Hợp tác xã do nữ làm chủ: Cần được tiếp sức, hỗ trợ

Trong khuôn khổ Hội nghị Thượng đỉnh Nữ lãnh đạo HTX khu vực Châu Á – Thái Bình Dương, tọa đàm chuyên đề: “Thúc đẩy tính toàn diện và trách nhiệm xã hội” được Liên minh HTX quốc tế Châu Á-Thái Bình Dương phối hợp với Liên minh HTX Việt Nam được tổ chức ngày 30/7.

Lan tỏa những câu chuyện thành công

Bà Priti Patel, Phó Chủ tịch Ủy ban Phụ nữ ICA-AP, Phó Chủ tịch HTX tín dụng Gujarat Mahila (Ấn Độ), cho biết rất nhiều vấn đề như tính toàn diện, công bằng xã hội, phúc lợi cộng đồng, bình đẳng giới, đa dạng và hòa hợp tại nơi làm việc được đặt ra ở các nước để hướng đến phát triển bền vững.

Kinh nghiệm từ các nước cho thấy, HTX như một phương thức tạo ra những biến đổi tốt đẹp trong xã hội. Đặc biệt, những HTX có sự lãnh đạo là nữ giới đang được cho là thực hiện khá hiệu quả những vấn đề trách nhiệm xã hội.

Thu hút nữ lãnh đạo HTX giúp thúc đẩy tính toàn diện và trách nhiệm xã hội.

Đồng tình về vấn đề này, bà Vũ Thị Thu Hương, Phó Chủ tịch Liên minh HTX tỉnh Thái Nguyên, cho biết ở Thái Nguyên có 760 HTX, trong đó 627 HTX nông nghiệp thì có 160 HTX do nữ làm chủ, chiếm 21% HTX cả tỉnh, cao hơn tỷ lệ trung bình của cả nước.

Đặc biệt, đã có 35/62 HTX do nữ làm chủ đạt danh hiệu HTX tiêu biểu của tỉnh. 192/240 HTX có sản phẩm OCOP có chủ thể là phụ nữ.

Cụ thể, HTX chè Hảo Đạt (xã Tân Cương) là một trong những mô hình HTX có nữ lãnh đạo hoạt động hiệu quả khi có doanh thu lên đến 15 tỷ đồng/năm. HTX cũng có sản phẩm OCOP 5 sao và xây dựng thành công nguyên liệu vùng chè Tân Cương giúp người dân được hưởng lợi theo hình thức: vừa sản xuất kết hợp chế biến và phát triển du lịch theo chuỗi giá trị hàng hóa.

Bà Priti Patel, Phó Chủ tịch Ủy ban Phụ nữ ICA-AP.

Quỹ tín dụng nhân dân Yên Minh (huyện Phổ Yên) cũng có giám đốc quỹ là nữ. Hiện, Quỹ đang thu hút 2.500 thành viên chính thức, góp phần không nhỏ vào phát triển cộng đồng, góp phần xóa đói giảm nghèo. Toàn bộ 2.500 thành viên của quỹ được vay vốn hỗ trợ để phục vụ sản xuất, cải thiện đời sống.

Ngoài ra, HTX Tân Phú (Thái Nguyên) hiện cũng có nữ giám đốc tham gia quản lý, điều hành giúp giải quyết việc làm ổn định cho hàng chục lao động với mức lương 5-15 triệu đồng/người.

Phó Chủ tịch Liên minh HTX tỉnh Thái Nguyên cho biết tỉnh có rất nhiều HTX thành công dưới sự lãnh đạo của nữ giới.

Theo bà Vũ Thị Thu Hương, Thái Nguyên là vùng trồng chè với diện tích lên đến 23.000 ha. Do đó, việc thu hút phụ nữ làm việc và khởi nghiệp trong ngành này thông qua mô hình HTX là rất phù hợp.

Từ thành công của Thái Nguyên, các chuyên gia cũng nhận định rằng vẫn còn nhiều quốc gia chưa thu hút mạnh mẽ được phụ nữ tham gia lãnh đạo HTX. Đi liền với đó là những khó khăn trong giải quyết các vấn đề xã hội như môi trường, việc làm, giảm nghèo, công bằng xã hội…

Số liệu từ tọa đàm cho thấy, tại Nhật Bản, phụ nữ tham gia các vị trí quản lý cấp cao tại các HTX đã có xu hướng tăng nhưng mới chỉ có 7,6% thành viên nữ nằm trong ban điều hành của các HTX tiêu dùng.

Bà Miho Takaura, Giám đốc điều hành COOP Hiroshima (Nhật Bản).

Nguyên nhân của tình trạng này là do Nhật Bản đang đứng trước thách thức tỷ lệ sinh thấp, già hóa nhanh. Cứ 3 người dân Nhật Bản thì 1 người đạt độ tuổi từ 65 trở lên. Điều này khiến lực lượng lao động, nhất là lao động nữ trong HTX giảm. Đây cũng là điều đáng ngại cho các HTX ở đất nước này.

Bà Miho Takaura, Giám đốc điều hành COOP Hiroshima (Nhật Bản) cho biết tình trạng thăng chức dựa trên thâm niên ở Nhật Bản chính là lực cản cho phụ nữ tham gia lãnh đạo HTX, doanh nghiệp. Việc nữ giới phải chăm lo gia đình, nghỉ sinh cũng làm giảm sự thăng tiến của họ. Đặc biệt, Nhật Bản đang xếp 175/188 quốc gia trên thế giới có tỷ lệ phụ nữ trong vị trí quản lý. “Còn số này đang thể hiện rõ hiện trạng về sự khác biệt về giới tồn tại ở các vị trí việc làm ở đất nước chúng tôi”, bà Miho Takaura chia sẻ.

Thu hút nữ giới tham gia HTX cần có chính sách tốt

Có thể thấy nữ giới chịu rất nhiều thiệt thòi từ các rào cản xã hội, tư tưởng, chính sách... Điều này không chỉ diễn ra ở Nhật Bản mà nhiều quốc gia khác làm hạn chế nữ giới tham gia điều hành HTX, doanh nghiệp.

Theo một số nghiên cứu trên thế giới, khi các HTX, doanh nghiệp có tỷ lệ nữ giới tham gia lãnh đạo sẽ giúp các đơn vị này đưa ra các quyết sách đúng đắn hơn, kế hoạch sản xuất kinh doanh cụ thể hơn, tỷ mỉ hơn. Trong khi để HTX tồn tại và phát triển, người đứng đầu HTX được khuyến nghị cần xây dựng kế hoạch phát triển ít nhất trong khoảng 3 năm.

Nhiều mô hình HTX thành công được các nước chia sẻ.

Nắm bắt được con số này, nhiều quốc gia trong khu vực Châu Á-Thái Bình Dương, trong đó có Việt Nam đang hướng tới nâng tỷ lệ nữ giới tham gia điều hành HTX, doanh nghiệp đạt tỷ lệ 30% vào năm 2030.

Để tăng tỷ lệ nữ giới trong bộ máy cán bộ cấp cao của HTX, các chuyên gia cho rằng nhiều phụ nữ đang nỗ lực từng bước để đạt được những bước tiến trong con đường liên kết sản xuất kinh doanh. Nhưng điều quan trọng hơn vẫn là sự hỗ trợ từ cách chính sách của chính phủ.

Đại diện các nữ lãnh đạo trong hệ thống HTX các nước trong khu vực Châu Á-Thái Bình Dương chụp ảnh lưu niệm.

Bà Vũ Thị Thu Hương cho biết, tỉnh Thái Nguyên đã ban hành kế hoạch hỗ trợ phụ nữ tham gia lãnh đạo HTX. Ngoài ra, Liên minh HTX tỉnh Thái Nguyên cũng thường xuyên tổ chức đối thoại để nắm bắt được những khó khăn của HTX từ đó có khung chính sách phù hợp.

Hiện, Thái Nguyên thu hút nữ giới tham gia điều hành HTX là bởi các HTX này được tạo điều kiện thuận lợi trong tiếp cận nguồn vốn với lãi suất chỉ khoảng 6,3%/năm. Chương trình đào tạo giám đốc HTX cũng ưu tiên hơn cho phụ nữ.

Còn bà Miho Takaura cho rằng trước đây, phụ nữ nước này nghỉ sinh không được tính vào thâm niên làm việc. Nhưng nay, chính sách này đã được bỏ với mong muốn tạo điều kiện cho phụ nữ tham gia quản lý HTX, doanh nghiệp thuận lợi.

Huyền Trang-Mạnh Hòa