến sĩ Lê Thanh Bài, Phó Viện trưởng Viện Lịch sử quân sự cho biết, Ban tổ chức đã nhận được hơn 40 báo cáo, tham luận. Mỗi tham luận là một công trình nghiên cứu độc lập, đi sâu luận giải từng vấn đề, góp phần làm sáng tỏ nhiều vấn đề về lý luận và thực tiễn về Hội nghị quân sự Trung Giã. Đây là tài liệu quý để nghiên cứu, tuyên truyền, học tập và giáo dục về lịch sử có giá trị.

Tiến sĩ Lê Thanh Bài cũng đề nghị các cơ quan, đơn vị trong và ngoài Quân đội cần tiếp tục nghiên cứu, vận dụng để củng cố, phát huy giá trị lịch sử và bài học kinh nghiệm của Hội nghị Trung Giã trong thực tiễn xây dựng và bảo vệ Tổ quốc hiện nay.

Chi Linh