Hướng dẫn chẩn đoán, điều trị hội chứng giảm tiểu cầu, huyết khối sau tiêm vắc xin
Một nhân viên y tế được tiêm vắc xin phòng COVID-19. Ảnh: YÊN LAN
Bộ Y tế vừa có Quyết định 1966 về việc ban hành Hướng dẫn chẩn đoán và điều trị hội chứng giảm tiểu cầu, huyết khối sau tiêm vắc xin COVID-19.
Theo Bộ Y tế, giảm tiểu cầu huyết khối miễn dịch sau tiêm vắc xin (VIPIT) là biến cố nặng hiếm gặp, biểu hiện thuyên tắc huyết khối kèm theo số lượng tiểu cầu thấp, xảy ra sau khi tiêm vắc xin. Các nghiên cứu cho thấy sau tiêm vắc xin COVID-19, cơ thể có thể sinh kháng thể kháng yếu tố 4 tiểu cầu (platelet factor - PF4) giống như kháng thể HIT. Phức hợp kháng nguyên kháng thể đó hoạt hóa tiểu cầu quá mức dẫn đến giảm tiểu cầu, gây huyết khối và có thể chảy máu, gặp nhiều hơn ở phụ nữ dưới 60 tuổi.
Thuyên tắc huyết khối kèm theo giảm tiểu cầu sau khi tiêm vắc xin COVID-19 của Astra Zeneca (AZ) và Johnson & Johnson đã được ghi nhận trong các báo cáo của các cơ quan quản lý dược và tổ chức giám sát an toàn vắc xin tại nhiều quốc gia. Tổ chức Y tế Thế giới đã yêu cầu cảnh giác, theo dõi, phát hiện sớm và xử trí kịp thời những biến cố hiếm gặp ở người sau tiêm vắc xin COVID-19 nghi ngờ giảm tiểu cầu huyết khối miễn dịch, đông máu rải rác trong lòng mạch, huyết khối tĩnh mạch não.
Triệu chứng lâm sàng xuất hiện từ 4-28 ngày sau tiêm vắc xin COVID-19, gồm: đau đầu dai dẳng, dữ dội; các triệu chứng thần kinh khu trú; co giật, hoặc mờ hoặc nhìn đôi; khó thở hoặc đau ngực; đau bụng; đau, phù chi dưới; ít khi biểu hiện chảy máu, xuất huyết da hoặc xuất huyết nội tạng.
Tài liệu này hướng dẫn các cơ sở y tế, từ tuyến cơ sở đến tuyến cao nhất cách xử trí nếu có trường hợp sau khi tiêm vắc xin xuất hiện các triệu chứng lâm sàng trên. Trong đó, các cơ sở y tế tuyến tỉnh/thành phố hoặc tương đương hạng II được hướng dẫn đánh giá tình trạng lâm sàng và thực hiện các xét nghiệm cơ bản: Đếm số lượng tiểu cầu, xét nghiệm đông máu cơ bản, xét nghiệm định lượng D-dimer, các xét nghiệm, chẩn đoán hình ảnh đánh giá tình trạng huyết khối/chảy máu… Chẩn đoán và điều trị các bệnh lý có thể gặp theo hướng dẫn chẩn đoán và điều trị của Bộ Y tế. Nếu vượt quá khả năng chẩn đoán và điều trị cần hỏi ý kiến chuyên gia cấp cao hơn hoặc chuyển tuyến theo đúng quy định.
Các cơ sở tuyến trung ương hoặc tương đương hạng I, hạng đặc biệt: Tiếp nhận người sau tiêm vắc xin có biến chứng nặng do các tuyến chuyển đến; thực hiện tất cả các thăm dò cần thiết để chẩn đoán và điều trị theo hướng dẫn chẩn đoán và điều trị của Bộ Y tế; tham vấn ý kiến của các chuyên gia khi cần (tim mạch, đột quỵ, thần kinh, huyết học...).
