HTX vẫn đơn độc trong tìm kiếm thông tin thị trường

Theo đại diện của hầu hết các HTX và doanh nghiệp, dự báo, phân tích thị trường sẽ giúp các HTX, doanh nghiệp có nền tảng để xây dựng kế hoạch, đặt mục tiêu sản xuất kinh doanh, có hướng đầu tư máy móc, nhân lực phù hợp để đạt được mục tiêu cũng như đáp ứng được thị trường, giúp cung và cầu gặp được nhau.

"Khát" thông tin thị trường

Tuy nhiên, thực tế hiện nay, người nông dân, thành viên HTX dường như vẫn còn đơn độc trên chính mảnh ruộng của chính mình trong khi thị trường được ví như một dòng chảy không ngừng nghỉ, biến động liên tục với nhiều rủi ro.

Ông Lê Đình Hùng, Giám đốc HTX nông sản hữu cơ Bechamp (Đắk Nông), cho biết để ra nước ngoài tìm hiểu nhu cầu thị trường thì chi phí đi lại, ăn ở đối với thành viên HTX là quá sức. Đó là chưa kể, các thành viên đang thiếu nhân lực về ngoại ngữ nên muốn ra nước ngoài cần phải thuê thêm người. Cđác HTX hiện nay đều đứng trước áp lực về nâng cao chất lượng sản phẩm, đầu tư máy móc, nhưng luôn trong cảnh thiếu vốn.

Mặt khác, việc tham gia với các tổ chức, các đoàn tổ chức hội chợ, xúc tiến thương mại, triển lãm ở nước ngoài cũng không phải đơn giản vì bó buộc về mặt thời gian, khó liên kết với các HTX, doanh nghiệp cùng tổ chức kết nối tham quan cơ sở sản xuất của nước ngoài để học hỏi kinh nghiệm. Đặc biệt, với các HTX, dù có sang trực tiếp nước ngoài và có liên kết được với đối tác thì làm sao để kiểm tra thông tin của đối tác nhằm đảm bảo độ tin cậy trong hợp tác cũng không hề đơn giản.

Đó có lẽ cũng chính là lý do mà ông Nguyễn Trung Dũng, CEO của Dh Foods, cho rằng rất hiếm khi gặp được các HTX, doanh nghiệp Việt tham gia các cuộc hội chợ, triển lãm quảng bá sản phẩm ở nước ngoài. Trong khi đây là cơ hội không nhỏ để HTX, doanh nghiệp Việt Nam mở rộng đầu ra, quảng bá sản phẩm, tiếp cận khách hàng.

Dự báo, phân tích thị trường giúp HTX, doanh nghiệp có định hướng trong đầu tư, sản xuất.

Theo các chuyên gia, do năng lực hạn chế, thiếu các thông tin thị trường và thiếu các kênh, các nguồn để tìm kiếm thông tin, phân tích thị trường một cách bài bản nên người dân, HTX mới có rất ít cơ hội, thậm chí để lỡ mất nhiều cơ hội hợp tác đầu tư.

Hiện, nhiều HTX chỉ tiếp cận được các thông tin, tham gia các hội chợ thương mại, các triển lãm trong nước do kết nối được với Liên minh HTX tỉnh, Sở NN&PTNT tỉnh. Còn các thông tin xuất khẩu, các triển lãm quốc tế, các buổi học tập kinh nghiệm ở cấp trung ương thì các HTX rất khó tiếp cận được vì chưa biết tìm nguồn nào, cách thức tham gia ra sao. Đi liền với đó là tâm lý e ngại của những người nông dân nên cơ hội đến với các HTX bị thu hẹp.

Vì thiếu thông tin thị trường nên nhiều HTX chưa thể linh hoạt trong sản xuất kinh doanh, khó đáp ứng được nhu cầu thị trường, khó chuyển đổi cơ cấu cây trồng và vật nuôi. Có HTX ở Đồng bằng sông Cửu Long cho rằng nếu người nông dân, thành viên HTX cứ mãi chỉ trồng lúa thì dù năng suất có cao cũng chưa chắc đã giúp họ giàu. Bởi, giá lúa luôn biến động, khi thấp khi cao nên nông dân, HTX trồng loại nông sản này không thể thoát khỏi cảnh lo từng vụ.

Tăng cường vai trò cầu nối

Hiện nay, để tháo gỡ khó khăn cho người dân, HTX, một số sở ngành nông nghiệp đã có khảo sát, phân tích, đánh giá, dự báo về những yếu tố tác động, chi phối đến việc lưu thông, tiêu thụ các sản phẩm nông nghiệp tại địa phương, trong nước và xuất khẩu, từ đó đưa ra những dự báo về nhu cầu của thị trường của các sản phẩm nông nghiệp, cũng như có những khuyến cáo để các HTX, nông dân lên kế hoạch sản xuất phù hợp.

Tuy nhiên, theo các chuyên gia, đây mới chỉ là những phân tích, dự báo mang tính cục bộ, chưa có tính bao trùm mang tính toàn ngành nên vẫn chưa mang lại hiệu quả cao trong đầu tư.

Bà Nguyễn Thị Hồng Lê, Giám đốc HTX Quế Trà My - Minh Phúc (Quảng Nam), cho biết tìm hiểu thị trường trong nước có thể ít khó khăn hơn thị trường nước ngoài. Bởi khi mang sản phẩm ra nước ngoài bán, ngoài hiểu thị hiếu của khách hàng thì cần phải hiểu được cả đối thủ cạnh tranh. Mà điều này thì các HTX rất mù mờ, dù có tự tìm hiểu cũng cần có sự xác thực của cơ quan quản lý mới đảm bảo tính xác đáng.

Để giúp các HTX, doanh nghiệp nhỏ có thể vươn ra thị trường, hạn chế những rủi ro trong kinh doanh, xuất khẩu, các chuyên gia cho rằng cần nâng cao năng lực dự báo thị trường của các ngành chức năng thay vì chỉ để HTX tự tìm hiểu, tự kinh doanh như hiện nay. Vì điều này không tạo được sự liên kết gắn bó giữa các HTX, doanh nghiệp trong nước, mà đó cũng chính là lý do khiến nông sản Việt khó tạo được thương hiệu quốc gia để cạnh tranh với các nước khác trên thị trường.

Chuyên gia kinh tế nông nghiệp Hoàng Trọng Thủy đề nghị ngành nông nghiệp, ngành công thương, các tham tán thương mại, các hiệp hội cần phát huy vai trò cầu nối của mình trong phân tích, dự báo thị trường cũng như giúp HTX, doanh nghiệp trong nước tiếp cận với các đối tác tin cậy ở nước ngoài để giúp họ không bị bỏ rơi trước sự biến động không ngừng nghỉ của thị trường.

Ông Nguyễn Tuấn Việt, CEO công ty TNHH Vietgo, cho biết thị trường luôn biến động và chưa chắc lạm phát, chiến tranh là hoàn toàn mất cơ hội kinh doanh. Thay vào đó, chỉ có mặt hàng này giảm, mặt hàng này tăng và ngược lại nên nếu biết nắm bắt, biết phân tích, biết đón trend và bám sát thị trường thì cơ hội mang lại hiệu quả kinh tế rất cao.

Ngay như trong bối cảnh chiến tranh đang xảy ra thì người tiêu dùng Ukraine vẫn giữ được sự ưa chuộng với thực phẩm châu Á. Và một trong những nước trong khu vực đang cạnh tranh với nông sản Việt là Thái Lan thì đang có hạn chế xuất khẩu sang thị trường này do khó khăn về giao thông. Chính vì vậy, đây là cơ hội cho HTX, doanh nghiệp Việt xuất khẩu sang Ukraine.

Theo ông Nguyễn Tuấn Việt, hiện nay, Việt Nam đã ký kết 18 FTA nhưng độ hiểu biết, am hiểu của doanh nghiệp, HTX về các FTA này vẫn còn hạn chế nên cần đẩy mạnh phổ biến, tuyên truyền, phân tích để các HTX, doanh nghiệp hiểu sâu, nắm bắt được các cơ hội cũng như thấy được những nguyên tắc cần tuân thủ để chủ động khắc phục, tránh đánh mất các cơ hội.

Nhà nước và địa phương cũng cần có thêm các bản tin thị trường theo hướng bám sát tình hình thị trường, tăng cường tính dự báo, phân tích và định hướng sản xuất, tiêu dùng cho người dân, doanh nghiệp. Đi liền với đó là đẩy mạnh tư vấn hướng dẫn người sản xuất kỹ năng phân tích, đánh giá thị trường dựa vào các nguồn thông tin cụ thể, để họ chủ động đưa ra các quyết định đầu tư phù hợp.

Huyền Trang