Hôm nay (27/11), Quốc hội thảo luận ở hội trường về 3 dự án Luật

Toàn cảnh phiên thảo luận của Quốc hội chiều 24/11. (Nguồn: Quốc hội)

* Buổi sáng: Quốc hội thảo luận ở hội trường về 2 dự án Luật: Luật Đầu tư (sửa đổi); Luật Tiết kiệm, chống lãng phí.

Buổi chiều: Quốc hội thảo luận ở hội trường về dự án Luật Trí tuệ nhân tạo.

* Trước đó, chiều 26/11, dưới sự điều hành của Phó Chủ tịch Quốc hội, Thượng tướng Trần Quang Phương, Quốc hội thảo luận ở hội trường về dự án Luật sửa đổi, bổ sung một số điều của Luật Điều ước quốc tế. Một trong những nội dung nhận được sự quan tâm của các đại biểu Quốc hội (ĐBQH) là hồ sơ đề nghị thẩm định điều ước quốc tế.

Đóng góp ý kiến về nội dung trên, đại biểu Nguyễn Tâm Hùng (TP. Hồ Chí Minh) tán thành cao với sự cần thiết ban hành dự án Luật sửa đổi, bổ sung một số điều của Luật Điều ước quốc tế đáp ứng yêu cầu hội nhập quốc tế sâu rộng, nâng cao hiệu lực pháp lý và bổ sung tính linh hoạt trong đàm phán, ký kết, phê chuẩn, phê duyệt và gia nhập điều ước quốc tế.

Dự thảo Luật lần này làm rõ hơn thẩm quyền, rút ngắn trình tự, thủ tục nhưng vẫn bảo đảm chặt chẽ, công khai và minh bạch.

Đối với hồ sơ đề nghị thẩm định điều ước quốc tế được quy định tại Điều 21, dự thảo Luật yêu cầu gửi hồ sơ bằng bảng điện tử và một bản giấy.

Với quy định này, đại biểu đề nghị Ban soạn thảo nghiên cứu, xem xét chuyển sang hình thức điện tử 100% đối với các cơ quan Trung ương cho phù hợp với cải cách thủ tục hành chính. Đồng thời bổ sung chuẩn định dạng và kho lưu trữ để tránh tình trạng mỗi cơ quan gửi mỗi một mẫu khác nhau gây tốn thời gian phải tiến hành xử lý.

Về sửa đổi, bổ sung và gia hạn điều ước quốc tế tại Điều 54, đại biểu Nguyễn Tâm Hùng cho rằng, quy định này khá toàn diện và chặt chẽ, song đề nghị Ban soạn thảo xem xét, bổ sung tiêu chí đánh giá tác động đối với ngân sách quốc phòng, an ninh và chuyển đổi số khi triển khai nhằm bảo đảm điều ước quốc tế được sửa đổi, bổ sung dựa trên đánh giá toàn diện về năng lực thực thi trong nước.

Liên quan đến nội dung trên, đại biểu Thạch Phước Bình (Vĩnh Long) nhấn mạnh, dự thảo Luật lần này đã tiếp cận đúng yêu cầu thực tiễn khi tập trung tinh giản thủ tục, rút ngắn thời hạn xử lý và mở rộng cơ chế linh hoạt trong đàm phán, ký kết và thực hiện điều ước quốc tế.

Việc giảm thời gian cho ý kiến, kiểm tra và thẩm định xuống còn 10 ngày, hoặc 5 ngày theo thủ tục rút gọn, là một bước tiến lớn, giúp nâng cao tính chủ động và đáp ứng kịp thời các yêu cầu về đối ngoại trong bối cảnh hội nhập sâu rộng và cạnh tranh chiến lược phức tạp.

Tuy nhiên, để quy định khả thi khi thực thi, đại biểu Thạch Phước Bình đề nghị cần xem xét có cơ chế xác nhận hồ sơ đầy đủ ngay khi tiếp nhận, tránh tình trạng mỗi cơ quan hiểu khác nhau về “hồ sơ hợp lệ” dẫn tới kéo dài thời gian xử lý.

Đồng thời, đối với những điều ước đa ngành, tác động sâu rộng như các hiệp định thương mại, đầu tư, tài chính, quốc phòng mà thời hạn 10 ngày có thể chưa đáp ứng được yêu cầu thẩm định. Vì vậy, nên cân nhắc cơ chế gia hạn có điều kiện, cùng với quy định rõ hậu quả pháp lý khi cơ quan không trả lời đúng hạn để bảo đảm tính nghiêm minh và hiệu quả thực thi.

Về hồ sơ kiểm tra, thẩm định điều ước quốc tế, đại biểu Thạch Phước Bình cho rằng, dự thảo Luật đã chuẩn hóa hồ sơ, giúp giảm trùng lặp giữa Bộ Ngoại giao và Bộ Tư pháp.

Tuy nhiên, đối với những điều ước nhỏ, thuần kỹ thuật, hồ sơ theo quy định vẫn còn nặng, đại biểu đề nghị nghiên cứu quy định bộ hồ sơ tối giản cho các điều ước không phát sinh nghĩa vụ mới về pháp lý và tài chính, tạo thuận lợi cho các bộ ngành khi triển khai. Đồng thời, phần đánh giá tác động cần được hướng dẫn cụ thể hơn. vì hiện nay nhiều hồ sơ đánh giá còn mang tính hình thức, thiếu định lượng.

Cơ quan soạn thảo nên ban hành mẫu đánh giá tác động điều ước quốc tế, bao gồm phân tích pháp lý, tác động kinh tế, xã hội, ngân sách và các rủi ro tiềm ẩn, nhằm nâng cao chất lượng thẩm định và quyết định.

Thay mặt cơ quan chủ trì soạn thảo, Bộ trưởng Bộ Ngoại giao Lê Hoài Trung bày tỏ cảm ơn sự quan tâm của các ĐBQH đã có nhiều đóng góp ý kiến sâu sắc để hoàn thiện dự án Luật sửa đổi, bổ sung một số điều của Luật điều ước quốc tế và dự thảo Nghị quyết của Quốc hội về một số cơ chế, chính sách đặc thù nhằm nâng cao hiệu quả công tác hội nhập quốc tế khi thảo luận tại tổ và hội trường.

Bộ trưởng Bộ Ngoại giao Lê Hoài Trung khẳng định, Bộ Ngoại giao cũng đã nghiêm túc tiếp thu và có hai Báo cáo số 8417 và 8467 về dự kiến tiếp thu, giải trình bước đầu các ý kiến thảo luận tại Tổ về hai dự án và đã gửi đến các ĐBQH.

Đồng thời, theo yêu cầu của các ĐBQH, Bộ Ngoại giao cũng gửi kèm theo tài liệu tham khảo về những nội dung trọng tâm, cốt lõi của Nghị quyết 59 ngày 24/1/2025 của Bộ Chính trị về hội nhập quốc tế trong tình hình mới và chương trình hành động thực hiện Nghị quyết do Chính phủ ban hành.

Bộ trưởng Bộ Ngoại giao Lê Hoài Trung cũng nhấn mạnh, tư tưởng chính xuyên suốt của dự án Luật sửa đổi, bổ sung một số điều của Luật điều ước quốc tế lần này là đơn giản hóa trình tự, thủ tục ký kết và thực hiện; còn các điều kiện, nội dung về cơ bản không có thay đổi.

Đến nay, Đảng ủy Bộ Ngoại giao được giao nhiệm vụ trình Ban Bí thư xem xét để ban hành văn bản chỉ đạo về tăng cường sự lãnh đạo của Đảng đối với công tác ký kết và thực hiện các cam kết quốc tế, trong đó có điều quốc tế.

Gia Thành