Hội thảo khoa học cấp quốc gia 'Hoàn thiện cấu trúc hệ thống pháp luật Việt Nam đáp ứng yêu cầu phát triển đất nước trong kỷ nguyên mới'

Ủy viên Bộ Chính trị, Bí thư Trung ương Đảng, Trưởng Ban Nội chính Trung ương Phan Đình Trạc và các Ủy viên Trung ương Đảng: Phó Chủ tịch Quốc hội Nguyễn Khắc Định, Phó Thủ tướng Chính phủ Lê Thành Long, Chủ nhiệm Ủy ban Pháp luật và Tư pháp Hoàng Thanh Tùng, Bộ trưởng Bộ Tư pháp Nguyễn Hải Ninh đồng chủ trì hội thảo.

Quang cảnh Hội thảo khoa học cấp quốc gia về "Hoàn thiện cấu trúc hệ thống pháp luật Việt Nam đáp ứng yêu cầu phát triển đất nước trong kỷ nguyên mới". Ảnh: VGP/Đức Tuân

Tham dự hội thảo có đại diện lãnh đạo các ban, bộ, ngành Trung ương, lãnh đạo và đại diện một số tỉnh, thành phố trực thuộc Trung ương; các chuyên gia, nhà khoa học, các nhà quản lý và hoạt động thực tiễn.

Hội thảo được tổ chức nhằm giúp Bộ Tư pháp, Ủy ban Pháp luật và Tư pháp cùng các cơ quan liên quan triển khai thực hiện nhiệm vụ nghiên cứu xây dựng Đề án Hoàn thiện cấu trúc hệ thống pháp luật Việt Nam, đáp ứng yêu cầu phát triển đất nước trong kỷ nguyên mới được Ban Chỉ đạo Trung ương về hoàn thiện thể chế pháp luật giao cho Đảng ủy Bộ Tư pháp chuẩn bị và Đề án Định hướng lập pháp của nhiệm kỳ Quốc hội Khóa XVI, 2026 - 2031 được Bộ Chính trị giao cho Đảng ủy Quốc hội chuẩn bị, Đảng ủy Ủy ban Pháp luật và Tư pháp là cơ quan tham mưu thực hiện.

Phát biểu tại hội thảo, Trưởng Ban Nội chính Trung ương Phan Đình Trạc xác định 4 nội dung quan trọng cần tập trung hoàn thiện cấu trúc hệ thống pháp luật. Một là, phải chuyển từ tư duy pháp luật quản lý sang pháp luật kiến tạo. Pháp luật không chỉ đặt trọng tâm vào việc kiểm soát rủi ro mà cần dẫn dắt, tạo cơ hội, khuyến khích đổi mới sáng tạo nhưng vẫn đảm bảo trật tự, kỷ cương. Hai là, cần tập trung rà soát, hệ thống hóa, cắt giảm tầng nấc trung gian, xóa bỏ tình trạng chồng chéo, mâu thuẫn giữa các quy định, hướng tới hệ thống pháp luật tinh gọn, thống nhất, minh bạch và dễ thực thi. Ba là, đổi mới toàn diện quy trình xây dựng pháp luật theo hướng khoa học, minh bạch, ngăn chặn tình trạng lợi ích nhóm, lợi ích cục bộ trong xây dựng chính sách. Bốn là, đổi mới mạnh mẽ công tác thi hành pháp luật, gắn kết chặt chẽ giữa xây dựng pháp luật và thi hành pháp luật, đặt mục tiêu thiết lập vòng đời pháp luật hoàn chỉnh từ lập pháp, hành pháp, tư pháp đến giám sát, phản hồi và sửa đổi bổ sung.

Trưởng Ban Nội chính Trung ương Phan Đình Trạc phát biểu tại hội thảo

Trưởng Ban Nội chính Trung ương gợi mở một số định hướng hoàn thiện cấu trúc hệ thống pháp luật Việt Nam. Theo đó, xây dựng cấu trúc hệ thống pháp luật phải đảm bảo bao quát đầy đủ, cân đối, hài hòa một cách hợp lý giữa các lĩnh vực; tăng cường ban hành các văn bản quy phạm pháp luật, nhất là văn bản luật để thể hiện rõ nét hơn vai trò kiến tạo phát triển của nhà nước pháp quyền xã hội chủ nghĩa Việt Nam trong kỷ nguyên mới, bên cạnh việc thực hiện vai trò quản lý hiện nay.

Trưởng Ban Nội chính Trung ương cũng chỉ rõ, cần tiếp tục nghiên cứu giảm bớt tầng nấc của hệ thống văn bản quy phạm pháp luật, thu hẹp loại văn bản quy phạm pháp luật mà một cơ quan có thẩm quyền có thể ban hành theo hướng mỗi cơ quan chỉ quy định một hình thức văn bản quy phạm pháp luật. Tiếp tục quan tâm hoàn thiện kỹ thuật lập pháp và hiện đại hóa hạ tầng, ứng dụng các công nghệ tiên tiến trong công tác xây dựng pháp luật. Cùng với đó, tiến hành một đợt tổng rà soát văn bản quy phạm pháp luật để xử lý những vấn đề chồng chéo, mâu thuẫn, bất cập của hệ thống pháp luật hiện nay…

Tại hội thảo, các chuyên gia, các nhà khoa học đầu ngành, đại diện các cơ quan tham dự hội thảo đã đóng góp nhiều ý kiến sâu sắc, trí tuệ, trách nhiệm cao. Các ý kiến bám sát quan điểm, mục tiêu, định hướng, giải pháp tiếp tục đẩy mạnh đổi mới, xây dựng phát triển và bảo vệ đất nước và bảo vệ Tổ quốc trong giai đoạn mới được đề ra tại dự thảo Văn kiện Đại hội XIV và những ý kiến chỉ đạo rất sâu sắc với tầm nhìn chiến lược dài hạn của Bộ Chính trị, Ban Bí thư, của đồng chí Tổng Bí thư và Ban Chỉ đạo Trung ương về hoàn thiện thể chế pháp luật.

Các ý kiến tại hội thảo, cùng tham luận trong kỷ yếu hội thảo được chọn lọc kỹ lưỡng, góp phần làm sáng tỏ những ưu điểm của cấu trúc hiện hành của hệ thống pháp luật Việt Nam với tư cách là thành quả của quá trình nỗ lực không biết mệt mỏi của Quốc hội, Chính phủ, các ban, bộ, ngành Trung ương, các địa phương với sự đóng góp lớn lao của nhiều thế hệ cán bộ trong lĩnh vực pháp luật trong suốt 80 năm qua dưới sự lãnh đạo của Đảng.

Bên cạnh đó, các báo cáo tham luận cũng chỉ ra những hạn chế, bất cập, những vấn đề đặt ra cần nghiên cứu xử lý, những kinh nghiệm hay của quốc tế và nhiều kiến nghị đề xuất hoàn thiện cấu trúc hệ thống pháp luật Việt Nam, đáp ứng yêu cầu phát triển đất nước trong kỷ nguyên mới.

Phó Chủ tịch Quốc hội Nguyễn Khắc Định phát biểu bế mạc hội thảo

Phát biểu bế mạc hội thảo, Phó Chủ tịch Quốc hội Nguyễn Khắc Định nhấn mạnh, Đề án Hoàn thiện cấu trúc hệ thống pháp luật Việt Nam, đáp ứng yêu cầu phát triển đất nước trong kỷ nguyên mới và Đề án Định hướng lập pháp của nhiệm kỳ Quốc hội Khóa XVI (2026 - 2031) là hai đề án rất lớn, rất quan trọng và có mối quan hệ chặt chẽ với nhau. Trong đó, kết quả của Đề án Hoàn thiện cấu trúc hệ thống pháp luật chính là bản thiết kế, là tư tưởng lý luận dẫn dắt, mở đường cho việc xây dựng, hoàn thiện hệ thống pháp luật với tầm nhìn dài hạn, vừa quản lý, vừa thúc đẩy, kiến tạo sự phát triển đất nước trong kỷ nguyên mới. Trên cơ sở quy hoạch tổng thể đó và từ yêu cầu phát triển đất nước, thì Đề án Định hướng lập pháp của nhiệm kỳ Quốc hội Khóa XVI xác định danh mục các luật mà Quốc hội phải xem xét thông qua mới hoặc sửa đổi, bổ sung trong cả nhiệm kỳ.

Các đại biểu tham dự hội thảo

Phó Chủ tịch Quốc hội trân trọng cảm ơn và đánh giá cao các tham luận, ý kiến phát biểu của các đại biểu; đồng thời nêu rõ, đây là nguồn tư liệu rất quý báu cả về lý luận và thực tiễn để Bộ Tư pháp cùng với Ủy ban Pháp luật và Tư pháp và các cơ quan liên quan tiếp tục nghiên cứu, chắt lọc, tiếp thu và sử dụng trong quá trình xây dựng và hoàn thiện các Đề án.

Ngay sau hội thảo này, Phó Chủ tịch Quốc hội chỉ rõ, có rất nhiều việc phải làm để xây dựng các đề án thành công, bảo đảm yêu cầu chất lượng, đúng tiến độ, đáp ứng yêu cầu rất cao của cơ quan có thẩm quyền của Đảng đã giao. Phó Chủ tịch Quốc hội đề nghị các cơ quan được phân công chủ trì phối hợp chặt chẽ, tiếp thu tối đa các ý kiến để tiếp tục hoàn thiện các đề án.

Hà An