Hồi sinh các giống nho cổ để giúp ngành rượu vang ứng phó biến đổi khí hậu

Các nhà sản xuất rượu vang tại Tây Ban Nha đang tìm tới các giống nho cổ đã bị lãng quên để đối phó với biến đổi khí hậu. Ảnh: Getty Images

Vào những năm 1980 tại Catalonia, Tây Ban Nha, các quảng cáo tìm kiếm những giống nho hiếm được đăng tải thường xuyên ở góc các tờ báo địa phương. Tới hiện tại, ông Miguel A Torres, chủ tịch của nhà máy rượu Familia Torres, cũng đang trong hành trình tương tự nhằm tìm kiếm những giống nho đã bị lãng quên để làm rượu vang.

Theo Guardian trích dẫn người làm rượu vang thế hệ thứ 4 này, ý định ban đầu của ông chỉ là muốn khôi phục những phong tục xưa và các giống nho do tổ tiên để lại. Tuy nhiên sau đó, ông nhận ra một số giống nho cần nhiều thời gian hơn trước khi chín, đồng nghĩa với việc nó có thể giúp ích cho ngành công nghiệp rượu vang trong một thế giới đang ngày càng nóng hơn.

Ông Torres nhận định biến đổi khí hậu đang là mối đe dọa tồi tệ nhất mà lĩnh vực này từng phải đối mặt, thậm chí còn tồi tệ hơn nhiều nạn rệp ăn rễ nho phylloxera hồi thế kỷ 19 khiến số lượng lớn các vườn nho trên khắp châu Âu biến mất.

Trên thực tế, các giống nho xưa có thể là tia hy vọng cho một ngành công nghiệp vốn nhạy cảm với sự thay đổi về khí hậu. Tuy nhiên, không phải giống nho hiện đại nào cũng thích ứng được với tình trạng khí hậu biến đổi. Nhiệt độ tăng đồng nghĩa với việc nho chín nhanh hơn, buộc các nhà sản xuất rượu vang phải gấp rút thu hoạch nho với hy vọng bảo vệ được sự cân bằng mong manh giữa đường và độ chua của trái cây này trong rượu vang.

Trong khi đó, tại Tây Ban Nha – quốc gia sản xuất rượu vang hàng đầu thế giới – năm 2022 ghi nhận năm nóng nhất kể từ khi chính phủ bắt đầu lưu trữ dữ liệu. Nếu tính từ năm 2015, quốc gia này đã trải qua tới 4 năm nóng kỷ lục, ảnh hưởng tới nhiều cánh đồng nho.

Do đó, trong quá trình đối phó với biến đổi khí hậu, các nhà sản xuất rượu trên khắp Tây Ban Nha cũng như ở các quốc gia khác bắt đầu tìm về quá khứ và phục hồi các giống nho chịu nhiệt có thời gian chín muộn đã bị loại bỏ từ nhiều thập kỷ trước. Ở California, Mỹ, những người trồng nho đang sử dụng một số giống nho bao gồm mourtaou, một giống gần như đã tuyệt chủng từ miền tây nam nước Pháp, để tạo ra màu đỏ tiêu cho rượu vang.

Một số người trồng nho ở vùng Cognac của Pháp lại đang đi ngược lại truyền thống hơn một thế kỷ để thử nghiệm các loại nho chịu được khí hậu. Tại Bordeaux, Pháp, những lo ngại về cuộc khủng hoảng khí hậu gần đây đã giúp 6 giống nho mới, bao gồm cả castets - một giống kháng bệnh đang trên bờ vực biến mất, được chấp thuận.

Một công nhân thu hoạch nho tại vườn nho Torre del Veguer ở Sant Pere de Ribes, gần Barcelona, Tây Ban Nha. Ảnh: Getty Images

Đặc biệt tại Tây Ban Nha - quê hương của ngành sản xuất rượu vang trị giá 5,3 tỷ USD/năm với sản lượng vượt xa tất cả các quốc gia EU khác trong năm 2021 - nhiều dự án đang được triển khai.

Viện Công nghệ Nông nghiệp Castilla y Leon, đã tiến hành nghiên cứu trong 2 thập kỷ qua và đã giúp phục hồi hơn 10 giống nho loại nho. Danh sách này bao gồm estaladinã, một giống nho được ghi nhận lần cuối từ năm 1914, và cenicienta, một giống nho sắp tuyệt chủng trước khi được phục hồi.

Tuy nhiên theo ông José Antonio Rubio Cano, người đứng đầu bộ phận trồng nho và cây gỗ tại viện nghiên cứu này, việc sử dụng các giống bị loại bỏ chỉ là một phần trong những nỗ lực rộng lớn hơn để ngành công nghiệp rượu vang thích nghi với biển đổi khí hậu. Ông cho biết không tồn tại một giải pháp duy nhất mà cần phải có một sự kết hợp của nhiều yếu tố, ví dụ như dành sự chú ý nhiều hơn đến những cây nho, nhận thức rõ hơn về quá trình chín của trái nho và nâng cao sự hiểu biết hơn nữa về các giống nho.

Là nữ bậc thầy về rượu vang đầu tiên của Tây Ban Nha, bà Almudena Alberca, chủ vườn nho Caserío de Duenãs, đang sử dụng 8 ha đất để tiến hành trồng thử nghiệm nhiều giống nho mới đã được phục hồi bởi Viện Công nghệ Nông nghiệp Castilla y Leon. Theo bà, các giống nho mới này sẽ không làm thay đổi các tính chất làm nên đặc trưng và sự khác biệt của rượu vang ở các vùng thuộc Tây Ban Nha.

Bà nhận định các giống nho mới sẽ đóng vai trò hỗ trợ và có thể dùng để trộn vào các loại rượu vang truyền thống. Có rất nhiều khả năng tồn tại phía trước và dần dần ngành công nghiệp rượu vang Tây Ban Nha sẽ xác định được mình cần chọn con đường nào.

Ngân Hà