Hướng đi mới ở 'thủ phủ' nhung hươu

Du khách thích thú với mô hình trải nghiệm nuôi hươu ở Hương Sơn, Hà Tĩnh.

Kiếm tiền triệu mỗi ngày

Những năm gần đây, ở vựa nuôi hươu lấy lộc nhưng xuất hiện dịch vụ cắt nhung thuê. Mỗi xã có từ 3 đến 4 nhóm thợ chuyên cắt nhung lấy lộc. Nghề mới giúp nông dân ở huyện miền núi Hương Sơn nâng cao thu nhập trong những ngày nông nhàn.

Thông thường, đội thợ có 3 người, có đội chỉ 2 người. Các thành viên của đội phải đạt yêu cầu về sức khỏe, nhanh nhẹn, có kinh nghiệm... Đặc biệt, phải có kỹ năng giữ hươu, vật hươu ngã xuống để cắt, nhằm tránh cho hươu không bị thương, nhung hươu không bị gãy trong quá trình cắt, biết cách lấy một lượng huyết phù hợp để đảm bảo sức khỏe cho hươu.

Khoảng 1 tháng trở lại đây, nhóm thợ cắt lộc nhung của anh Trần Văn Chương (SN 1976) và anh Lê Văn Trung (SN 1972, cùng trú xã Sơn Lâm, huyện Hương Sơn, Hà Tĩnh) tất bật sắp xếp lịch trình đi cắt nhung hươu thuê. Theo anh Chương, giá cắt thuê mỗi cặp nhung dao động từ 200.000 đến 300.000 đồng. Trung bình mỗi ngày, đội cắt nhung của anh cắt từ 5 - 10 cặp. Mỗi lần cắt trong khoảng thời gian từ 15 - 30 phút.

Trước khi lên đường, anh Chương và anh Trung chuẩn bị đầy đủ dụng cụ cắt nhung gồm dây thừng, lưỡi cưa, một miếng ván có đóng vòng thép để giữ cho đầu hươu cố định trong quá trình cắt nhung và một cây sào nứa hoặc nhành cây để đưa dây, bẫy chân hươu. “Nghề này cần có kỹ thuật, kinh nghiệm cao. Mỗi ngày trong mùa này chúng tôi kiếm được từ 1 - 2 triệu đồng, nhờ nghề này anh em có thêm thu nhập lúc rảnh rỗi”, anh Chương phấn khởi nói.

Theo kinh nghiệm của thợ cắt nhung lành nghề, thời gian để cắt một cặp nhung cho một con hươu chừng 15 phút. Nhung cắt đúng kỳ là nhung từ khi mới nhú đến khi cắt từ 43 đến 45 ngày, để lâu cân nặng, nhung cứng, không tốt, cắt trước 40 ngày thì nhung còn non, cũng không tốt.

Hươu sau khi cắt xong nhung, họ dùng rơm khô làm dây và lá chuối để buộc cầm máu. Nghề này làm quanh năm, chỉ cần có người gọi các thợ cắt nhung hươu họ sẽ di chuyển đến. Trước khi cắt nhung, thợ cắt trải một lớp rơm mỏng trên bề mặt để làm nơi cho hươu nằm để tránh bẩn. Nghề này đòi hỏi kỹ thuật cao, sức khỏe tốt. Đặc biệt phải nhanh nhẹn ứng xử trong mọi tình huống, tránh trường hợp cắt hỏng nhung, làm gãy chân hươu của gia chủ.

Hươu sao là vật nuôi chủ lực của người dân ở huyện Hương Sơn. Trước đây, nhung hươu thường xay nhỏ, hoặc sấy khô tán bột để nấu cháo hoặc thái nhỏ ngâm rượu. Nay người dân Hương Sơn đã chế biến ra nhiều sản phẩm từ nhung hươu mang tính tinh chế và tiện lợi hơn, như nhung hươu bột ở dạng hòa tan, cao nhung hươu, cao đế hươu... Nhiều sản phẩm trong đó đã có thương hiệu và được đăng ký OCOP.

Ông Trần Thống (xã Kim Hoa, huyện Hương Sơn, Hà Tĩnh) nuôi tới 8 con hươu lấy lộc. Trước đây, mỗi lần cắt nhung, nhà ông phải mượn người dân trong xóm. Tuy nhiên, việc mượn người cũng khó do họ bận đi làm, trong khi khách đã hẹn theo giờ lấy lộc, quá trình cắt, người này chờ người kia rất lâu. Giờ đây có dịch vụ cắt nhung hươu này, ông Thống thấy rất tiện, chỉ cần hẹn trước là có đội đến cắt ngay, giá cả cũng hợp lý.

“Mỗi ngày, đội của tôi thường cắt từ 7 đến 10 cặp, vào chính vụ sẽ nhiều hơn. Chúng tôi không chỉ cắt nhung ở các xã trên địa bàn Hương Sơn mà còn sang cả Vũ Quang, hay xuống Đức Thọ” - anh Lê Anh Tuấn, một người làm dịch vụ cắt nhung hươu ở xã Quang Diệm, chia sẻ.

Nghề cắt lộc nhung giúp dân kiếm tiền triệu mỗi ngày.

Hướng đi mới

Theo Phòng Nông nghiệp và Phát triển nông thôn huyện Hương Sơn, hiện nay, tổng số đàn hươu trên địa bàn Hương Sơn có 47.310 con, trong đó khoảng 22.350 con cho nhung với sản lượng ước tính hơn 19,9 tấn. Dự kiến trong năm 2025, huyện sẽ thu trên 218 tỷ đồng từ việc bán lộc nhung.

“Từ việc nuôi hươu đã sản sinh ra nhiều ngành nghề khác nhau giúp người dân nâng cao thu nhập, trong đó có nghề cắt nhung hươu lấy lộc. Đời sống người dân Hương Sơn vì thế ngày một khấm khá hơn. Không những vậy, địa phương đang xây dựng các mô hình du lịch trải nghiệm nghề nuôi hươu, hướng đi này không chỉ đa dạng hóa ngành nghề mà còn góp phần thúc đẩy phát triển du lịch, dịch vụ của địa phương”, Phó Chủ tịch UBND huyện Hương Sơn Nguyễn Kiều Hưng chia sẻ.

Nghề nuôi hươu lấy lộc nhung giúp người dân miền núi Hương Sơn, Hà Tĩnh nâng cao thu nhập, đời sống ngày càng sung túc.

Lâu nay, huyện Hương Sơn được biết đến là “thủ phủ” nuôi hươu lớn nhất cả nước. Việc phát triển du lịch trải nghiệm nghề nuôi hươu Hương Sơn đang được đẩy mạnh. Đây được xem là hướng đi đầy tiềm năng, giúp phát triển kinh tế địa phương. Bước đầu, một số mô hình nuôi hươu thu hút được các đoàn khách đến tham quan, tìm hiểu.

Hươu là loài vật rất nhút nhát, chủ yếu được nuôi nhốt trong chuồng. Tuy nhiên khi được thuần nuôi, nhiều con rất thân thiện với con người. Đặc biệt, vào mùa thu hoạch nhung hươu có rất nhiều người dân, du khách hiếu kỳ đã tìm đến tham quan, trải nghiệm và thích thú chơi đùa, chụp ảnh cùng hươu.

Từ nhung hươu, người lao động đã biết làm hàng hóa. Nhiều sản phẩm chế biến từ nhung hươu như nhung tươi cắt lát, nhung tán bột sấy khô, rượu nhung hươu… Tại Hương Sơn, nhiều doanh nghiệp chăn nuôi kết hợp với phát triển dịch vụ xung quanh hươu, đầu tư máy móc, thiết bị chế biến sâu các sản phẩm từ nhung hươu, giải quyết công ăn việc làm cho hàng nghìn người lao động có thu nhập ổn định. Các sản phẩm từ nhung hươu đã lên tàu, lên xe, lên máy bay, có mặt trong các hội chợ, siêu thị và còn xuất khẩu ra nước ngoài.

Hạnh Nguyên