Hướng dẫn thực hiện BHXH đối với người bị phạt tù giam
Thời điểm tạm dừng hưởng lương hưu, trợ cấp BHXH hằng tháng là thời điểm người đó bị kết tội theo bản án đã có hiệu lực pháp luật.
BHXH Việt Nam vừa có Công văn số 3762/BHXH-CSXH ngày 8-10-2019 gửi BHXH các địa phương về việc thực hiện tạm dừng, tiếp tục chi trả lương hưu, trợ cấp BHXH hàng tháng đối với người bị phạt tù giam.
Theo BHXH Việt Nam, vừa qua, BHXH một số tỉnh, TP đã có báo cáo về việc tạm dừng, tiếp tục chi trả lương hưu, trợ cấp BHXH hằng tháng đối với trường hợp chấp hành hình phạt tù nhưng không được hưởng án treo (tù giam) theo bản án có hiệu lực pháp luật kể từ ngày 1-1-2016 trở đi còn có cách hiểu khác nhau nên thực hiện chưa thống nhất.
Những người "chưa bị dừng" hưởng BHXH trước ngày 1-1-2016 thì được áp dụng chế độ hưởng BHXH theo Luật BHXH năm 2014
Về vấn đề này, BHXH Việt Nam đã xin ý kiến Bộ Lao động - Thương binh và Xã hội (LĐ-TB-XH) và TAND Tối cao. Trong công văn trả lời BHXH Việt Nam về tạm dừng, tiếp tục chi trả lương hưu, trợ cấp BHXH hằng tháng đối với người bị phạt tù giam của Thanh tra Bộ LĐ-TB-XH, thì khoản 1, điều 3 Luật Thi Hành án hình sự quy định: "Người chấp hành án là người bị kết tội và phải chịu hình phạt theo bản án đã có hiệu lực pháp luật". Khoản 1, điều 62 Luật BHXH năm 2006 quy định: "Người lao động đang hưởng lương hưu, trợ cấp BHXH hằng tháng bị tạm dừng hưởng lương hưu, trợ cấp BHXH hằng tháng khi chấp hành hình phạt tù nhưng không được hưởng án treo". Do đó, thời điểm tạm dừng hưởng lương hưu, trợ cấp BHXH hằng tháng là thời điểm người đó bị kết tội theo bản án đã có hiệu lực pháp luật.
Còn tại Công văn trả lời phúc đáp của TAND Tối cao về trường hợp người bị chấp hành hình phạt tù không được hưởng án treo mà bản án có hiệu lực pháp luật sau ngày 1-1-2016 (ngày Luật BHXH năm 2014 có hiệu lực pháp luật) nhưng bị bắt tạm giam trước ngày 1-1-2016, thì chế độ BHXH của họ áp dụng theo điều 62 Luật BHXH năm 2006 hay Điều 64 Luật BHXH năm 2014. TAND Tối cao cho rằng, theo quy định tại khoản 2, điều 123 Luật BHXH năm 2014 và điều 20 Nghị định số 115/2015/NĐ-CP ngày 11-11-2015 của Chính phủ quy định chi tiết một số điều của Luật BHXH về BHXH bắt buộc thì… "người đang bị dừng hưởng BHXH trước ngày 1-1-2016 thì việc giải quyết tiếp tục hưởng BHXH mới áp dụng quy định của Luật BHXH năm 2006". Theo đó, những người "chưa bị dừng" hưởng BHXH trước ngày 1-1-2016 thì được áp dụng chế độ hưởng BHXH theo Luật BHXH năm 2014.
"Người đang bị tạm dừng" hưởng lương hưu, BHXH hằng tháng tại điều 62 Luật BHXH năm 2006 được xác định là người chấp hành án. Theo quy định tại khoản 1, điều 3 Luật Thi Hành án hình sự thì "người chấp hành án là người bị kết tội và phải chịu hình phạt theo bản án đã có hiệu lực pháp luật". Do đó, thời điểm xác định tạm dừng hưởng lương hưu, BHXH hằng tháng được xác định từ ngày bản án có hiệu lực pháp luật. Như vậy, trường hợp người bị chấp hành hình phạt tù không được hưởng án treo mà bản án, quyết định có hiệu lực sau ngày 1-1-2016 thì chế độ BHXH của họ áp dụng theo điều 64 Luật BHXH năm 2014.
Như vậy, theo công văn trả lời của Bộ LĐ-TB-XH và TAND Tối cao thì: "Người đang hưởng lương hưu, trợ cấp BHXH hằng tháng bị phạt tù giam theo bản án có hiệu lực pháp luật kể từ ngày 1-1-2016 trở đi thì không bị tạm dừng hưởng lương hưu, trợ cấp BHXH hằng tháng theo Luật BHXH 2014. Do vậy, BHXH Việt Nam yêu cầu Giám đốc BHXH các địa phương kiểm tra, rà soát lại việc thực hiện tạm dừng hưởng lương hưu, trợ cấp BHXH hằng tháng từ ngày 1-1-2016 trở đi để giải quyết theo đúng quy định của pháp luật".
