Hơn 80% quốc gia chưa nộp mục tiêu khí thải mới trước thềm COP30
Theo Ban Thư ký Công ước khung của Liên hợp quốc về Biến đổi Khí hậu, chỉ có 28 trên tổng số 195 quốc gia và vùng lãnh thổ tham gia Thỏa thuận Paris đã nộp mục tiêu giảm phát thải đến năm 2035, trong khi hơn 80% chưa thực hiện nghĩa vụ này, bao gồm cả những nước phát thải hàng đầu như Trung Quốc, Ấn Độ và Liên minh châu Âu (EU).
Phiên đối thoại chiến lược với Chủ tịch Hội nghị lần thứ 30 của các bên tham gia Công ước Khung của Liên hợp quốc về biến đổi khí hậu (COP30 UNFCCC) tại Malaysia ngày 4/9/2025. Ảnh: TTXVN.
Theo Nikkei Asia ngày 12/9, mặc dù chỉ còn chưa đầy hai tháng nữa sẽ diễn ra Hội nghị Thượng đỉnh về biến đổi khí hậu COP30 tại Brazil, tiến trình chuẩn bị cho vòng cam kết mới vẫn đang gặp nhiều trì hoãn. Theo quy định, cứ mỗi 5 năm, các bên tham gia Thỏa thuận Paris phải trình lên Liên hợp quốc bản đóng góp do quốc gia tự quyết định (NDC), nêu rõ mục tiêu giảm phát thải khí nhà kính. Hạn chót cho mục tiêu đến năm 2035 là tháng 2/2025, 9 tháng trước kỳ họp COP30.
Tuy nhiên, tính đến ngày 11/9, mới chỉ có 28 thành viên nộp NDC đúng hạn, trong đó có Nhật Bản, Anh, Canada và Brazil. Con số này đồng nghĩa hơn 80% các bên vẫn chưa hoàn thành nghĩa vụ, bao gồm những quốc gia và khu vực phát thải lớn nhất thế giới.
Liên minh châu Âu hồi tháng 7 đã đặt mục tiêu cắt giảm 90% khí thải so với mức năm 1990 vào năm 2040 và đạt trạng thái trung hòa khí hậu vào năm 2050. Tuy nhiên, việc hiện thực hóa mục tiêu này đòi hỏi sửa đổi khung pháp lý và thương lượng giữa các quốc gia thành viên, một quá trình hứa hẹn nhiều phức tạp do lo ngại tác động đến sức cạnh tranh công nghiệp.
Trung Quốc, nước phát thải lớn nhất, cùng với EU từng ra tuyên bố chung sẽ công bố mục tiêu mới trước COP30. Song Bắc Kinh đến nay chưa đưa ra cam kết cụ thể, trong khi các mục tiêu hiện tại của Trung Quốc vẫn là đạt đỉnh phát thải CO₂ vào năm 2030 và trung hòa carbon vào năm 2060. Ấn Độ cũng chưa nộp bản cập nhật NDC, khiến tiến trình toàn cầu bị chậm lại đáng kể.
Ở chiều ngược lại, Nhật Bản là một trong số ít quốc gia nộp NDC đúng hạn, đặt mục tiêu giảm 60% phát thải vào năm 2035 và 73% vào năm 2040 so với mức năm 2013. Brazil, nước chủ nhà COP30, cũng đã hoàn thành nghĩa vụ và đang thúc đẩy các bên khác sớm nộp bản kế hoạch mới.
Tại Mỹ, tình hình trở nên phức tạp hơn khi Tổng thống Donald Trump trong ngày nhậm chức đã tuyên bố rút khỏi Thỏa thuận Paris, đảo ngược chính sách của chính quyền tiền nhiệm. Bản NDC do chính quyền cựu Tổng thống Joe Biden đệ trình vẫn được coi là cam kết chính thức của Mỹ, nhưng trên thực tế khó có khả năng được triển khai.
Liên hợp quốc đang lên kế hoạch tổ chức một hội nghị cấp cao vào ngày 24/9 bên lề Đại hội đồng. Trước tình hình nhiều nước chậm trễ, Chủ tịch COP30, ông Andre Correa do Lago, nhấn mạnh sự kiện này sẽ là thời điểm then chốt để các quốc gia bổ sung hoặc hoàn tất NDC cho giai đoạn 2035. Ông đồng thời cảnh báo thế giới vẫn đang lệch khỏi quỹ đạo để đạt các mục tiêu của Thỏa thuận Paris, do đó cần tăng tốc nỗ lực gấp nhiều lần mới có thể hạn chế mức tăng nhiệt độ toàn cầu ở 1,5°C so với thời kỳ tiền công nghiệp.
Hội nghị COP30 sẽ diễn ra tại Brazil vào tháng 11, được kỳ vọng đưa ra các bước đi mạnh mẽ hơn nhằm đạt mục tiêu dài hạn của Thỏa thuận Paris. Nhưng với tình trạng chậm trễ hiện tại, dư luận quốc tế lo ngại hội nghị sẽ tập trung nhiều vào thúc giục các bên hoàn thành nghĩa vụ hơn là bàn thảo sâu về các giải pháp cụ thể.
