Hướng tới đồng bộ, khả thi, chất lượng cao

Xây dựng hệ thống pháp luật theo Nghị quyết 66-NQ/TW

Người dân bày tỏ sự hài lòng khi sử dụng dịch vụ công tại Trung tâm hành chính công TP Hà Nội. Ảnh Lê Mận

Bước đột phá trong tư duy xây dựng pháp luật

Để góp phần tái cấu trúc hệ thống pháp luật, đáp ứng yêu cầu phát triển của đất nước, thực hiện các Nghị quyết trụ cột gần đây của Bộ Chính trị, trong đó có Nghị quyết số 66-NQ/TW, ngày 30/10, phát biểu tại chương trình Kỳ họp thứ 10, Quốc hội khóa XV, Đại biểu Quốc hội Mai Thị Phương Hoa (Đoàn Ninh Bình) đánh giá, ngoài Hiến pháp là đạo luật gốc, phải xác định được nhóm các văn bản luật có tính chất trụ cột, nền tảng, trung tâm, có tính ổn định cao để các văn bản luật khác tuân theo và bảo đảm tính thống nhất, đồng bộ và gắn kết cao. Nhằm khắc phục tình trạng hệ thống pháp luật còn nhiều tầng nấc, nhiều loại văn bản, bà Mai Thị Phương Hoa đề nghị, nghiên cứu giảm bớt một số loại văn bản quy phạm pháp luật (VBQPPL); xác định rõ hơn nữa phạm vi điều chỉnh của từng loại VBQPPL và phân định rành mạch hơn nữa thẩm quyền ban hành VBQPPL của các chủ thể.

Ở góc độ là nhà làm luật, Phó Chủ nhiệm Ủy ban Pháp luật và Tư pháp của Quốc hội Ngô Trung Thành cho rằng, để thực hiện mục tiêu đến năm 2030, Việt Nam có hệ thống pháp luật dân chủ, công bằng, đồng bộ, thống nhất, công khai, minh bạch, khả thi, mở đường cho kiến tạo phát triển, huy động mọi người dân và DN tham gia vào phát triển kinh tế - xã hội và đến năm 2045, nước ta có hệ thống pháp luật chất lượng cao, hiện đại, tiệm cận chuẩn mực, thông lệ quốc tế, tiên tiến và phù hợp với thực tiễn đất nước như Nghị quyết số 66-NQ/TW đề ra, công tác lập pháp của Quốc hội cần phải được tiếp tục đổi mới mạnh mẽ, nâng cao chất lượng, hiệu quả để cùng Chính phủ, các ngành, các cấp xây dựng, hoàn thiện hệ thống pháp luật “đi trước mở đường”, thực sự trở thành khâu đột phá của đột phá, đáp ứng yêu cầu phát triển đất nước trong Kỷ nguyên mới.

“Việc đổi mới tư duy lập pháp sẽ tác động trực tiếp tới hệ thống pháp luật và các nhiệm vụ lập pháp trong giai đoạn tới. Vì vậy, các cơ quan có thẩm quyền cần tăng cường lãnh đạo, chỉ đạo, khẩn trương nghiên cứu hoàn thiện mô hình cấu trúc hệ thống pháp luật đáp ứng yêu cầu phát triển đất nước trong Kỷ nguyên mới, xây dựng chiến lược hoàn thiện hệ thống pháp luật đến năm 2045, trước mắt là định hướng công tác lập pháp nhiệm kỳ Quốc hội khóa XVI nhằm tạo lập cơ sở chính trị - pháp lý vững chắc cho công tác xây dựng, hoàn thiện hệ thống pháp luật của Quốc hội nhiệm kỳ tới cũng như các nhiệm kỳ tiếp theo”, ông Ngô Trung Thành chia sẻ.

Để chính sách pháp luật đi vào cuộc sống

Để Nghị quyết 66-NQ/TW đi vào thực tiễn, Phó Chủ tịch thường trực Hội Luật gia Việt Nam TS Trần Công Phàm cho rằng, quá trình xây dựng pháp luật cần thay đổi tư duy, không chỉ dừng lại ở các hội thảo, tọa đàm, mà phải mở rộng kênh tiếp nhận ý kiến Nhân dân, đa dạng hóa hình thức phản biện và bảo đảm tính khách quan, sát thực tiễn. Song song đó, việc nâng cao chất lượng nguồn nhân lực pháp luật cũng mang tính cấp thiết. Một đội ngũ cán bộ chuyên nghiệp, có chuyên môn và tinh thần trách nhiệm cao sẽ là nền tảng để tham gia xây dựng, tổ chức và giám sát thi hành pháp luật hiệu quả hơn.

Còn theo luật sư Đinh Thị Nguyên, Giám đốc Công ty Luật TNHH Minh Nguyên Legalsun, Đoàn luật sư TP Hà Nội, một hệ thống pháp luật phù hợp với Kỷ nguyên phát triển cần được hoàn thiện, hiện đại hóa kịp thời, mở rộng tối đa không gian phát triển về kinh tế, kinh doanh và phát triển đồng bộ các loại thị trường để kích thích tổng cầu đầu tư.

Tạo cơ chế đặc thù hỗ trợ khuyến khích phát triển kinh tế tư nhân về ưu đãi tiếp cận đất đai, ưu đãi nguồn vốn, hỗ trợ đào tạo, xây dựng cổng thông tin số về xây dựng và thực hiện pháp luật để DN, doanh nhân, tổ chức, cá nhân tiếp cận thông tin về quy định pháp luật công khai, minh bạch, thuận lợi và kịp thời. Đây là khía cạnh bảo đảm tính bình đẳng thực sự trong tiếp cận thông tin về chính sách, pháp luật.

Đặc biệt, cần loại bỏ kiểu tư duy “không quản được thì cấm”, cơ chế “xin - cho”, “bỏ trống lĩnh vực” sang “được làm những gì pháp luật không cấm", tối đa hóa không gian huy động nguồn lực, đa dạng hóa mọi hình thức pháp lý, coi trọng trọng tâm pháp luật phục vụ sự phát triển. Việc cắt giảm ít nhất 30% điều kiện kinh doanh là chỉ tiêu cho thấy nỗ lực quan trọng trong quyết liệt thực hiện.

Cùng với việc đổi mới tư duy, quan tâm đến công tác xây dựng pháp luật, Đại biểu Quốc hội hoạt động chuyên trách tại Ủy ban Pháp luật và Tư pháp của Quốc hội Nguyễn Công Long cho biết, Nghị quyết Đại hội Đảng bộ Quốc hội lần thứ I, nhiệm kỳ 2025-2030 đã xác định, cụ thể hóa các nhiệm vụ mà Nghị quyết số 66-NQ/TW của Bộ Chính trị về đổi mới công tác xây dựng và thi hành pháp luật đáp ứng yêu cầu phát triển đất nước trong Kỷ nguyên mới đã đề ra.

“Thứ nhất là khẳng định trách nhiệm của người đứng đầu. Thứ hai là trong quá trình xây dựng luật, khâu đề xuất chính sách phải trên cơ sở đánh giá đầy đủ, khách quan, đặt lợi ích quốc gia, dân tộc lên trên hết, để tránh lợi ích có thể bó gọn ở trong một lĩnh vực, một ngành, một địa phương nhất định. Đây là yếu tố rất là quan trọng”, ông Nguyễn Công Long nói và nhấn mạnh thêm, trong xây dựng pháp luật, cần phải đánh giá một cách khách quan và tổng thể để chính sách được ban hành tạo ra động lực phát triển chung, chứ không chỉ thúc đẩy phát triển cho một ngành, một lĩnh vực, một địa phương.

Thái An