HTX trái cây kỳ vọng sức mua ngày cận Tết để thoát cảnh dội chợ

Hiện nhiều vùng trồng chuối trên địa bàn tỉnh Lào Cai, Sơn La, Phú Thọ, Đồng Nai, Nghệ An, Trà Vinh, Tiền Giang… vào mùa thu hoạch từ tháng 12 nhưng giá bán ra khá thấp.

Cầu yếu, cung dư

Ông Lý Minh Hùng, Giám đốc HTX Thanh Bình (Đồng Nai) cho biết giá chuối đạt chuẩn xuất khẩu nhưng cũng đang giảm mạnh so với năm trước. Nếu như năm ngoái, giá chuối khoảng 15-25 nghìn đồng/kg thì nay chỉ còn dưới 10 nghìn đồng/kg. Dù giá bán thấp nhưng việc tiêu thụ cũng không hề dễ dàng.

Tại Lào Cai, ông Trần Văn Hùng, Giám đốc HTX Châu Thịnh Phong cũng cho biết, giá chuối loại 1 bán tại vườn hiện chỉ còn khoảng 7 nghìn đồng/kg, còn lại bán với giá giá khoảng 2-3 nghìn đồng/kg, thậm chí còn thấp hơn. Với giá bán như hiện nay sẽ không đủ bù chi phí đầu vào, thuê người thu hoạch, vận chuyển.

Năm nay giá chuối xuống thấp hơn theo lý giải của đại diện các HTX là do hoạt động xuất khẩu trái cây khó khăn, thị trường Trung Quốc giảm mua dù đây là một trong những mặt hàng xuất khẩu chính ngạch, chiếm khoảng 10% trong tổng kim ngạch xuất khẩu rau quả của Việt Nam sang thị trường này.

Cung vượt cầu là một trong những nguyên nhân khiến chuối xuống giá.

Ông Lý Minh Hùng cho biết, thời tiết mùa Đông năm nay được đánh giá là không quá lạnh nên chuối được trồng ở Trung Quốc có chất lượng tốt hơn. Bên cạnh đó, chuối Việt Nam vẫn được đánh giá là chưa đạt về mẫu mã so với chuối mà Trung Quốc nhập ở một số quốc gia khác như Campuchia, Philippine… nên xuất khẩu chuối sang thị trường này giảm sút. Trong khi 80-90% chuối của Việt Nam được xuất khẩu sang Trung Quốc.

Thống kê của Hiệp Hội Rau quả Việt Nam cũng cho thấy, trong 11 tháng của năm 2023, xuất khẩu chuối sang Trung Quốc giảm 2,6% so với năm 2022, chỉ đạt 270.000 USD.

Cũng giống như quả chuối, bưởi da xanh đang có giá thấp. Tại nhiều chợ truyền thống, thậm chí ở một số siêu thị, bưởi da xanh cũng ở mức 15 – 30 nghìn đồng/kg tùy kích cỡ. Còn thời điểm này năm ngoái, giá bưởi da xanh bán ở trong nước có mức 40-70 nghìn đồng/kg tùy loại.

Ông Nguyễn Quốc Bảo, Chủ tịch Hội đồng quản trị HTX nông nghiệp bưởi da xanh Bến Tre (Bến Tre), cho biết giá bưởi năm nay ở thị trường trong nước có giá thấp hơn mọi năm vì hiện loại quả này chủ yếu xuất khẩu sang các thị trường như New Zealand, Mỹ...

Không khả quan như bưởi da xanh, bưởi Diễn ở nhiều vùng trồng hiện cũng có giá dưới 15.000 đồng/kg. Chỉ những HTX trồng bưởi Diễn ở vùng đất chính thống mới có giá khoảng 25-40 nghìn đồng/quả. Việc giá bưởi Diễn không cao như mong muốn của nhiều người là do loại quả này không phù hợp với thị hiếu của khách hàng nước ngoài nên chưa được ưu tiên xuất khẩu.

Có thể thấy, dù là những loại quả truyền thống nhưng do Tết Nguyên đán chưa đến chính thức nên bưởi, chuối… vẫn đang ở mức giá thấp.

Ông Đặng Phúc Nguyên, Tổng thư ký Hiệp hội rau củ Việt Nam lý giải bưởi, chuối… xuống giá so với cùng kỳ năm ngoái là do nguồn cung vượt cầu. Trong khi nhu cầu cả thị trường trong nước và xuất khẩu đều giảm.

Đặc biệt, xuất khẩu sang một số thị trường đang có những khó khăn nhất định vì vấn đề vận chuyển đang được đánh giá là không thuận lợi. Cụ thể là giá vận chuyển đang tăng cao và thời gian vận chuyển hàng hóa kéo dài.

Đi liền với đó, cũng có thể là do người dân trồng chuối, bưởi để phục vụ thị trường Tết nhưng bị lệch vụ nên chuối có thể bị thu hoạch trước Tết khá dài dẫn đến trượt giá. Nhiều HTX, nhà vườn cũng đang tuyển chọn chuối, bưởi loại 1 để phục vụ thị trường Tết Nguyên đán nên đẩy hàng loại 2, loại 3 ra các chợ truyền thống trước khiến giá các loại nông sản này ở mức thấp dù đang ở trong tháng Chạp.

Kỳ vọng những ngày cận Tết

Theo các chuyên gia, xuất khẩu khó khăn trong khi tâm lý người tiêu dùng trong nước đang còn chờ đợi đến gần sát Tết mới mua khiến nhiều loại trái cây vẫn đang ế ẩm.

Chính vì vậy, nhiều HTX đang mong đến cận Tết, nhu cầu mua trái cây tươi sẽ tăng cao hơn để bảo đảm doanh thu, bù vào những khó khăn do thị trường xuất khẩu một số loại quả chưa thực sự khởi sắc.

Nhiều dự báo cho thấy, vào tuần cuối cùng của năm, giá một số loại nông sản như chuối, bưởi sẽ tăng cao vì đây là những loại quả không thể thiếu trong ngày Tết của người Việt Nam.

Ông Nguyễn Hữu Hùng, Giám đốc HTX tiểu thương chợ truyền thống An Đông (TPHCM), cho rằng với những loại trái cây cơ bản như thanh long, chuối, bưởi thì chắc chắn sẽ có giá cao trong những ngày gần Tết và dự kiến giá của những loại quả này cũng sẽ cao so với cao điểm mùa tết 2023.

Chẳng hạn, bưởi da xanh loại đẹp có thể sẽ ở mức 45- 55 nghìn đồng/kg, còn loại thường có thể ở mức 20 -30 nghìn đồng/kg. Đối với chuối những ngày tới có thể không có giá trên dưới 100 nghìn đồng/nải nhưng cũng có mức vài chục nghìn/nải khi bán lẻ vì lúc này hầu như là hàng loại đẹp đã được tung ra thị trường.

Ông Hùng cũng cho biết những loại bưởi da xanh, bưởi năm roi thị trường miền Nam thường tiêu thụ mạnh hơn và bưởi Diễn thường ở miền Bắc vì thuận tiện cho việc vận chuyển. Nhưng vẫn có những loại trái cây như bưởi đỏ hay dừa, dưa hấu khắc tên, loài vật đặc trưng của năm có thể vẫn giữ được giá tốt vì số lượng có hạn.

Tuy nhiên, đây cũng chỉ là một trong những giải pháp tức thời, trước mắt. Còn về lâu dài làm sao để giải quyết được bài toán mở rộng đầu ra bằng hình thức xuất khẩu mới là bước đi đường dài của những loại trái cây này.

Ông Trần Văn Hùng, cho biết nếu đầu ra, nhất là xuất khẩu vẫn tiếp tục khó khăn trong thời gian dài thì người dân, HTX rất khó có thể duy trì diện tích sản xuất. Và một khi diện tích chuối giảm sẽ dẫn đến tình trạng khi nhu cầu thị trường của các nước lớn thì lại thiếu sản lượng để xuất khẩu. Và diện tích giảm cũng có thể dẫn đến tình trạng nhiều đơn vị bị thu hồi mã số vùng trồng xuất khẩu đã được cấp trước đó vì theo quy định là phải ít nhất từ 10ha liền vùng, liền thửa mới được cấp mã số.

Còn theo các chuyên gia, dù là chuối, bưởi hay nhiều loại nông sản khác thì việc mở rộng diện tích cần hết sức thận trọng đảm bảo phù hợp. Hiện nay, nhiều hộ dân phát triển sản xuất, kể cả những loại cây đã được xuất khẩu chính ngạch sang Trung Quốc nhưng không vào HTX, tổ hợp tác nên không đăng ký được với cơ quan quản lý. Bởi vậy, có những diện tích dù lớn nhưng không được phê duyệt, không bảo đảm chất lượng nên khi nhu cầu thị trường lớn cũng khó xuất khẩu.

Huyền Trang