Hợp tác chặt chẽ giữa Việt Nam – Canada là sự phát triển tự nhiên

Thủ tướng Chính phủ Phạm Minh Chính và Thủ tướng Canada Justin Trudeau tại cuộc gặp song phương bên lề Hội nghị Thượng đỉnh G7 mở rộng tại Hiroshima, Nhật Bản, ngày 20/5/2023. (Nguồn: VGP)

TG&VN: Nhân dịp kỷ niệm 50 năm thiết lập quan hệ ngoại giao Việt Nam - Canada, xin Đại sứ cho biết những kết quả chính đạt được trong quan hệ hợp tác hữu nghị giữa hai nước trong 50 năm qua?

Đại sứ Phạm Vinh Quang: Quan hệ hợp tác hữu nghị giữa Canada và Việt Nam đã không ngừng được củng cố và phát triển kể từ khi được chính thức thiết lập ngày 21/8/1973 với những dấu ấn hết sức quan trọng trên tất cả các lĩnh vực, trong đó đáng chú ý là việc trao đổi đoàn cấp cao, tiếp xúc, gặp gỡ giữa lãnh đạo cấp cao hai nước bên lề các hội nghị và diễn đàn đa phương quốc tế diễn ra khá thường xuyên với nhiều nội dung thực chất.

Có thể kể đến như chuyến thăm Việt Nam của Thủ tướng Canada Jean Chretien năm 1994, nhân dịp này Canada đã khai trương văn phòng Đại sứ quán tại Hà Nội và chuyến thăm Canada của Thủ tướng Phan Văn Khải năm 2005 với việc hai bên thiết lập khuôn khổ “hợp tác toàn diện, ổn định và lâu dài”, hay nhân dịp chuyến thăm Việt Nam của Thủ tướng Canada Justin Trudeau tháng 11/2017, hai bên xác lập khuôn khổ quan hệ Đối tác toàn diện.

Kể từ khi xác lập quan hệ Đối tác toàn diện, giữa hai quốc gia đã có các nguyên tắc cơ bản định hướng cho quan hệ đôi bên. Các phương hướng cũng như biện pháp thúc đẩy quan hệ hợp tác được tập trung vào 7 lĩnh vực, đó là: Chính trị - ngoại giao, thương mại - đầu tư, hợp tác phát triển, quốc phòng - an ninh, văn hóa - giáo dục, khoa học - công nghệ và giao lưu nhân dân. Trong đó, đặc biệt chú trọng đến lĩnh vực thương mại - đầu tư và giáo dục và đào tạo.

Việt Nam đã vươn lên trở thành đối tác thương mại lớn nhất của Canada trong khối ASEAN, kim ngạch thương mại hai chiều luôn đạt mức tăng trưởng hai chữ số mỗi năm, kể cả trong giai đoạn đại dịch Covid-19, đạt 7 tỷ USD trong trong năm 2022 (theo số liệu thống kê của Canada, con số này đã vượt mốc 10 tỷ USD do tính cả lượng hàng hóa trung chuyển qua Hoa Kỳ).

Tính đến hết năm 2022, Canada đứng thứ 14 trong tổng số 130 nước và vùng lãnh thổ đầu tư vào Việt Nam với 242 dự án và tổng số vốn đăng ký là 4,82 tỷ USD. Canada cũng là điểm đến hấp dẫn đối với các nhà đầu tư Việt Nam. Trong số 20 quốc gia, vùng lãnh thổ nhận đầu tư của Việt Nam, Canada đang dẫn đầu với số vốn đăng ký đạt hơn 150,2 triệu USD, chiếm 47,5% tổng vốn đầu tư của Việt Nam ra nước ngoài.

Kể từ năm 1990 đến nay, Canada luôn nằm trong nhóm nước hàng đầu về viện trợ phát triển cho Việt Nam với tổng giá trị ODA khoảng 2 tỷ đô la Canada (khoảng 1,4 tỷ USD). Về giáo dục – đào tạo, có khoảng 21.000 du học sinh Việt Nam theo học tại tất cả các cấp học ở Canada vào thời điểm trước đại dịch Covid-19, hiện số lượng du học sinh Việt Nam có giảm xuống nhưng Việt Nam vẫn đứng thứ 3 trong số các nước có nhiều du học sinh tại Canada.

Giao lưu nhân dân, thanh niên đã và đang trở thành nền tảng quan trọng cho sự phát triển bền vững quan hệ giữa hai nước. Nhiều địa phương, vùng miền Việt Nam đã nhận được sự hỗ trợ quý báu của Canada trong các dự án hỗ trợ vốn, kỹ thuật liên quan nông nghiệp nông thôn và thích ứng với biến đổi khí hậu.

Từ những kết quả đã đạt được, Đại sứ nhận định thế nào về tiềm năng của mối quan hệ Đối tác toàn diện Việt Nam – Canada và những những biện pháp nhằm phát huy hơn nữa thế mạnh của mỗi bên, góp phần thúc đẩy mối quan hệ này ngày càng phát triển trong thời gian tới?

Với tiềm lực và mong muốn của cả hai nước, quan hệ Việt Nam – Canada vẫn còn rất nhiều tiềm năng phát triển hơn nữa.

Trong khuôn khổ quan hệ Đối tác toàn diện cũng như tại các tổ chức, diễn đàn đa phương quốc tế, Việt Nam và Canada luôn đề cao việc tuân thủ Hiến chương Liên hợp quốc và các nguyên tắc của luật pháp quốc tế, bao gồm Công ước Liên hợp quốc về Luật Biển (UNCLOS) năm 1982. Hai nước chia sẻ lợi ích chung và cam kết duy trì hòa bình, ổn định và an ninh ở khu vực châu Á-Thái Bình Dương, ủng hộ duy trì trật tự dựa trên luật lệ tại các vùng biển và đại dương, trong đó có Biển Đông, đảm bảo tự do hàng hải, hàng không, thương mại và sử dụng các đại dương vì mục đích hòa bình, bảo vệ môi trường và hệ sinh thái biển.

Với nền tảng căn bản đó, cùng với vị trí chiến lược của Việt Nam ở khu vực Đông Nam Á và trong bối cảnh Canada công bố Chiến lược Ấn Độ Dương – Thái Bình Dương, sự hợp tác chặt chẽ hơn giữa hai nước là một sự phát triển tự nhiên, đáp ứng nhu cầu và lợi ích của mỗi nước cũng như đóng góp tích cực trong việc giải quyết các vấn đề của khu vực và toàn cầu.

Nền kinh tế đang phát triển của Việt Nam với 100 triệu người tiêu dùng, chi phí lao động thấp có thể trở thành cửa ngõ cho các doanh nghiệp Canada đầu tư và mở rộng kinh doanh sang khu vực Châu Á – Thái Bình Dương. Mặt khác, Canada có thể cung cấp công nghệ, chuyên môn và sản phẩm tiên tiến để hỗ trợ sự phát triển của Việt Nam trong các lĩnh vực khác nhau, nhất là về phát triển cơ sở hạ tầng, kinh tế xanh, năng lượng sạch, trong khi các công ty Việt Nam có thể khám phá các cơ hội đầu tư vào các ngành công nghệ, tài nguyên thiên nhiên và bất động sản của Canada.

Bộ trưởng Ngoại giao Bùi Thanh Sơn đón Bộ trưởng Ngoại giao Canada Mélanie Joly tại Hà Nội trong chuyến thăm chính thức Việt Nam, tháng 4/2022.

Cộng đồng người Việt Nam tại Canada có khoảng hơn 300.000 người, là cộng đồng lớn thứ 4 tại Canada (sau Ấn Độ, Trung Quốc và Philippines), được phát triển qua nhiều thế hệ và ngày càng trở thành nguồn lực quý báu cho công cuộc phát triển kinh tế-xã hội tại Việt Nam.

Thông qua cộng đồng người Việt Nam tại Canada, các chương trình trao đổi văn hóa và giáo dục, hợp tác học thuật và các sự kiện giao lưu văn hóa, giao lưu nhân dân sẽ giúp thúc đẩy sự hiểu biết lẫn nhau và mối quan hệ chặt chẽ hơn giữa hai quốc gia. Với lịch sử phong phú, văn hóa đa dạng và vẻ đẹp tự nhiên, Việt Nam là điểm thu hút khách du lịch Canada. Thúc đẩy du lịch giữa hai nước có thể đóng góp vào tăng trưởng kinh tế và trao đổi văn hóa.

Hợp tác trong nghiên cứu và đổi mới có thể dẫn đến những bước đột phá trong nhiều lĩnh vực khác nhau. Các dự án chung, chia sẻ công nghệ và hợp tác khoa học có thể mang lại lợi ích cho cả hai quốc gia và đóng góp vào tiến bộ tri thức toàn cầu. Vì cả hai quốc gia đều quan tâm đến các vấn đề môi trường và biến đổi khí hậu, nên sự hợp tác trong các lĩnh vực như năng lượng tái tạo, bảo tồn và phát triển bền vững có thể mang lại lợi ích cho cả hai bên.

Để thúc đẩy mối quan hệ Việt Nam - Canada tiếp tục phát triển hơn nữa trong thời gian tới, hai nước cần phối hợp triển khai nhiều biện pháp, tập trung vào các lĩnh vực trọng tâm. Về chính trị, ngoại giao, hai bên cần duy trì và mở rộng các cơ chế hợp tác, trao đổi thường niên hoặc định kỳ ở tất cả các cấp để xác định các lĩnh vực cùng quan tâm, các thách thức đặt ra và các ưu tiên hợp tác.

Trước mắt hai bên cần sớm tổ chức Tham khảo chính trị lần thứ 3 (cấp Thứ trưởng Ngoại giao), Phiên họp lần thứ 2 của Ủy ban kinh tế hỗn hợp (cấp Thứ trưởng Thương mại) và Đối thoại chính sách quốc phòng thường niên (cấp Thứ trưởng). Hai bên đồng thời cần thắt chặt hơn nữa quan hệ ngoại giao nghị viện thông qua trao đổi đoàn các cấp cũng như các hoạt động thiết thực của các Nhóm nghị sỹ hữu nghị đã được thành lập ở Quốc hội hai nước.

Trong lĩnh vực kinh tế - thương mại, hợp tác phát triển, hai bên cần tiếp tục khai thác tối đa các khuôn khổ hợp tác thương mại sẵn có, đặc biệt là CPTPP, tạo thuận lợi cho dòng hàng hóa và dịch vụ, giảm các rào cản thương mại và thuế quan; tạo động lực để khuyến khích đầu tư lẫn nhau trong các lĩnh vực mà hai bên có thế mạnh, như chuyển giao công nghệ, tận dụng nguồn nhân lực và tài nguyên thiên nhiên dồi dào.

Hai nước cần chú trọng tăng hợp tác trong các dự án nghiên cứu, nhất là trong các lĩnh vực mới, có tính xu thế hiện nay như năng lượng tái tạo, trí tuệ nhân tạo, quản lý rác thải, kiểm soát ô nhiễm và bảo tồn đa dạng sinh học…, trong đó cần khuyến khích sự tham gia chủ động, tích cực hơn nữa của các địa phương và khu vực kinh tế tư nhân.

Trong lĩnh vực văn hóa - giáo dục, khoa học - công nghệ và giao lưu nhân dân, hai bên cần đẩy mạnh hơn nữa thiết lập và mở rộng các sự kiện, lễ hội giao lưu văn hóa giữa hai nước nhằm thúc đẩy sự hiểu biết lẫn nhau, kết nối giữa con người với con người, thúc đẩy du lịch thông qua các hoạt động xúc tiến, quảng bá du lịch và kết nối các doanh nghiệp du lịch hai nước.

Đồng thời, tăng cường hỗ trợ, vận động cộng đồng người Việt tiếp tục phát huy vai trò cầu nối thúc đẩy quan hệ hai nước; khuyến khích, động viên bà con hướng về Tổ quốc thông qua các hoạt động có ý nghĩa như Xuân Quê hương, Trại hè thanh thiếu niên kiều bào, Đoàn kiều bào thăm huyện đảo Trường Sa…; có cơ chế thuận lợi thu hút người Việt Nam ở nước ngoài có tri thức, trình độ, tay nghề cao trở về đóng góp cho công cuộc phát triển đất nước.

Đại sứ Việt Nam tại Canada Phạm Vinh Quang phát biểu tại Lễ trao quyết định bổ nhiệm Trưởng Đại diện Việt Nam tại nước ngoài nhiệm kỳ 2023-2026 tại Phủ Chủ tịch, ngày 24/2. (Ảnh: Nguyễn Hồng/TGVN)

Được biết Việt Nam và Canada đã và đang phối hợp tổ chức nhiều hoạt động hướng tới kỷ niệm 50 năm thiết lập quan hệ ngoại giao giữa hai nước, xin Đại sứ cho biết một số hoạt động trọng tâm được Đại sứ quán Việt Nam tại Canada tổ chức trong năm 2023 để kỉ niệm dấu mốc quan trọng này?

Để thiết thực kỷ niệm 50 năm thiết lập quan hệ ngoại giao giữa hai nước, Đại sứ quán Việt Nam tại Canada đã phối hợp với các cơ quan, tổ chức, cá nhân tại Canada và tại Việt Nam xây dựng kế hoạch và triển khai nhiều hoạt động đa dạng cả về quy mô và hình thức, tập trung vào 3 lĩnh vực chính.

Thứ nhất là chuỗi các sự kiện mang tính nghi lễ, thu hút sự quan tâm, tăng cường hiểu biết của chính giới và dư luận tại Canada về quan hệ hợp tác hữu nghị giữa hai nước, trong đó tâm điểm sẽ là Lễ kỷ niệm 50 năm thiết lập quan hệ ngoại giao Canada – Việt Nam, dự kiến tổ chức tại thủ đô Ottawa trong tháng 9/2023 với sự tham dự của đại diện các bộ, ngành, địa phương của Canada, các cơ quan đại diện ngoại giao nước ngoài và cộng đồng người Việt Nam tại Canada.

Bên cạnh đó, Đại sứ quán sẽ phối hợp với các cơ quan chức năng trong nước và tổ chức, hội đoàn trong cộng đồng đồng người Việt Nam tại Canada tổ chức “Ngày Văn hóa Việt Nam tại Canada” tại một số thành phố lớn ở Canada nhằm giới thiệu các thành tựu kinh tế, văn hóa, xã hội và bản sắc văn hóa dân tộc của Việt Nam.

Thứ hai, lĩnh vực kinh tế - thương mại được xác định là một trong những trọng tâm trong quan hệ đối ngoại Canada – Việt Nam. Do đó, Đại sứ quán đã và đang phối hợp với các bộ, ngành, địa phương Việt Nam và các đối tác Canada tổ chức các hội thảo, tọa đàm về hợp tác đầu tư, kinh doanh tại Việt Nam, cụ thể như Hội thảo về quan hệ kinh tế, thương mại, đầu tư Canada - Việt Nam do Ủy ban Thương mại quốc tế thuộc Hạ viện Canada tổ chức (dự kiến trong tháng 11/2023)

Diễn đàn đầu tư kinh doanh do UBND Thành phố Hồ Chí Minh tổ chức tại Toronto (tháng 7/2023); chuỗi các hoạt động ở 4 tỉnh bang Ontario, Quebec, Alberta, Bristish Colombia nhằm đánh giá 5 năm thực thi CPTPP, cách thức khai thác hiệp định và giới thiệu cơ hội đầu tư kinh doanh ở Việt Nam trong bối cảnh kinh tế xanh và chuyển đổi năng lượng; xây dựng và phát sóng các phóng sự về hàng Việt Nam tại Canada (phối hợp với Cơ quan thường trú của Thông tấn xã Việt Nam tại Canada) và tổ chức hoạt động Tuần lễ hàng Việt Nam tại Canada…

Thứ ba, các hoạt động giao lưu nhân dân, quảng bá văn hóa, du lịch được chú trọng triển khai với nhiều hình thức đa dạng như tham dự Triển lãm du lịch và lữ hành Ottawa 2023 (tháng 4/2023); Hội chợ du lịch và nghỉ dưỡng Montreal (tháng 10/2023); Ngày hội văn hóa sinh viên quốc tế tại Trường cao đẳng Algonquin (tháng 5/2023); Ngày hội ẩm thực và văn hóa do Bộ Ngoại giao Canada chủ trì tổ chức với sự tham dự của các đoàn ngoại giao tại Ottawa (tháng 10/2023)…

Với các hoạt động được tổ chức xuyên suốt trong năm 2023 như trên, hi vọng sự kiện kỷ niệm 50 năm thiết lập quan hệ ngoại giao Việt Nam – Canada sẽ để lại dấu ấn tốt đẹp tại Canada, tăng cường sự hiểu biết và quan tâm của dư luận Canada đối với Việt Nam, góp phần thúc đẩy quan hệ giữa hai nước tiếp tục phát triển lên tầm cao mới trong tương lai.

Đức Thành