Hợp đồng tương lai vàng: Công cụ kiểm soát rủi ro của Trung Quốc

Lá chắn rủi ro

Từ đầu năm nay, trong bối cảnh tình hình quốc tế phức tạp và thay đổi, tâm lý e ngại rủi ro của thị trường tăng cao, khiến giá vàng duy trì ở mức cao. Giá vàng London đã vượt 3.300 USD/ounce trong thời gian dài, và giá vàng trang sức ở Trung Quốc có lúc vượt 1.000NDT/gram. Do giá vàng cao đã kìm hãm nhu cầu tiêu dùng, nhu cầu phòng ngừa rủi ro đối với tài sản tồn kho của các doanh nghiệp trong chuỗi cung ứng gần đây đã tăng lên, doanh số bán vàng trang sức tại Trung Quốc rất ảm đạm.

Theo thống kê của Hiệp hội Vàng Trung Quốc, trong quý 1 năm nay, tiêu thụ vàng của Trung Quốc đạt 290,492 tấn, giảm 5,96% so với cùng kỳ. Trong đó, vàng trang sức đạt 134,531 tấn, giảm 26,85%; vàng công nghiệp và các mục đích khác đạt 17,943 tấn, giảm 3,84%.

Trong bối cảnh đó, các doanh nghiệp bán lẻ như cửa hàng vàng chịu áp lực trực tiếp, phải dự trữ một lượng hàng tồn kho nhất định. Trong quá trình này, các cửa hàng vàng sẽ sử dụng hợp đồng tương lai và các sản phẩm phái sinh làm công cụ bảo toàn giá trị, sử dụng hợp đồng tương lai bán khống hoặc mua quyền chọn bán để phòng ngừa rủi ro giá vàng giảm, đảm bảo hoạt động bán hàng hàng ngày diễn ra ổn định. Nói một cách dễ hiểu, hợp đồng tương lai vàng giống như một “hợp đồng bán trước”, khóa giá bán ở mức cao hiện tại. Sau này nếu giá vàng giảm, số tiền kiếm được từ hợp đồng tương lai có thể bù đắp cho khoản lỗ của hàng tồn kho.

Trung Quốc vừa có tháng thứ 7 liên tiếp tăng dự trữ vàng, bất chấp giá vàng đang ở mức cao kỷ lục

Từ tháng 10-2002, Trung Quốc đã thống nhất Tiêu chuẩn định giá thị trường vàng khi Sở Giao dịch vàng Thượng Hải (SGE) ra mắt hợp đồng vàng giao ngay, và thị trường giao ngay bắt đầu sử dụng nó làm tham chiếu chuẩn cho giá vàng trong nước. Cho đến năm 2008, Sở Giao dịch Hợp đồng tương lai Thượng Hải (SHFE) tiếp tục ra mắt hợp đồng tương lai vàng, giới thiệu chức năng tìm kiếm giá và bảo hiểm rủi ro, trở thành tham chiếu quan trọng cho định giá giao ngay.

Tiếp sau đó, năm 2019, SHFE tiếp tục ra mắt quyền chọn vàng, làm phong phú thêm các công cụ quản lý rủi ro. Từ đó, dần dần hình thành một hệ thống hoàn chỉnh cho thị trường vàng: “chuẩn giao ngay + định giá tương lai + phòng hộ quyền chọn”, thúc đẩy định giá vàng theo hướng thị trường, nâng cao khả năng liên kết với giá vàng quốc tế và hiệu quả định giá.

Đẩy nhanh tiến trình quốc tế hóa

Những năm gần đây, do tình hình quốc tế phức tạp, giá vàng - một tài sản trú ẩn an toàn - tiếp tục tăng cao, rủi ro biến động giá trở thành nỗi lo của các doanh nghiệp vàng. Hiện tại, hầu hết các doanh nghiệp đã dần tham gia vào bảo hiểm rủi ro bằng hợp đồng tương lai và các sản phẩm phái sinh.

Tháng 1-2008, sau khi hợp đồng tương lai vàng được niêm yết trên SHFE, khối lượng giao dịch tích lũy trong năm đó chiếm khoảng 2% tổng thị trường, và sau đó tăng trưởng hàng năm. Trong 4 tháng đầu năm 2025, khối lượng giao dịch tích lũy của hợp đồng tương lai vàng đã chiếm hơn 12% tổng thị trường, đứng đầu toàn thị trường, cao hơn đáng kể so với mức gần 7% của cả năm 2024.

Về quy mô vốn, dữ liệu từ Wenhua Finance cho thấy, tính đến thời điểm hiện tại, tổng vốn tích lũy của vàng Thượng Hải đã đạt 100 tỷ NDT, đứng đầu danh sách hợp đồng tương lai hàng hóa, tăng gần 49 tỷ NDT so với đầu năm 2025.

Từ trước đến nay, London và New York lần lượt chi phối thị trường giao ngay và thị trường hợp đồng tương lai vàng toàn cầu. Hiệp hội Thị trường vàng thỏi London (LBMA) chi phối chuẩn định giá vàng giao ngay, trong khi Sàn giao dịch hàng hóa New York (COMEX) đóng vai trò dẫn dắt về giá hợp đồng tương lai vàng.

Trong đợt giá vàng tăng nhanh vào tháng 4-2025, khối lượng giao dịch hàng ngày của vàng trên SHFE đã tăng lên 90,8 tỷ USD, chiếm 22% thị trường toàn cầu. Điều này cho thấy sau 17 năm phát triển nhanh chóng, thị trường hợp đồng tương lai vàng của Trung Quốc đã có tiềm năng sánh ngang với thị trường giao ngay LBMA của London và thị trường hợp đồng tương lai COMEX của New York.

Trong bối cảnh cục diện kinh tế toàn cầu đang điều chỉnh sâu sắc, hợp đồng tương lai và quyền chọn vàng, với tư cách là công cụ quản lý rủi ro quan trọng của thị trường tài chính, không chỉ là “ngôi sao định vị” để ổn định chuỗi cung ứng ngành vàng, mà còn là một điểm tựa chiến lược để Trung Quốc giành quyền phát ngôn về định giá vàng quốc tế. Do đó, các chuyên gia trong ngành kêu gọi hợp đồng tương lai vàng của Trung Quốc đẩy nhanh hơn nữa tiến trình quốc tế hóa.

HIẾU VĂN