Hồi sinh vùng 'đất chết'

Nghỉ làm quặng về làm “người yêu của rừng”

Từng có thời gian dài làm việc trong một doanh nghiệp hoạt động trong lĩnh vực khai thác mỏ hơn ai hết ông Đỗ Văn Lý ở thôn Khuôn Phầy, xã Kháng Nhật hiểu được rằng hậu quả sau khai thác khoáng sản sẽ ảnh hưởng đến thiên nhiên như thế nào. Đó là những vùng đất bị đào xới loang lổ, nguy cơ trở thành “đất chết” và nếu không được “hoàn thổ” thì hậu quả sẽ ảnh hưởng đến bao đời sau.

Chính vì thế sau khi nghỉ việc lái xe công trường khai thác quặng, ông Lý đã quyết định làm một điều gì đó thật ý nghĩa với môi trường sống quanh mình và ông lựa chọn phủ xanh những vạt rừng của quê hương. Ông tích cực khai hoang, cải tạo những mảnh đất trống, đồi trọc để ươm những “mầm xanh hy vọng”.

Ông Lý kể lại, gia đình ông bắt đầu trồng rừng từ những năm 90, 91 khi ấy còn khá mới mẻ ở địa phương không ai nghĩ trồng rừng có thể làm giàu được. Công cuộc “trồng cây gây rừng” ban đầu cũng rất vất vả đòi hỏi sự cần cù, chịu khó lao động không ngại khó không ngại khổ, trồng rừng không cho thu hoạch ngay nhưng ông coi đó như là “của để dành” cho mai sau. Bằng chứng là qua mấy đợt bán rừng gia đình ông đã thu về cả vài trăm triệu đồng, cuộc sống khá lên đó.

Ông Đỗ Văn Lý chăm sóc rừng của gia đình mình.

Cách đồi nhà ông Lý không xa là khoảnh rừng trồng gỗ keo, gỗ bồ đề của gia đình ông Nguyễn Xuân Trường. Nhờ phát triển nghề trồng rừng mà gia đình ông Trường đã nuôi được 2 người con đi học đại học giờ đã có công ăn việc làm ổn định. Bên trong ngôi nhà xây khang trang trị giá trên 700 triệu đồng, ông Trường phấn khởi nói: “Nhờ rừng cả đấy, ngày xưa rừng che bộ đội rừng vây quân thù thì nay nhờ trồng rừng đã giúp làm giàu cho mỗi gia đình.

Trồng rừng có nhiều lợi ích lắm vừa giúp cải tạo đất trống đồi trọc, giữ nước, chống xói mòn, lũ lụt, nơi nào có nhiều rừng không khí mát mẻ lắm... So với các loại cây ngắn ngày thì trồng rừng vẫn mang lại giá trị cao và bền vững hơn, khai thác đợt này xong ta lại trồng ngay rừng mới, “không cho đất nghỉ, không ngừng tay ta”.

Nhận thấy phát triển kinh tế rừng là một trong những hướng đi phù hợp nên trong thời gian qua, cấp ủy, chính quyền xã Kháng Nhật đã triển khai nhiều giải pháp nhằm khuyến khích người dân phát triển mạnh diện tích rừng trồng. Từ đó giúp những cánh rừng được mở rộng khắp các thôn trong xã, Kháng Nhật trở thành địa phương có nhiều diện tích rừng trồng tốp đầu huyện Sơn Dương, nhiều nông dân bứt phá vươn lên thoát nghèo, làm giàu từ nghề trồng rừng.

Nhà nhà làm giàu từ trồng rừng

Không chỉ có gia đình ông Lý, ông Trường mà trong xã Kháng Nhật còn có rất nhiều những gia đình làm giàu từ rừng, có thu nhập hàng trăm triệu mỗi năm. Tiêu biểu như gia đình ông Nguyễn Phúc Thịnh ở thôn Bờ Hồ, Trương Văn Lìn ở thôn Gốc Mít, Lê Thị Lan ở thôn Khuôn Phầy, Trần Văn Bắc ở thôn Lẹm…

Gia đình ông Trần Văn Bắc hiện nay có trên 17 ha rừng keo, mỡ và bồ đề. Nhìn những khoảng rừng xanh ngắt không ai nghĩ trước đây là những đồi đất đá loang lổ sau khai thác quặng. Gia đình ông đã phải mất nhiều năm trời cải tạo để có thể trồng được cây, trả lại sự màu mỡ cho đất. Khoảng mấy chục năm trước, khi được tiếp quản những vạt đồi chẳng khác gì một “bình địa” với những hố sâu, đất đá bị đào bới.

Lãnh đạo xã Kháng Nhật và thôn Khuôn Phầy trao đổi với người dân về phát triển nghề trồng rừng.

Gia đình ông Bắc phải thuê máy móc về cậy từng hòn đá rồi đào hố chôn xuống, lấy đất màu, đất vụn cho lên mặt để trồng cây. Ông Bắc cho biết, khi ấy tính ra tiền cải tạo đất mất khoảng 40 triệu đồng mỗi ha còn đi mua đất đồi đẹp trồng cây được ngay chỉ có 30 triệu nhưng mình chót theo lao rồi nên phải đánh liều đi vay ngân hàng quyết tâm làm đến nơi đến chốn. Nhờ cải tạo đất, chăm sóc cây tốt nên gia đình tôi cũng đã thu hoạch được 2, 3 đợt, tính trung bình khi thu hoạch cũng mang lại thu nhập từ 80 đến 100 triệu đồng từ mỗi ha rừng trồng.

Cũng theo ông Bắc thì phát triển nghề trồng rừng đòi hỏi nhiều công sức nhưng bù lại rừng không phụ công của nhà nông, tính ra khoảng thời gian chờ rừng có thu hoạch, mọi người vẫn tranh thủ đi làm những việc khác, đi lao động ở những khu, cụm công nghiệp để tăng thu nhập cho gia đình. Khi rừng đến tuổi thu hoạch sẽ đem về một khoản tiền lớn, việc thoát nghèo, làm giàu từ rừng không khó.

Thực hiện Nghị quyết số 36-NQ/TU của Ban Chấp hành Đảng bộ tỉnh (khóa XVII) về phát triển lâm nghiệp bền vững tỉnh Tuyên Quang giai đoạn 2021 - 2030, Đảng ủy xã Kháng Nhật đã ban hành chương trình, kế hoạch triển khai thực hiện cụ thể, trong đó xác định trồng rừng, phát triển kinh tế rừng là một thế mạnh của địa phương giúp nâng cao thu nhập cho người dân trên địa bàn. Xã cũng đã triển khai đầy đủ các chính sách hỗ trợ của Trung ương, của tỉnh đối với người trồng rừng như: tập huấn kỹ thuật trồng, chăm sóc rừng, hỗ trợ nguồn vốn vay ưu đãi phát triển nghề trồng cây lâm nghiệp, hỗ trợ giống cây lâm nghiệp chất lượng cao theo Nghị quyết số 03 năm 2017 của HĐND tỉnh…

Việc hỗ trợ cây giống chất lượng cao đã giúp người dân có được nguồn cây giống chất lượng giúp cây rừng phát triển ổn định, giảm nguy cơ rừng trồng bị chết do mua phải nguồn cây giống không đảm bảo trôi nổi ngoài thị trường. Đồng chí Trần Đình Hoàn, Bí thư Chi bộ, Trưởng thôn Khuôn Phầy cho biết, chính sách hỗ trợ cây giống cho người dân là hết sức thiết thực. Người dân mong muốn chính sách này tiếp tục được triển khai thực hiện và mở rộng hơn các đối tượng được hưởng lợi để người dân được tăng cường nguồn lực, tạo động lực thúc đẩy nghề trồng rừng trên địa bàn ngày càng phát triển hơn. Thực tế cho thấy, nhờ phát triển nghề trồng rừng mà tỷ lệ hộ nghèo trong thôn giảm trung bình từ 6 đến 7% mỗi năm.

Hiện nay toàn xã Kháng Nhật có 994 hộ thì có đến hơn 90% số hộ dân duy trì, phát triển nghề trồng rừng, nhà ít cũng vài ha, nhà nhiều trên 20 ha, mỗi năm xã trồng cây mới từ 65 đến 75 ha, tổng diện tích đất rừng sản xuất là hơn 2.100 ha, tỷ lệ che phủ rừng đạt trên 75%.

Nhờ phát triển nghề trồng rừng kết hợp với chăn nuôi sản xuất, xây dựng các mô hình kinh tế tổng hợp, chất lượng cuộc sống của người dân trên địa bàn ngày càng được nâng lên, tỷ lệ hộ nghèo giảm đáng kể, có thời kỳ tỷ lệ hộ nghèo giảm xuống dưới 3%. Theo chuẩn nghèo mới áp dụng giai đoạn 2021 - 2025 tỷ lệ hộ nghèo toàn xã tăng lên trên 26% do vậy với nhiều giải pháp trọng tâm đã triển khai, xã phấn đấu đưa tỷ lệ hộ nghèo xuống còn 11,53% vào cuối năm nay và giảm tỷ lệ hộ nghèo xuống dưới 6% vào năm 2025.

Đồng chí Kiều Đức Minh, Phó Chủ tịch UBND xã Kháng Nhật cho biết, hiện nay xã đang tiếp tục tăng cường các giải pháp nhằm đẩy nhanh tốc độ phát triển kinh tế, nâng cao đời sống cho nhân dân. Với sự đoàn kết, đồng lòng của Đảng bộ, chính quyền và nhân dân các dân tộc trong xã, đặc biệt là triển khai hiệu quả, sáng tạo các nhiệm vụ, mục tiêu gắn với thực tiễn của địa phương, trong đó có phát triển lâm nghiệp bền vững đã và đang tiếp tục được triển khai thực hiện hiệu quả. Từ đó đã góp phần nâng cao thu nhập của người dân, xây dựng xã Kháng Nhật ngày càng phát triển hơn nữa, phấn đấu về đích nông thôn mới vào cuối năm nay.

Phóng sự: Huy Hoàng