Hương nếp Cay Nọi giữa mùa vàng Quang Chiểu

Năm 2023, nếp Cay Nọi được công nhận sản phẩm OCOP 3 sao của tỉnh Thanh Hóa. Từ cánh đồng đến bàn ăn, hạt nếp không chỉ là lương thực mà còn là sản vật văn hóa, biểu trưng cho sự cần cù và khát vọng vươn lên của người Thái Quang Chiểu. Trên những triền ruộng bậc thang uốn lượn quanh sườn núi, màu vàng của nếp Cay Nọi trải dài đến tận chân trời. Mùa gặt về, cả xã Quang Chiểu như khoác lên mình tấm áo vàng no đủ.

Toàn xã hiện có 335 ha nếp Cay Nọi, cây trồng truyền thống của đồng bào Thái, năng suất đạt khoảng 5 tấn/ha, sản lượng năm nay ước đạt 1.600 tấn, mang lại hơn 20 tỷ đồng cho người dân.

Bí thư Đảng ủy xã Triệu Minh Xiết (áo trắng bên tay phải) đi thăm cánh đồng nếp Cay Nọi của bà con, động viên người dân thu hoạch và kiểm tra những thửa ruộng đang phục tráng giống lúa đặc sản.

Theo ông Xiết, hiện Trung tâm nghiên cứu Khoa học công nghệ – Trường Đại học Hồng Đức đang phối hợp triển khai vụ phục tráng đầu tiên với diện tích 0,8 ha, nhằm khôi phục nguồn gen quý và nâng cao năng suất giống nếp Cay Nọi.

Trên đồng, tiếng liềm khua lách cách hòa trong tiếng cười. Người già, thanh niên cùng hăng say thu hoạch. Chị Vi Thị Sợi (40 tuổi) phấn khởi cho biết, gia đình bán được khoảng 20 triệu đồng tiền lúa, trừ phần ăn vẫn còn dư, có tiền cho con đi học đầy đủ. “Mỗi mùa gặt là một mùa vui, có thêm thu nhập, có thêm niềm tin giữ nghề cha ông”, chị Sợi nói.

Em Ngân Thị Bảo Nguyên (15 tuổi, học lớp 9) tranh thủ ngày nghỉ học cùng cha mẹ gặt nếp. Bên cạnh, Vi Bảo Huy (học lớp 7) dù nhỏ tuổi vẫn gùi những bó lúa vàng óng phụ giúp gia đình.

Tình yêu ruộng đồng được gieo vào tuổi thơ, để hạt nếp Cay Nọi không chỉ là hạt no mà còn là hạt ký ức của bản làng.

Hạt nếp tròn mẩy, óng vàng, thơm ngát. Giống nếp có nguồn gốc từ nước bạn Lào, thân cao hơn 1m, gồm ba loại: Cay Nọi đỏ, Cay Nọi trắng và Cay Nọi đen. Khác với lúa nước, nếp nương chỉ trồng một vụ mỗi năm nhưng cho gạo dẻo, ngọt bùi đặc trưng, là niềm tự hào của đồng bào Thái nơi vùng biên.

Chị Lương Thị Nồng, người Thái ở bản Pùng, là sáng lập HTX Nông lâm Chung Thành, cầu nối giúp bà con biến cây lúa nếp truyền thống thành hàng hóa đặc sản. Mỗi năm, HTX thu mua hàng trăm tấn nếp, bao tiêu đầu ra, đưa sản phẩm “Gạo Cay Nọi Quang Chiểu” vươn xa, góp phần nâng cao thu nhập cho người dân.

Những gùi nếp vàng được gánh về bản trong tiếng nói cười rộn rã. Con đường đất quanh co thấm đẫm mùi rơm rạ, hương nếp mới lan tỏa khắp không gian, gợi cảm giác yên bình, no ấm.

CTV Minh Đức/VOV.VN