Hội nghị toàn quốc về đột phá phát triển khoa học, công nghệ, đổi mới sáng tạo và chuyển đổi số quốc gia

Các đại biểu dự hội nghị tại điểm cầu Ninh Bình.

Đồng chí Đoàn Minh Huấn, Ủy viên Trung ương Đảng, Bí thư Tỉnh ủy Ninh Bình dự hội nghị tại điểm cầu Trung ương. Hội nghị được kết nối từ điểm cầu Trung ương đến trên 15.300 điểm cầu các Bộ, ngành, cơ quan Trung ương, cấp tỉnh, cấp huyện, cấp xã với trên 978.000 đại biểu tham dự.

Dự và chủ trì tại điểm cầu Ninh Bình có các đồng chí: Mai Văn Tuất, Phó Bí thư Thường trực Tỉnh ủy, Chủ tịch HĐND tỉnh; Phạm Quang Ngọc, Phó Bí thư Tỉnh ủy, Chủ tịch UBND tỉnh.

Quang cảnh hội nghị tại điểm cầu Ninh Bình.

Cùng dự có các đồng chí Ủy viên Ban Thường vụ Tỉnh ủy; lãnh đạo HĐND, UBND tỉnh; Ủy viên Ban Chấp hành Đảng bộ tỉnh; lãnh đạo các sở, ban, ngành, MTTQ và các tổ chức chính trị - xã hội; các cơ quan, đơn vị của Trung ương đóng chân trên địa bàn tỉnh; các hội quần chúng cấp tỉnh; các đồng chí Ủy viên Ủy ban Kiểm tra Tỉnh ủy; các báo cáo viên Trung ương, cấp tỉnh.

Hội nghị đã nghe công bố Quyết định của Bộ Chính trị về thành lập Ban Chỉ đạo Trung ương về phát triển khoa học, công nghệ, đổi mới sáng tạo và chuyển đổi số. Theo đó, Ban Chỉ đạo Trung ương gồm 19 thành viên; đồng chí Tổng Bí thư Tô Lâm làm Trưởng Ban Chỉ đạo. Bộ Chính trị cũng đã ban hành Quy định về chức năng, nhiệm vụ, quyền hạn của Ban Chỉ đạo Trung ương.

Tiếp đó, hội nghị đã nghe lãnh đạo Ban Kinh tế Trung ương trình bày Báo cáo tóm tắt tình hình, kết quả thực hiện chủ trương, chính sách của Đảng, Nhà nước về phát triển khoa học, công nghệ, đổi mới sáng tạo và chuyển đổi số quốc gia thời gian qua; Quán triệt, triển khai tinh thần và nội dung cốt lõi của Nghị quyết số 57-NQ/TW của Bộ Chính trị về đột phá phát triển khoa học, công nghệ, đổi mới sáng tạo và chuyển đổi số quốc gia.

Theo đó, trong suốt sự nghiệp cách mạng của dân tộc ta, Đảng ta và Chủ tịch Hồ Chí Minh đã luôn quan tâm đến phát triển khoa học, công nghệ (KHCN). Kể từ khi thống nhất đất nước, đặc biệt từ khi tiến hành công cuộc đổi mới đến nay, Đảng ta ngày càng quan tâm và xác định tầm quan trọng, vai trò, vị thế hàng đầu của KHCN đối với phát triển kinh tế-xã hội gắn với đẩy nhanh tiến trình CNH, HĐH đất nước. Đảng, Nhà nước ta đã có nhiều chủ trương, chính sách đẩy mạnh ứng dụng, phát triển khoa học, công nghệ, thúc đẩy đổi mới sáng tạo và chuyển đổi số, chủ động, tích cực tham gia cuộc Cách mạng công nghiệp lần thứ tư, đạt được nhiều kết quả quan trọng. Khoa học và công nghệ thúc đã đẩy nhanh quá trình công nghiệp hóa, hiện đại hóa đất nước, ngày càng khẳng định rõ hơn vai trò động lực trong phát triển kinh tế-xã hội, góp phần nâng cao năng suất, chất lượng, hiệu quả, sức cạnh tranh của nền kinh tế…

Tuy nhiên, tốc độ và sự bứt phá về phát triển khoa học, công nghệ, đổi mới sáng tạo và chuyển đổi số quốc gia còn chậm; quy mô, tiềm lực, trình độ khoa học, công nghệ và đổi mới sáng tạo quốc gia còn khoảng cách xa so với nhóm các nước phát triển; nghiên cứu, ứng dụng khoa học, công nghệ, đổi mới sáng tạo chưa có bước đột phá, chưa làm chủ được công nghệ chiến lược, công nghệ cốt lõi…

Ngày 22/12/2024, Bộ Chính trị đã ban hành Nghị quyết 57-NQ/TW, trong đó nhấn mạnh phát triển KHCN, đổi mới sáng tạo và chuyển đổi số đang là yếu tố quyết định phát triển của các quốc gia; là điều kiện tiên quyết, thời cơ tốt nhất để nước ta phát triển giàu mạnh, hùng cường trong kỷ nguyên mới - kỷ nguyên vươn mình của dân tộc. Nghị quyết nêu 5 nhóm mục tiêu đến năm 2030, tầm nhìn đến năm 2045, từ đó xác định 7 nhóm nhiệm vụ và giải pháp, trong đó trọng tâm là: Nâng cao nhận thức, đột phá về đổi mới tư duy, xác định quyết tâm chính trị mạnh mẽ, quyết liệt lãnh đạo, chỉ đạo, tạo xung lực mới, khí thế mới trong toàn xã hội về phát triển khoa học, công nghệ, đổi mới sáng tạo và chuyển đổi số quốc gia. Khẩn trương, quyết liệt hoàn thiện thể chế. Phát triển, trọng dụng nhân lực chất lượng cao, nhân tài đáp ứng yêu cầu phát triển khoa học, công nghệ, đổi mới sáng tạo và chuyển đổi số quốc gia…

Hội nghị đã nghe Thủ tướng Chính phủ Phạm Minh Chính quán triệt nội dung, tinh thần Chương trình hành động của Chính phủ thực hiện Nghị quyết số 57-NQ/TW của Bộ Chính trị. Trong đó cho biết, bám sát nội dung của Nghị quyết số 57-NQ/TW, nhất là 5 quan điểm chỉ đạo, các mục tiêu cụ thể đến năm 2030, tầm nhìn đến năm 2045 và 7 nhóm nhiệm vụ, giải pháp chủ yếu, Chương trình hành động của Chính phủ đã đề ra 41 nhóm chỉ tiêu (gồm 35 nhóm chỉ tiêu cụ thể đến năm 2030 và 6 nhóm chỉ tiêu cụ thể đến năm 2045), 7 nhóm nhiệm vụ với 140 nhiệm vụ cụ thể.

Tại hội nghị, Chủ tịch Quốc hội Trần Thanh Mẫn đã quán triệt chủ trương, giải pháp về thể chế pháp luật để đột phá phát triển khoa học, công nghệ, đổi mới sáng tạo và chuyển đổi số quốc gia. Chủ tịch Quốc hội Trần Thanh Mẫn khẳng định: Quốc hội sẽ phối hợp lãnh đạo, chỉ đạo, tổ chức rà soát hệ thống pháp luật có liên quan; thể chế đầy đủ, kịp thời, đồng bộ theo đúng yêu cầu của Nghị quyết 57. Trong đó, Quốc hội sẽ tiếp tục đổi mới mạnh mẽ, nâng cao chất lượng, hiệu quả hoạt động, chú trọng thực hiện các nhiệm vụ, giải pháp về thể chế để thúc đẩy phát triển khoa học, công nghệ, đổi mới sáng tạo và chuyển đổi số quốc gia. Đổi mới mạnh mẽ tư duy, phương thức, quy trình thủ tục trong hoạt động xây dựng pháp luật theo hướng các luật phải ngắn gọn, rõ ràng, chỉ quy định những vấn đề thuộc thẩm quyền của Quốc hội; không luật hóa các nội dung thông tư, nghị định. Tăng cường phân cấp, phân quyền, cải cách hành chính; chuyển mạnh từ luật thiên về quản lý sang kết hợp hài hòa giữa quản lý có hiệu quả với kiến tạo phát triển, khuyến khích đổi mới sáng tạo, kiên quyết từ bỏ tư duy "không quản được thì cấm".

Phát biểu chỉ đạo tại hội nghị, Tổng Bí thư Tô Lâm đã nhấn mạnh tầm quan trọng của phát triển khoa học kỹ thuật trong sự nghiệp công nghiệp hóa và hiện đại hóa đất nước. Khoa học và công nghệ là động lực then chốt cho tăng trưởng kinh tế thần kỳ của nhiều nước. Với mục tiêu trở thành nước công nghiệp hiện đại vào năm 2030, nước phát triển công nghiệp cao vào năm 2045, phải coi khoa học công nghệ, đổi mới sáng tạo, chuyển đổi số là động lực chủ chốt, là chìa khóa vàng, là yếu tố sống còn để vượt bẫy thu nhập trung bình và nguy cơ tụt hậu. Đồng thời cũng là hiện thực hóa khát vọng hùng cường, thịnh vương của dân tộc.

Tổng Bí thư đã chỉ ra những hạn chế trong việc thực hiện các Nghị quyết trước đây về phát triển khoa học và công nghệ. Tổng Bí thư nhấn mạnh: Nghị quyết số 57 không thay thế các nghị quyết trước đây nhưng được xem là nghị quyết giải phóng tư duy khoa học, nghị quyết thực hiện các nghị quyết và nghị quyết thực hiện hành động với những mục tiêu rất cụ thể, đổi mới cách nghĩ, cách làm nhằm hiện thực hóa các chủ trương, xóa bỏ các rào cản, giải phóng năng lực, thúc đẩy đột phá trong phát triển khoa học, công nghệ, đổi mới sáng tạo và chuyển đổi số, tạo nền tảng cho phát triển mạnh mẽ đất nước ta trong thời kỳ mới.

Để Nghị quyết triển khai kịp thời, Tổng Bí thư yêu cầu các cấp, các ngành, các địa phương khẩn trương triển khai ngay các phần việc, không được chậm trễ, những chủ trương, giải pháp phải được nhanh chóng thể chế hóa, ưu tiên bố trí đủ nguồn lực để thực hiện. Trong đó, phải luôn quán triệt quan điểm: Đầu tư vào khoa học - công nghệ, đổi mới sáng tạo và chuyển đổi số là chiến lược lâu dài, chấp nhận độ trễ và rủi ro trong triển khai. Xem dữ liệu là nguồn tài nguyên mới, là "không khí và ánh sáng" của kỷ nguyên mới, là tư liệu sản xuất mới; chuyển đổi số là công cụ đổi mới phương thức sản xuất, kinh doanh, đổi mới lực lượng sản xuất. Xác định phát triển khoa học-công nghệ, đổi mới sáng tạo và chuyển đổi số là nhiệm vụ chiến lược của toàn Đảng, toàn dân và toàn quân.

Tổng Bí thư yêu cầu các cấp ủy, chính quyền cần cụ thể hóa Nghị quyết bằng các kế hoạch sát thực tiễn, lấy kết quả triển khai làm tiêu chí đánh giá thi đua, khen thưởng. Ngay trong năm 2025 này, cần phải lựa chọn và giải quyết những vấn đề rất căn cơ, tạo nền tảng cho giai đoạn 2026-2030, tạo cú hích cho năng suất lao động mới, tạo niềm tin cho xã hội.

Tổng Bí thư yêu cầu khẩn trương hoàn thiện thể chế, chính sách trong năm 2025. Trước mắt, khẩn trương sắp xếp lại bộ máy về khoa học công nghệ. Trong quý I/2025, hoàn thành việc sắp xếp lại các tổ chức khoa học công nghệ; tập trung đầu tư trọng điểm để phát triển các tổ chức nghiên cứu mạnh. Có kế hoạch cụ thể để xây dựng nguồn nhân lực chất lượng cao, nhất là nhân tài khoa học công nghệ. Triển khai các giải pháp đột phá để thu hút các tập đoàn công nghệ hàng đầu, thu hút nhân tài công nghệ là người Việt và người nước ngoài tới làm việc. Ưu tiên bố trí ngân sách cho khoa học công nghệ xứng tầm là quốc sách đột phá…

Nhấn mạnh quyết tâm thực hiện cuộc cách mạng phát triển khoa học công nghệ, đổi mới sáng tạo và chuyển đổi số, Tổng Bí thư Tô Lâm kêu gọi toàn Đảng, toàn dân, toàn quân đoàn kết, sáng tạo, thực hiện thành công các nhiệm vụ, đưa Nghị quyết 57-NQ/TW nhanh chóng vào cuộc sống, tạo ra bước đột phá, thúc đẩy phát triển kinh tế - xã hội và đảm bảo quốc phòng, an ninh; góp phần xây dựng một Việt Nam hòa bình, thống nhất, độc lập, dân chủ và giàu mạnh, như mong ước của Chủ tịch Hồ Chí Minh.

Mai Lan-Đức Lam