Hương cà phê – Dấu tay phụ nữ nông gia

Họ không chỉ là lực lượng lao động chính trên nương rẫy, mà còn là những người tiếp thu kỹ thuật mới, quản lý chi tiêu trong gia đình, lan tỏa tinh thần tiết kiệm và trách nhiệm trong canh tác cà phê. Từ những thay đổi nhỏ trong từng vườn cây, họ đã góp phần làm thay đổi tư duy sản xuất, hướng tới nền nông nghiệp xanh, hiệu quả và bền vững.

Phụ nữ Đắk Lắk đang khẳng định vai trò ngày càng quan trọng trong quá trình chuyển đổi sang nền nông nghiệp bền vững

Trong tiếng hái cà phê lách tách, những tấm bạt trải dưới tán cà phê của chị Đinh Thị Như Lê, thôn 2, xã Phú Xuân, nhanh chóng phủ đầy những quả chín đỏ mọng của niên vụ mới 2025-2026. Là một trong những phụ nữ tiêu biểu trong phong trào sản xuất cà phê bền vững của tỉnh Đắk Lắk, chị Lê cho biết, trước đây gia đình chị canh tác theo tập quán cũ, ít chú trọng kỹ thuật. Nhưng vài năm trở lại đây, sau khi tham gia các lớp tập huấn về quản lý sức khỏe cây trồng tổng hợp, chị mạnh dạn thay đổi phương thức sản xuất, chuyển sang thu hái quả chín, giảm sử dụng thuốc hóa học, tăng cường bón phân hữu cơ và tái chế phụ phẩm nông nghiệp:

“Với vai trò của người phụ nữ thì quản lý chi tiêu trong gia đình, thì sau khi mà mình áp dụng cái mô hình này vào trong chăm sóc cây cà phê thì mình sẽ quản lý được các cái chi phí đầu vào, giúp cho quá trình mình quản lý và tiết kiệm được chi phí đầu tư vào trong chăm sóc và phát triển vườn cây cà phê”, chị Lê nói.

Phụ nữ góp phần lan tỏa phương pháp canh tác thân thiện với môi trường, giảm chi phí và nâng cao giá trị nông sản

Nhiều năm gần đây, hình ảnh người phụ nữ nông thôn năng động, tự tin học hỏi kỹ thuật mới đã trở nên quen thuộc ở Đắk Lắk. Họ tích cực tham gia các buổi tập huấn, mô hình trình diễn, góp phần lan tỏa phương pháp canh tác thân thiện với môi trường, giảm chi phí và nâng cao giá trị nông sản. Ông Bùi Văn Kịp, Cố vấn Công ty Bayer Việt Nam, đơn vị đang triển khai một số dự án hỗ trợ nông nghiệp, nông dân tại Đắk Lắk nhận xét, sự cẩn trọng, tỉ mỉ và tinh thần học hỏi đã giúp phụ nữ nhanh chóng tiếp thu, áp dụng vào thực tiễn canh tác, mang lại hiệu quả rõ rệt cho từng nông hộ.

“Trong quá trình thực hiện thì chúng tôi thấy rằng lực lượng nữ đóng vai trò rất là quan trọng. Bởi vì vừa là lực lượng lao động, vừa phải chăm sóc gia đình. Do đó, nếu như cung cấp những kiến thức về nông nghiệp bền vững cho lực lượng nữ này, thì lực lượng này sẽ đóng một cái vai trò quan trọng trong phát triển bền vững ở cộng đồng của mình”, ông Kịp thông tin.

Thực tế tại Đắk Lắk, nhiều phụ nữ sau khi tham gia mô hình cà phê bền vững đã trở thành nông dân nòng cốt của địa phương. Họ không chỉ áp dụng kỹ thuật vào sản xuất mà còn chủ động chia sẻ kinh nghiệm cho các hộ xung quanh, góp phần hình thành cộng đồng nông dân cùng tiến bộ. Ở nhiều vùng cà phê trọng điểm như Cư M’gar, Krông Năng, Krông Ana…, phụ nữ đã đảm nhận vai trò tổ trưởng nhóm sản xuất, trực tiếp quản lý việc ghi chép nhật ký vườn, hướng dẫn sử dụng phân bón và thuốc bảo vệ thực vật an toàn.

Phụ nữ tham gia vào tất cả các khâu từ khi trồng, chăm sóc, bón phân đến khi thu hoạch cũng như chế biến để góp phần nâng cái giá trị sản phẩm

Chị H’Nhung Mlô ở xã Cư M’gar, chia sẻ: “Chúng tôi gắn bó với thiên nhiên, phải có trách nhiệm là cùng nhau bảo vệ môi trường, và chúng tôi nghĩ rằng mình sẽ làm cho cà phê của mình nó nâng cao cái giá trị của cà phê mình làm ra. Các nông dân từ vùng khác họ biết đến và họ đến tham quan, học hỏi và họ cũng ủng hộ cách làm cà phê của chúng tôi”.

Theo bà Đặng Thị Thủy, Phó Giám đốc Sở Nông nghiệp và Môi trường tỉnh Đắk Lắk, trong các chương trình khuyến nông, dự án hợp tác công – tư về nông nghiệp bền vững tại Đắk Lắk đều ghi nhận sự tham gia ngày càng tích cực của phụ nữ. Tỷ lệ phụ nữ tham gia tập huấn, ứng dụng kỹ thuật mới chiếm hơn 40%; nhiều người đã trở thành nông dân nòng cốt, chủ động chia sẻ kinh nghiệm với cộng đồng.

“Khi đi vào một cái chuỗi giá trị ngành hàng nào đều có vai trò của người phụ nữ gắn với cái chuỗi giá trị đấy. Và đặc biệt là đối với cây cà phê hiện nay thì người phụ nữ vun vén từ khi trồng, chăm sóc, bón phân đến khi thu hoạch cũng như chế biến để góp phần nâng cái giá trị sản phẩm đó lên, để cho thấy rằng cái dấu ấn nữ nông gia đều có thể làm nên một cái bản sắc văn hóa của mỗi vùng miền".

Trên hành trình phát triển nông nghiệp bền vững, vai trò của phụ nữ Đắk Lắk ngày càng được nhìn nhận đầy đủ và trân trọng. Họ vừa là người lao động, vừa là người quản lý, người truyền cảm hứng và gìn giữ những giá trị tốt đẹp của nông thôn. Với cà phê Đắk Lắk, sự bền vững không chỉ được xây từ nắng gió cao nguyên, đất bazan màu mỡ, mà còn từ đôi tay tảo tần cùng sự nhạy bén đổi mới của chị em phụ nữ ở các buôn làng.

Hương Lý/VOV-Tây Nguyên