Hỏng thận vì lơ là khi bị sỏi

Phải ghép thận vì coi thường sỏi thận

Bệnh nhân cần tuân thủ chỉ định của bác sĩ khi điều trị sỏi thận, tránh biến chứng đáng tiếc

Ông Nguyễn Hữu Nam (48 tuổi, Hà Nội) nhập viện trong tình trạng cấp cứu do sốt cao, kèm đi tiểu đục và đau tức vùng bụng trái.

Tại bệnh viện, ông Nam được chẩn đoán sỏi ứ mủ thận do sỏi san hô hai bên thận. Điều đáng nói, ông Nam biết rõ mình mắc sỏi thận nhưng chủ quan không điều trị, khi đến viện thì thận trái đã giãn mỏng, mất hoàn toàn chức năng.

Tương tự, là ông Trần Văn Phú (50 tuổi, Bắc Ninh), sốt cao liên tục, phù toàn thân, đau hai bên lưng, được gia đình đưa tới viện thăm khám.

Ông Phú đến viện khi đã suy thận cấp với nguyên do sỏi niệu quản 2 bên và được chỉ định mổ cấp cứu. Các bác sĩ đánh giá khả năng phục hồi chức năng của 2 thận của bệnh nhân rất kém.

Trường hợp như ông Nam, ông Phú không phải là hiếm. Theo TS. BS. Nguyễn Đình Liên, Trưởng khoa Phẫu thuật thận tiết niệu và nam học, Bệnh viện E, ông từng tiếp nhận bệnh nhân được chẩn đoán sỏi thận được chỉ định phẫu thuật nhưng bệnh nhân từ chối điều trị, về uống thuốc nam. Chỉ sau khoảng nửa năm, khi quay lại bệnh viện thì đã quá muộn. Cả hai quả thận của bệnh nhân mất chức năng hoàn toàn, phải chỉ định ghép thận.

Còn theo chia sẻ của BSCKI. Phó Minh Tín, Khoa Tiết niệu, Bệnh viện Đại học Y Dược TP.HCM, tại đây tiếp nhận nhiều người bệnh tới khám trong tình trạng rất đáng tiếc là thận ứ nước, nhiễm khuẩn và suy thận do để sỏi thận lâu ngày không can thiệp.

Đáng nói là nhiều người vốn biết cơ thể có sỏi thận, được chỉ định can thiệp nhưng ngại đi khám, sợ phẫu thuật, nên tìm đến các bài thuốc truyền miệng và hy vọng sỏi tự bài tiết.

BS. Tín cho biết, ở giai đoạn sớm, sỏi thận thường không gây khó chịu cho người bệnh, hoặc một số trường hợp có triệu chứng đau lưng, sốt, tiểu lắt nhắt. Ở giai đoạn muộn hơn, người bệnh có thể cảm thấy mệt mỏi, phù, tiểu ít do suy thận mạn.

Sỏi thận nếu không điều trị hoặc phát hiện muộn có thể dẫn tới thận ứ nước và suy thận, hoặc một số người có cơ địa đề kháng kém dễ dẫn đến nhiễm khuẩn huyết do sỏi.

“Tại Việt Nam không có thống kê cụ thể về bệnh lý sỏi thận. Tuy nhiên, tỷ lệ mổ bệnh lý sỏi tiết niệu tại các bệnh viện lớn thông thường chiếm gần 50% bệnh lý tiết niệu”, BS. Liên thông tin thêm.

Những sai lầm khi điều trị sỏi thận

Theo BS. Liên, có rất nhiều nguyên nhân gây ra sỏi thận như dị dạng đường tiết niệu, rối loạn chuyển hóa gây tăng can-xi máu, can-xi niệu; thay đổi pH nước tiểu, cường tuyến cận giáp...

Trong đó, yếu tố cơ địa, yếu tố gia đình, một số người liên quan tới yếu tố chuyển hóa, môi trường lao động nóng bức, yếu tố nhiễm trùng (cao ở nữ giới), lười uống nước và vận động gây ra ứ đọng nước tiểu là yếu tố tăng nguy cơ bị bệnh.

Bác sĩ chuyên khoa tiết niệu chỉ ra nhiều sai lầm mà người bệnh sỏi thận - tiết niệu hay gặp phải dẫn đến biến chứng, như việc bệnh nhân không điều trị triệt để và chưa đi khám đúng chuyên khoa; bệnh nhân lựa chọn điều trị bằng thuốc nam với thời gian kéo dài, đặc biệt thuốc không kiểm soát được chất lượng dẫn đến ngộ độc thận, gan. Hoặc có những người bệnh chỉ muốn điều trị bằng thực phẩm khiến bệnh nặng thêm.

Các biến chứng thường gặp như nhiễm trùng đường tiết niệu, viêm đài bể thận, ứ nước, suy thận, mất chức năng thận; có trường hợp nhiễm trùng huyết, sỏi thận - tiết niệu gây xơ hóa đường tiết niệu và chít hẹp đường tiết niệu…

BS. Liên cũng khuyến cáo, các sỏi thận kích thước lớn khi đã bị can-xi hóa thì rất cứng, dù cho axit vào cũng không thể tan.

Do vậy, người bệnh cần lưu ý việc dùng các loại thuốc nam không thể loại bỏ được sỏi thận. Khi đã có chỉ định can thiệp bệnh nhân cần tuân thủ. Hiện có nhiều phương pháp can thiệp tán sỏi hiệu quả. Sau khi can thiệp tán sỏi, vẫn có thể sử dụng các loại thuốc y học cổ truyền có tác dụng đào thải sỏi, sẽ nâng cao hiệu quả điều trị.

Bên cạnh đó, những bệnh nhân có sỏi cần phải khám định kỳ vì tỷ lệ tái phát sỏi khá cao. Việc khám định kỳ sẽ giúp phát hiện sớm sỏi can thiệp sớm để tránh ảnh hưởng tới chức năng thận.

Để bảo vệ thận, mọi người cần lưu ý tập thể dục ít nhất 30 phút/ngày và ít nhất 5 ngày/tuần với các loại hình thể dục theo sở thích và phù hợp với sức khỏe như đi bộ, đạp xe, yoga… Về chế độ ăn uống cần lựa chọn thực phẩm lành mạnh, đủ chất, tăng cường nhiều rau xanh, hoa quả tươi và giảm muối. Đặc biệt lưu ý uống đủ nước để giúp cho thận hoạt động tốt.

Theo các bác sĩ, việc điều trị sỏi phụ thuộc vào kích thước và vị trí của sỏi. Hiện nay, các phương pháp điều trị sỏi thận bao gồm: Mổ mở lấy sỏi, phẫu thuật nội soi lấy sỏi thận, tán sỏi thận bằng ống soi mềm, lấy sỏi thận qua da tiêu chuẩn, lấy sỏi thận qua da bằng đường hầm nhỏ...

Vũ Vũ