Hơn một tỷ người trên thế giới bị béo phì

Một người phụ nữ bị thừa cân ngồi ở Quảng trường Thời đại ở New York, ngày 8/5/2012. Nguồn: Reuters.

Theo ước tính cập nhật của Tổ chức Y tế Thế giới (WHO) và một nhóm các nhà nghiên cứu quốc tế, hơn một tỷ người trên toàn cầu hiện được coi là béo phì, một tình trạng liên quan đến nguy cơ gia tăng mắc nhiều vấn đề sức khỏe nghiêm trọng.

Bệnh béo phì nghiêm trọng đến mức phổ biến hơn tình trạng thiếu cân ở hầu hết các quốc gia, trong đó có nhiều quốc gia có thu nhập thấp và trung bình trước đây phải vật lộn với tình trạng thiếu dinh dưỡng.

Ông Majid Ezzati, tác giả cấp cao của bài báo được đăng trên Tạp chí The Lancet hôm 29/2 và là giáo sư tại Imperial College London, cho biết: “Một số lượng đáng kinh ngạc những người đang sống chung với bệnh béo phì”.

Những phát hiện này, được coi là một trong những ước tính độc lập có căn cứ nhất, dựa trên dữ liệu từ hơn 220 triệu người ở hơn 190 quốc gia.

Ông Ezzati cho biết thêm, trong khi tỷ lệ béo phì đang ổn định ở nhiều quốc gia giàu có, thì ở những nơi khác chúng lại đang tăng nhanh. Và mặc dù tình trạng thiếu cân đang trở nên ít phổ biến hơn trên toàn cầu, nhưng ở nhiều quốc gia, đây vẫn là một vấn đề quan trọng, khiến ngày càng nhiều quốc gia phải đối mặt với cái gọi là “gánh nặng kép” về suy dinh dưỡng.

Bài báo cho biết, tỷ lệ béo phì ở người lớn đã tăng hơn gấp đôi từ năm 1990 đến năm 2022 và tăng hơn gấp 4 lần ở trẻ em và thanh thiếu niên trong độ tuổi 5-19. Trong cùng thời gian, tỷ lệ bé gái, bé trai và người trưởng thành được coi là thiếu cân lần lượt giảm 1/5, 1/3 và 1/2.

Ông Ezzati gọi sự gia tăng tỷ lệ béo phì ở trẻ em là “rất đáng lo ngại”, phản ánh một quỹ đạo đã thấy ở người lớn kể từ trước năm 1990. Song song với đó, hàng trăm triệu người vẫn không đủ ăn.

Thiếu cân nghiêm trọng có thể rất bất lợi cho sự phát triển của trẻ em và ở mức nghiêm trọng nhất, tình trạng này có thể khiến mọi người chết đói. Những người béo phì cũng có nguy cơ tử vong sớm và tàn tật do có liên quan đến sự khởi phát sớm của bệnh tiểu đường, bệnh tim và thận cũng như một loạt các tình trạng sức khỏe nghiêm trọng khác.

Tờ báo cho biết, sự gia tăng gánh nặng kép là rất lớn ở một số quốc gia có thu nhập thấp và trung bình, bao gồm cả các khu vực thuộc vùng Caribe và Trung Đông. Ở những nước này, tỷ lệ béo phì hiện cao hơn nhiều nước có thu nhập cao, đặc biệt là ở châu Âu. Ở một số nước châu Âu như Tây Ban Nha, có nhiều dấu hiệu cho thấy tỷ lệ béo phì có thể bắt đầu giảm.

Đây là bản cập nhật đầu tiên của nhóm kể từ năm 2017 và được biên soạn bởi hơn 1.500 nhà khoa học trong Nhóm Hợp tác về yếu tố rủi ro bệnh không truyền nhiễm. Vào thời điểm đó, ước tính có khoảng 774 triệu người trên 5 tuổi đang sống chung với bệnh béo phì, tỷ lệ tương tự như số liệu mới.

Tuy nhiên, nghiên cứu này có một số hạn chế như: thiếu dữ liệu sau đại dịch Covid-19 và việc sử dụng chỉ số khối cơ thể (BMI) để xác định béo phì, được các nhà nghiên cứu mô tả là một thước đo “không hoàn hảo”.

Tổng Giám đốc WHO, Tiến sĩ Tedros Adhanom Ghebreyesus cho biết, việc thực hiện các biện pháp như đánh thuế đối với các sản phẩm có hàm lượng đường cao và thúc đẩy bữa ăn lành mạnh ở trường học là cần thiết để giúp giải quyết tỷ lệ béo phì.

“Điều quan trọng là nó đòi hỏi sự hợp tác của khu vực tư nhân, họ phải chịu trách nhiệm về tác động sức khỏe do sản phẩm của họ gây ra”, ông Ghebreyesus nói.

Hà Anh (thjeo Reuters)